Xorazm ma ’ mun akademiyasi axborotnomasi – /2020 Ўзбекистон республикаси фанлар

Тадқиқот объекти. 
Илмий тадқиқотлар Сирдарё вилоятининг қадимдан суғориладиган 
оч тусли бўз тупроқларининг кам, ўртача ва кучли шўрланган тупроқлари шароити 
ҳисобланади
. 
Тадқиқот предмети
. 
Сирдарё вилоятининг оч тусли бўз тупроқлари шароитида кам, 
ўртача ва кучли шўрланган ерларида мелиоратив холати асосида тупроқнинг шўрланиш 
даражасини ўрганишдир.
Тажриба ўтказиш услублари
:
Дала тажрибалари Пахта селекцияси,
уруғчилигини 
етиштириш агротехнологиялари илмий тадқиқот
институтида
қабул қилинган “Методы 
агрохимических, агрофизических и микробиологических исследований в поливных 
хлопковых районах”
(
ПСУЕАИТИ
, 1963 
й.
)
, “Методика полевых опытов с хлопчатником”
(
ПСУЕАИТИ
, 1981 
й. ва Дала тажрибаларини ўтказиш
(Тошкент, 2007
й.)
услубий 
қўлланмалари асосида олиб борилди.
Тадқиқот натижалари
. 
Сирдарё вилоятининг географик ўрни, рельефи, иқлим 
шароити, геоморфологик, геологик ва гидрогеологик шароитлари, тупроқ
-
мелиоратив ҳолати 
шароитларида суғориладиган ер майдонларининг тупроқлари ўтлоқлашиб бораётган оч 
тусли бўз тупроқлар минтақасининг лёссли ва пролювиал ётқизиқларидан ташкил топган 
текисликлари геоморфологик районида тарқалиб, турли литологик, гидрогеологик ва тупроқ
-
иқлим шароитларида ривожланганлиги бўйича таҳлиллар амалга оширилган.
Сирдарё вилоятининг суғориладиган ерларининг мелиоратив ҳолатини яхшилаш, 
тупроқ унумдорлигини ошириш, сув танқислиги шароитида мавжуд сув ресурсларидан 
самарали фойдаланишда вилоятнинг суғориладиган ер майдонлари шароитида 2013 йилдан 
то 2019 йилгача бўлган муддатларда суғориладиган ер майдони, сизот сувлари сатҳи, сизот 
сувларининг минерализацияси, тупроқ шўрланганлиги ҳамда йиллар
давомида пахта 
ҳосилдорлиги бўйича маълумот таҳлил қилинди
.
Сирдарё вилоятидан тупроқ
намуналари олиб ўтказилган таҳлилларда
ўтлоқлашиб 
бораётган оч тусли бўз, механик таркиби енгил қумоқ, сизот сувлари сатҳи 2,0 м чуқурликда 
жойлашганлиги, ҳайдов
(0
–30 см) қатламдаги гумус миқдори–
0,948
%, умумий азот–
0,079%, 
фосфор–
0,219%, 30
–50 см ли қатламда эса гумус–0,860, умумий
азот–
0,066% 
ва фосфор–
0,211% 
ни ташкил этганлиги қайд этилган.