Xorazm ma ’ mun akademiyasi axborotnomasi – /2020 Ўзбекистон республикаси фанлар

Жадвал
 
Ўзбекистондаги яйловларнинг тақсимланиши
 (1959 
ва 2019 йиллар бўйича тафовути)
 
Яйлов номи
1959 йил
х
2019 йил
хх
Майдони, минг га
% 
Майдони, минг га
% 
Чўл
24680,3 
83 
17415,0 
82,53 
Адир
3048,6 
10,3 
Тоғ
1478,2 
5,0 
3687,0 
17,47 
Юқори тоғ
410,2 
1,7 
Жами
29617,3 
100 
(пичанзорлардан 
ташқари)
21102,0 
100 
(пичанзорлардан 
ташқари)
Изоҳ: 
 
х
–
1959 йил Ер фонди маълумоти [6];
хх 
–
Ер ресурслари тўғрисида Миллий ҳисобот, Давергеодезкадастр қўмитаси, 2019.
1991 йилга келиб мамлакатимизда жами яйлов ва пичанзорлар қарийб 23,0
млн
(23 475 
минг га) 
гектарни ташкил этган. Кейинчалик, мамлакатимизда қишлоқ хўжалиги ерларининг тақсимланиши 
бўйича олиб борилган ўзгаришлар, бундан ташқари чорва молларининг кўп ва тизимсиз боқилиши, 
яйловларни алмаштиришга барҳам берилгани ва яйловлар сифатининг қайта тикланмаётганлиги 
кейинги йилларда улар ҳажмининг қисқариб бораётганлигини кўрсатади. Агарда яйлов ва 
пичанзорларни жами қишлоқ хўжалиги ерлари таркибидаги салмоғи 1990 йили 83,6 фоиз бўлган бўлса, 
2015 
йилда [2] 82,4
фоизни ташкил этган (Диаграмма).
Мамлакатимиз яйловлари майдонининг қисқариб бориши билан бир пайтда, чорва моллари бош 
сонининг кескин тарзда ошиши кузатилмоқда. Бу ҳолат айниқса, Қорақолпоғистон Республикаси, 
Бухоро, Қашқадарё вилоятларида яққол кузатилади. Статистик маълумотларга кўра [4], яйлов ерлари 
чорвачилигида муҳим ўрин тутган Навоий ва Бухоро вилоятлари ҳудудидаги қорамоллар бош 
сонининг 1990
-
2006 йиллардаги ўзгариш ошганлигини кўришимиз мумкин. Масалан, Бухоро вилояти 
ҳудудида 1990 йилда 357 минг бош қорамол мавжуд бўлган бўлса, 2006 йилга келиб
унинг кўрсаткичи
657 минг тани ташкил этган.