Xorazm viloyati Urganch shahar 5-son umumta’lim maktabining boshlang’ich sinf o’qituvchisi

Xorazm viloyati Urganch shahar 5-son

umumta’lim maktabining

boshlang’ich sinf o’qituvchisi

Sobirova Umidaning ona tilidan o`tkazgan musiqiy - kompozitsion dars ishlanmasi

16.03.2014. 3- “D” sinf

Ona tilidan noan`anaviy

musiqiy-kompozitsion dars

Mavzu : So`roq gap .

Maqsad : O`quvchilarga so`roq gap to`g`risida ma`lumotlar berish ;

Grammatik bilimlarini va til boyliklarini oshirish ;

Uslub : Suhbat.

Darsning turi : Interfaol (musiqaviy kompozitsion ) dars .
Darsning borishi :

Tashkiliy qism :

O`quvchilar bilan salomlashish , davomatni aniqlash , darsga tayyorlash ;

- O`quvchilar , hozir qaysi dars ?

- Keling, bugungi ona tili darsimizni bevosita musiqa darsi bilan bog`lab o`tkazamiz . Musiqa darsini sevasizmi ? Nima uchun ? Qo`shiq kuylash qoidalarini bilasizmi ?

- Keling ,bo`lmasa bugungi darsimizni o`qish darsidan o`rgangan Tursunboy Adashboyevning “Ona tilim “ to`g`risidagi she`rini qo`shiq qilib kuylaymiz .

Naqorot'>Buyuk Temur jahon bo`ylab ,

O`z dovrug`in slogan tilim.

Mir Alisher bobomlardan ,

Meros bo`lib qolgan tilim .

Naqorot

Ona tilim – onam tili , onajonim tili bu-

Ona Tilim-o`zbek tili- O`zbekiston tili bu !

Pauzada : ( Til haqidagi ma`lumotlar aytiladi )

O`zbekistonda davlat tili – o`zbek tili .

1989 yil 21- oktabrda o`zbek tiliga davlat tili maqomi berildi .

Bobur Mirzo she`rlaridan ,

Rang va qiyos olgan tilim.

Alla bo`lib jaranglagan ,

Ona tilim-jonu dilim .

Pauzada : Konstitutsiyamizning 4- moddasida o`zbek tiliga davlat tili maqomi berilganligi belgilab qo`yilgan .

Tilga ixtiyorsiz - Elga e`tiborsiz .

Bulbul chamanni bezar , til-insonni .

Naqorot

Ona tilim – onam tili , onajonim tili bu-

Ona Tilim-o`zbek tili- O`zbekiston tili bu !
b) Asosiy qism :

O`tilgan mavzular(nota va alteratsiya belgilarining orqasiga yashiringan) to`g`risida tezkor savol-javob qilgandan so`ng ,o`tilgan “Gap “ bo`limini “ Balli-bal-li “ qo`shig`i orqali umumlashtiramiz .

Gap nimadir aslida ,

U nimadan tuzilar ?

Maqsadiga ko`ra u ,

Necha turga bo`linar ?

Pauzada : guruhi bilan maslahatlashib olishadi .

Javob:

Fikr tugallanadi ,

Mazmunlar bog`lanadi.

So`zlardan tuziladi ,

3 turga bo`linadi .

Naqorot

Otangga balli , Onangga balli
Qanday turlari bordir ,

Bilsang sanab ber bir-bir .

Xabar , darak bildirsa ,

Qanday gap hosil bo`lur ?
Javob:

Darak , so`roq ,undov gap ,

Gapning turlari erur .

Gar xabarni bildirsa ,

Darak gap hosil bo`lar .

Naqorot

Ko`ylagingiz kim tikkan ?

Sochlaringiz tarar kim ?

Kim maktabga kuztar ?

Kim xatongiz tuzatar ?

Qaday mazmun bu gapda ?

Javob berin birgalikda .

Javob:

Savol erur bu gaplar ,

So`rash mazmun bildirar

Naqorot

• 
  Bugun biz sizlar bilan ana shu so`rash mazmunini bildirgan gap ya`ni “So`roq gap “ mavzusini o`tamiz
  

( Doskaga sana va mavzu yoziladi )

• 
  So`rash mazmunini bildirgan gaplar so`roq gap deyiladi . So`roq gapning oxiriga so`roq belgisi qo`yiladi . So`roq gaplar so`roq so`zlar , - mi, -chi qo`shimchalari va ohang orqali yasaladi .
  

Masalan : Kim darsga tayyor ?

Hozir qanday dars ?

Uyga vazifalar to`liq bjarildimi ?

Siz ham borasiz ?! va hakoza . O`quvchilar tomonidan gaplar tuziladi .

d ) Mustahkamlash
83-mashq talabiga muvofiq o`qitiladi .

• 
  Issiq yaxshimi , yo sovuq ?
  
• 
  O`z vaqtida sovuq soz ,
  

O`z o`rnida issiq yoz .

Odam issiqdan yayrar ,

Sovuqdan-chi - chiniqar . Po`lat Mo`min .(Shoir to`g`risida ma`lumot beriladi )

Mashq talabiga muvofiq issiq va sovuq so`zlari ishtirokida gaplar tuziladi . Eng chiroyli tuzilgan 2 ta gap tanlab olinib , doskada va daftarlarida husnixat qoidasiga binoan yoziladi . Yozuv jarayonida Sulton Jo`raning “Kimning xati chiroyli “ she`ri qo`shiq qilib ijro qilinadi .

Darak,so`roq,undov gaplarga oid qo`shiq birgalikda kuylanadi .
Osmon nega keng erur ?

Yulduz qayerdan chiqar ?

Ruchkani kim o`ylab topgan ?

Kim kitobni kashf qilgan ?

Naqorot

Har kuni dilimizda

Qaynar shunday savollar .
Lobar chiroyli yozdi .

O`lkamizga kuz keldi .

Quyosh saxiy nur sochdi .

G`iyos maktabga shoshdi .


Naqorot

Har kuni eshitamiz ,

Turli shunday javoblar .
Ozod yurt farzandiman!

Istiqlol dilbandiman !

Fazolarga uchaman ,

Oyni borib quchaman !

Naqorot

Har kuni shunday tuyg`u ,

Havas bilan yashaymiz .

E ) Muhokama

- Sizga bugungi dars yoqdimi ?

- Mavzuni o`zlashtirishda qiynalmadingizmi ?

- Bugungi darsdan nimalarni bilib oldingiz ?

- so`roq gap to`g`risida nimalarni bilib oldingiz ?

-Darsdan qanday xulosa chiqardingiz ?
J ) Yakunlash

Uyga vazifa : 84-mashq . “Yosh Muxbir” sifatida oila a`zolaringizdan bir kishidan intervyu oling .

Interyu davomida so`roq ,darak gaplardan foydalaning .