Xorazm viloyat pedagog kadrlarini qayta tayyorlash va malakasini oshirish instituti

BURCHAK deb nuqta va undan chiquvchi ikki nurdan iborat shaklga aytiladi.

3. Yangi mavzu bayoni.
Qo`shni burchaklar deb, bittadan tomonlari umumiy, qolgan tomonlari bir-birini to`ldiruvchi bo`lgan burchaklarga aytiladi.
XOSSA: Qo`shni burchaklarning yig`indisi 180º ga teng.
Isbot:


Demak,

Xossa isbotlandi.



Vetrikal burchaklar deb, ikki to`g`ri chiziqning kesishidan hosil bo`lgan va o`zaro qo`shni bo`lmagan burchaklar juftligiga aytiladi.
XOSSA: Vertikal burchaklar o`zaro teng.

Isbot: <1 + <2 = 180 º , chunki <1 va <2 qo`shni burchaklar.

<2 + <3 = 180 º , chunki <2 va <3 ham qo`shni burchaklar. Bundan <1 + <2 = <2 +<3 , ya`ni <1 = <3 ekanligi kelib chiqadi.

Xossa isbotlandi.

Masalan: Ikki to`g`ri chiziqning kesishidan hosil bo`lgan burchaklardan biri ikkinchisidan 24 º katta bo`lsa, bu burchaklarni toping.
Yechish: Ma`lumki, ikki to`g`ri chiziq kesishidan hosil bo`lgan burchaklar qo`shni yoki vertikal burchaklar bo`ladi.

Vertikal burchaklar o`zaro teng bo`ladi. Demak, masala shartida berilgan burchaklar qo`shni burchaklar bo`ladi. Ularni birini x bilan bekgilasak, ikkinchisi x+24 º gat eng bo`ladi. Qo`shni burchaklarning xossasiga ko`ra, x+x+24 º=180 º.

Bundan, x=78 º, x+24 º=102 º ekanligini aniqlaymiz. Demak, a va b to`g`ri chiziqlar kesishganda 78 º, 102 º, 78 º va 102 º li burchaklar hosil bo`ladi.

Javob: 78 º, 102 º, 78 º va 102 º

4. Mustahkamlash.

Bunda o`quvchilar juftliklarda ishlaydilar va doskada yashiringan gapni masalalarni yechish oraqli topadilar. Ya`ni qaysi juftlik masalani to`g`ri ishlagan bo`lsa (o`qituvchi tekshiradi), bir raqamlangan harifni ochishi mumkin.

8

9

10

11

12

13

14

15

16


21

20

19

18

17

22

23

24

Bu sonlar orqasida quyidagi hariflar yashiringan bo`ladi.

О

B

O

D

T

U

R

M

U

Y

SH

I

L

I

Har bir juftlikka beriladigan masalalar:

1-juftlik:

a) Ikki to`g`ri chiziq kesishidan hosil bo`lgan burchaklardan biri ikkinchisidan 2 marta katta. Qo`shni va vertikal burchaklarni toping.

b) Qo`shni burchaklarni toping.
2-juftlik:

a) Qo`lganburchakalrni toping.

b) Qo`shni burchakalrni biri ikkinchisidan 20 º ga kichik. Bu burchakalrni toping.
3-juftlik:

a) Ikki to`g`ri chiziq kesishidan hosil bo`lgan burchaklardan biri ikkinchisidan 3 marta katta. Qo`shni va vertikal burchaklarni toping.

b) Qo`shni burchakalrni toping.
4-juftlik:

a) Qo`shni burchaklarni toping.

b) Ikki to`g`ri chiziq kesishidan hosil bo`lgan burchaklardan biri 65 º ga teng . Qo`shni va vertikal burchaklarni toping.
5-juftlik:

a) Qo`shni burchaklardan biri ikkinchisidan 24 º ga kichik. Bu burchaklarni toping.

b) Burchaklarning har biri necha gradus?

Yashirigan so`zlar ochiladi va oila haqida 1 minut suhbar o`tkaziladi. O`quvchilar she`r yoki maqollar aytishlari mumkin.

5. Baholash. Yashiringan so`zlarni ochish jarayonida juftliklar baholanib boradi. Dars davomida faol qatnashgan o`quvchilar ham baholanadi.
6. Uyga vazifa: 13-masala

7.Yakunlash


Foydalanilgan adabiyotlar:
1.Karimov I.A. O`zbekiston XXI asr bo`sag`asida: xavfsizlikka tahdid, barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolatlari. – T: O`zbekiston, 1997.

2.Karimov I.A. Mamlakatimizda demokratik islohotlarni yanada chuqurlashtirish va fuqarolik jamiyatini rivojlantirish konsepsiyasi. “Xalq so`zi” gazetasi. 2010 yil 13-noyabr. 3.Karimov I.A. Yuksak ma’naviyat – yengilmas kuch. - T.: Ma’naviyat, 2008.

4Abduqodirov A. Umumiy o`rta ta`lim maktablarida yangi axborot texnologiyalardan foydalanish muammolari. Uzluksiz ta’lim jurnali 2002 y. № 4 60-73 betlar

5. O`zbekiston Respublikasining “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi to`g`risida” Qonuni.- T., 1997 -yil, 29 avgust

6.O`zbekiston Respublikasi Prezidentining “2004- 2009 yillarda maktab ta`limini rivojlantirish Davlat umummilliy dasturi to`g`risida ” 2004. 21.05 dagi PF- 3431- sonli farmoni. 7.O`quvchi shaxsini rivojlantirishga yo`naltirilgan ta`lim 1-2- modullar T., 2013

8.Hamjihatlik muhitini yaratish. Maktab bazasida malaka oshirish . Trenerlar uchun qo`llanma.T., 2011

9. «Til va adabiyot ta’limi» jurnali , 2012 - yil, 4-son.

ELEKTRON TA`LIM RESURSLARI:

1. 
   www.ziyo.uz.
   
2. 
   www.mail.ru
   
3. 
   www.nationalsecurity.ru
   
4. 
   alq so`zi gazetasi – www.infoxs.Uz
   
5. 
   a’rifat jurnali – www.ma’rifat-inform.uz
   

6. http://www.iste’dod.uz - “Iste’dod” jamg`armasi sayti.

7. http://www.edunet.uz - maktablar, o`quvchi va o`qituvchilar sayti.

1