F - Yordamchi so`zlar o`ziga xos grammatik xususiyatga ega.
S - Yordamchi so`zlar gapida so`z va gaplarni bir-biriga bog`lash, munosabatga kiritish va qo`shimcha ma`nolar yuklash vazifalarini bajaradi.
M - Bog`lovchilar uyushiq bo`laklar va gaplarni o`zaro bog`lasa, ko`makchilar so`z birikmasi hosil qilishda ishtirok qiladi. Yuklamalar esa fikrga so`roq, taajjub, ayiruv, chegaralash kabi qo`shimcha ma`nolarni yuklab, so`zlovchining fikrini oydinlashtirish uchun xizmat qiladi.
U - Yordamchi so`zlar lug`aviy ma`noga ega bo`lmasa-da, nutqimizda ularning ahamiyati beqiyos .
3. Vazifa: “Badiiy ijodda ruhiy tahlilning o`rni katta” mavzusida fikringizni bayon qiling.
F - Inson ruhiyatining xususiyatlari hech qachon eskirmaydi. Shuning uchun ham badiiy ijodda odam ruhiyati tasviriga katta e`tibor qaratiladi.
S - Ruh ota murakkab tushuncha. Ruh odamning ko`ngliga tegishli narsa. Voqealar eskiradi. Lekin qahramonlarning ruhiy holatlari hech qachon eskirmaydi. Ularning haqqoniy tasviri barcha davrlardagi kishilarga ta`sir qilaveradi.
M - Alpomishga qarata Oybarchin tomonidan aytilgan. Qizlar sizni narmoda deb ataydi, Qizlarning aytgani menga botadi. Mardlar olishmaydi siltab otadi, Maydon bo`lsa, ish ko`rsatib ketadi“ so`zlari yigit ruhiyatini ostin- ustun qilib yuboradi. Alpomishning ruhiyatiga xos xususiyat bugungi kunda ham o`sha davrdagiday ahamiyatli.
U - Inson ruhiyati hech qachon eskirmas ekan, uni o`zida mahorat bilan aks ettirgan asar ham eskirmaydi.
Charxpalak
Ushbu metoddan yangi mavzuni o`rganishda hamda o`tilgan mavzularni takrorlashda foydalanish mumkin.
O`tkazilish tartibi:Birinchi bosqich:
O`quvchilar 5-7 kishidan iborat guruhlarga bo`linadilar.Har bir guruhga alohida bugungi mavzu yuzasidan matn yozilgan tarqatma beriladi.Guruh a’zolari 5- daqiqa ichida ushbu matn yuzasidan taqdimot tayyorlaydilar.
Ikkinchi bosqich;
Har bir guruhga birta flipchart va bir dona marker beriladi.(har bir guruh markerining rangi alohida bo`lishi shart. ) Flipchartda guruhlar taqdimot tayyorlagan mavzuning nomi yozilgan bo`ladi.(Masalan: A.Qahhorning ijodi bugun o`rganilayotgan bo`lsa, har bir guruhga uning hayot yo`lining qaysidir qirrasi mavzu qilinib matn holida birinchi bosqichda guruhlarga berilgan bo`lib , ular aynan shu mavzular bo`yicha taqdimot tayyorlagan bo`ladilar.1-guruhga ”A.Qahhorning bolalik yillari.”, 2 –guruhga ”A.Qahhor ijodining ilk bosqichi ” , 3- guruhga ”A.Qahhorning asarlari” kabi. )Flipchartlar ”Charxpalak” singari har ikki daqiqada guruhlar bo`ylab sayr qiladi.Bu vaqt ichida guruh a’zolari taqdimot vaqtida eslab qolgan ma’lumotlarini hamkorlikda eslab flipchartga yozadilar.Bir flipchart barcha guruhlarga tashrif buyurib bo`lgach, skoch bilan doskaga yopishtiriladi.Barcha guruhning flipcharti doskaga yopishtirilib bo`lingach o`qituvchi tomonidan yoki har bir guruhdan bir taqdimotchi chiqib, ma’lumotlar taqdim qilinadi va o`qituvchi tomonidan xulosalanadi.(Har bir guruhga alohida rangli marker berilishining ahamiyatri shundaki, flipchartlar doskaga yopishtirilgach, qaysi guruh a’zolari ko`proq va aniqroq ma’lumot o`rganganligi ko`rinib qoladi. )Guruh ishlari ,yozilgan to`g`ri ma’lumotlariga qarab baholanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |