Xiv bob. Investitsiya loyihalarida noaniqlik va qaltislikni

Biznes rejaning investitsiya samaradorligini baholash
Har qanday turkumdagi investitsion loyihalarni baholashda loyihadan olinadan naf aniqlanadi. Ular pul va pul bo‘lmagan manfatdorlik bo‘lishi mumkin. Avvalo pul ko‘rinishidagi

manfatlarni hisoblash uslublarini ko‘rib o‘taylik. Buning uchun investitsiya loyihalari uslublariga murojat etamiz.
Real aktivlarga mablag‘ sarf qilishning maqbul variantlarini tanlash va asoslab berish jarayonida investitsiya loyihalarini iqtisodiy - moliyaviy baholashning ahamiyati juda katta. Boshqa barcha jihatlari ijobiy bo‘lgani holda ham quyidagi shartlarni ta’minlamagan loyiha amalga oshirish uchun qabul qilinmaydi:

4. 
   tovarlarning realizatsiya qilinishidan kelgan daromadlar sarf etilgan xarajatlarni qoplamasa;
   
5. 
   loyihani mablag‘ bilan ta’minlaydigan investor o‘rtacha foyda me’yoridan kam bo‘lmagan rentabelikka erishmasa;
   
6. 
   investor uchun ma’qul keladigan davr ichida xarajatlar qoplanmasa.
   

Mana shu shartlarning bajarilishi real ekanligini aniqlash investitsiya loyihalarini moliyaviy - iqtisodiy baholashning eng muhim vazifasi hisoblanadi. Bunday baholashni o‘tkazish bir qancha sabablarga ko‘ra, ancha qiyin. Bu sabablar quyidagilardir:

• 
  birinchidan, investitsiya xara-jatlari bir marta qilinishi yoki uzoq muddat ichida bir necha marta takrorlanishi mumkin;
  
• 
  ikkinchidan, investitsiya loyihalarini amalga oshirishdan natija olish jarayoni ham uzoq davom etishi mumkin;
  
• 
  uchinchidan, uzoq muddatli operatsiyalarni amalga oshirish investitsiya loyihalarining barcha jihatlarini baholashda noaniqlik darajasi oshishiga, turli xatoliklarga yo‘l qo‘yilishiga olib keladi.
  

Aynan ana shu omillarning mavjud-ligi investitsiya loyihalarini baholashning maxsus, xatolik darajasi minimal bo‘lgan, yetarlicha asoslangan qarorlar qabul qilish imkonini beradigan uslublarini vujudga kel-tirishni taqozo etdi.