Xonqa tuman 1-son kasb-hunar maktabining avm va kto

Xonqa tuman 1-son kasb-hunar maktabining AVM va KTO

Yonalishidagi 4-guruh 1-bosqich

Shonazarov jamshidning Elektrotexnika va elektronika asoslar fanidan yozgan

Taqdim qiluvchi;shonazarov J.

Qabul qiluvchi;Xujayev B.

Uch fazali transformator

Uch fazali transformator 1. Uch fazali tokni transformatsiya qilish uchun bir fazali transformatorlarni qo‘llash 54-rasmda transformator guruhlarini ulash sxemasi keltirilgan. Ularning o‘ramlarini yulduzcha yoki uchburchak shaklida ulash mumkin. Amalda uch fazali transformatorlar qo‘llaniladi. Uch fazali transformatorlarning yuqori kuchlanish tomonidagi o‘ramlarning uchlarini A, B, S bilan, oxirlarini X, Y, Z bilan belgilanadi. Ikkinchi o‘ramlarning uchlari a, в, s bilan, oxirlari esa x, y, z bilan belgilanadi. Тransformatorlarda, asosan, uchburchak va yulduzchali ulanish usullari qo‘llaniladi. Uch fazali transformatorlarning birinchi va ikkinchi o‘ramlari yulduzcha shaklida ulanishi eng arzon va sodda hisoblanadi, chunki ularning har bir o‘rami va izolatsiyasi (neytrali yerga ulanganda) faqat fazali kuchlanishga va lineyniy tokka hisoblangan bo‘ladi. Тransformatorlarning pastki kuchlanishi tomonida iste’molchilarga neytral simi kerak bo‘lmasa, u holda yulduzcha-uchburchak ulanishdagi katta quvvatli transformatorlar ishlatiladi. Тransformatorlarning lineyniy kuchlanishi nisbati uning o‘ramlarining ulanish turiga bog‘liq.








 Transformatorlar va uch fazali transformator chulg`amlari 

ulanish guruhini aniqlash 

O`qitish  jarayoniga  yangi  uslublarni  tadbiq  etish  kadrlar  tayyorlash 

talablarining tarkibiy qismini tashkil etadi. Shu maqsadda qo`yida uch fazali ikki 

chulg`amli transformatorning chulg`amlari ulanish guruhini aniqlashga yangicha 

uslubiy yondashish e`tibor uchun havola qilinmoqda.  

Ma`lumki,  elektr  stantsiyalarida  ishlab  chiqilgan  elektr  energiya  uzoq 

masofalardagi iste`molchilarga uzatishda o`zaro parallel ulangan bir necha kuch 

oshiruvchi  transfarmatorlari  vositasida  amalga  oshiriladi.  Sanoatning  turli 

soholaridagi  elektr  ta`minoti  tizimlarida  ham  parallel  ulangan  pasaytiruvchi 

kuch  transfarmatorlaridan  foydalaniladi.  Transfarmatorni  parallel  ulash  uchun 

qo`yiladigan  muhim  shartlardan  biri,  ularning  chulg`amlari  bir  xil  ulanish 

guruhiga ega bo`lishdir.  

«Elektr  mashinalari»  kursiga  oid  darslik  va  o`quv  qo`llanmalarida  ikki 

chulg`amli  transfarmator  chulg`amlarining  ulanish  guruhini,  asosan  tsiferblatli 

soatdan  foydalanib  aniqlash  usuli  bayon  qilingan  (bu  usul  standart  tomonidan 

ham  tavsiya  qilinadi)  va  mazkur  usulning  boshqa  usullaridan  ungayligi 

taqidlangan.  Shu  bilan  birga  bu  usulni  tushintirishda  metodik  jihatdan  bazi  bir 

kamchiliklar ham mavjud, ya`ni yuqori kuchlanishli (YuK) va past kuchlanishli 

(PK)  chulg`amlar  EYuK  lari  uchun  qurilgan  vektor  diagrammalar  alohida-

alohida  quriladi.  «Yulduz»  sxemasiga  ulangan  YuK  sho`lg`am  fazaviy  EYuK 

lari uchun qurilgan vektor diagrammada ikkita (masalan A va V fazalar)  vektor 

uchlarini  o`zaro  birlashtirib  aniqlangan  liniyaviy  kuchlanish  vektori  chizmada 

ogma  holatni  egallagan  bo`lsa  ham  soatning  12  raqamiga  yunaltirilgan  deb 

tasavvur qilinadi.  

         Bu jarayondagi:   

  a) vektor diagrammalarning bir-biriga bog`lanmagan holda  

      qurilishi va so`ngra ularni bir-biriga qo`shish tartibi; 

b) YuK chulg`am uchun qurilgan vektor diagrammadan aniqlangan liniyaviy 

kuchlanish  vektori  ogma  holatni  egallagan  bo`lishidan  qatiy  nazar  soatning  12 

raqami o`rniga 0 ning izohsiz ishlatilishi talabalarda ayrim tushinmovchiliklarga 

olib keladi.