Xorazm ma ’ mun akademiyasi axborotnomasi – /2020 Ўзбекистон республикаси фанлар

аҳён
-
аҳёнда, айрим пайтлар
да деган 
мазмунни беради. Демак, сифат ўзгаришида оҳисталик оҳанги сезилади. Ушбу ҳолат градация
усулидаги хусусиятни эслатади. Чунки градация ҳодисасида климакс (кучайиш), антиклимакс 
(пасайиш) каби кўринишлар мавжуд. 
Такрорий сўзларнинг услубий товланишларида ҳам мазкур ҳолат ўзини намоён қилади.
7. 
Товушга тақлид такрорий
 
сўзлар
.
Жуфт сўзларнинг товушга тақлид шаклида шаклланган типлари анчани ташкил этади.
Қалдирғоч
қилиб 
пир
-
пир
Учиргил галма
-
галдан. 
Гулгун баҳор –сахий наврўз кириб келди, 
Хандон уриб 
қиқир
 -
қиқир
кулиб келди
.
(“Ўлгунча сизни дерман”, 51,81
-
бетлар)
.
Тақлид сўзларнинг такрорланиши тасвирга манзаравийлик, ҳаётийлик бағишлайди, тингловчига 
воқеани идрок қилишга кўмаклашади. 
Биринчи намунада қушнинг учиши, иккинчи мисолда жонлантириш усули орқали кулгу, 
шодиёналик оҳанглари кучайтирилади. 
Айрим ҳолатларда ушбу тоифа бирикмалар чуқур ҳис
-
ҳаёжонни ифодалашга ёрдамлашади: 

---

XORAZM MA
’
MUN AKADEMIYASI AXBOROTNOMASI 
–
12/2020
283
Тақлидий жуфтликлар орасида товуш ва ҳаракат уйғунлигини мужассамлаштирган шакллар ҳам 
учрайди: 
Оғушингда эриб кетай мой бўлиб, 
Дикир
-
дикир
ўйин тушай той бўлиб. 
(“Ишқингда ёндим”, 
43-
бет).
Ушбу байт таркибидаги такрорий сўзлар тойнинг диркиллаб ўйнашига тақлидан берилган. Унда 
ҳам товуш, ҳам ҳаракат ифодаланиб, ўзига хос таъсирчан тасвир рўёбга чиқади. 
8.
Ундов типидаги такрорий сўзлар
.
Ундов сўзларнинг аксарияти товушга тақлид ифодалар воситасида шаклланади. Уларда инсон 
қалбидаги ҳис
-
ҳаёжон, туғён, истак, илтижо каби турли оҳанглар жамлашади: 
Ҳам
гўзал, ҳам нақшлисан ҳаммадан,