Xorazm ma ’ mun akademiyasi axborotnomasi – /2020 Ўзбекистон республикаси фанлар

узун
-
узун
бирикмасини ишлатиш ҳам мумкин эди. Бироқ, шоирнинг диди ва маҳорати шундаки, у қулоч сўзини 
иккилантиришни маъқул топган. 

---

XORAZM MA
’
MUN AKADEMIYASI AXBOROTNOM
А
SI 
–
12/2020 
282
Узун
-
узун
бирикмасида мавҳумлик тушунчаси мавжуд, 
қулоч
-
қулоч
жуфтлигида конкретлик 
ва ифодавийлик кучлироқ намоён бўлади. 
Кейинги мисолдаги 
қучоқ
-
қучоқ 
бирикмаси ўрнига 
даста
-
даста
бирикмасини қўйиш мумкин. 
Аммо бу ўринда ҳам 
қучоқ
жуфтлиги конкретлиги ва оҳангдорлиги билан эътиборни тортади. Демак, 
сўз танлашда ижодкорнинг диди, эстетик қараши ҳам катта аҳамият қозонади. 
4.
 
Назокат ва нафосатни юзага келтиради
.
Ғоз
тутмоқдаман қаддимни йиллар 
бир
-
бир
–ўтган сайин, 
Завқ бермоқда юракларга эсиб еллар 
майин
-
майин
.
Завқу шавқми оладурму ёқмоқ билан, 
Паноқ жойдан 
ўғрин
-
ўғрин
боқмоқ билан. 
(“Ўлгунча сизни дерман”, 83,92
-
бетлар
).
Биринчи мисолдаги жуфтликда шабаданинг ёқимли эсишига урғу берилади. Кейинги мисолдаги 
жуфтлик маъшуқанинг пинҳона қарашларидаги
иффат ва назокатни ифодалаш учун танланган. 
Шу ўринда яна бир нарсага эътибор қаратишга тўғри келади. Биринчи намунада бир
-
бир 
жуфтлиги истифода этилган. Биз илгариги саҳифаларимизда бу бирикманинг батафсиллик тушунчаси 
билан алоқадорлигини таъкидлаб ўтдик. Ушбу мисолда эса бу такрорий сўзнинг семантик вазифаси 
сал бошқачароқ кўзга ташланади. Унда батафсиллик, давомийлик
эмас, балки санаш, ажратиб 
кўрсатиш оҳанглари намоён бўлади. Демак, такрорий сўзларнинг ишлатилишида матн мазмуни ҳам 
муайян роль
ўйнайди.