Xirurgik kasalliklar

Teri ostidagi paraproktit
— eng ko’p uchraydigan formasi, o’tkir 
boshlanadi. Birinchi sutka mobaynida tana harorati 39°C gacha ko’tariladi, orqa 
chiqaruv yo’li sohasida kuchli og’riqlar paydo bo’ladi. Teri osti kletchatkasida, 
anal teshik yaqinida og’riydigan infiltrat paydo bo’ladi. Uning ostidagi teri 
qizargan, markazida flyuktuatsiya bor, shu soha lo’qillab og’riydi. Bemorlar 
dumbaning sog’lom tomonini bosib o’tirishga urinadilar. Agar vaqtida 
operatsiya qilinmasa, yiringlik 5-7 kuni teri orqali o’z-o’zidan yorilib chiqishi 
mumkin. 
Ishiorektal (quymich-to’g’ri ichak) paraproktit.
Kasallikning 
boshlang’ich bosqichida og’irlik va chot ichkarisida xojat paytida kuchayadigan 
og’riq paydo bo’ladi. Tana harorati oshadi, intoksikatsiya kuchayadi. 
Yallig’lanish jarayoni orta borgan sayin orqa chiqaruv yo’lining yonida, 
yallig’langan tomonda biroz shish paydo bo’lganligi qayd qilinadi. Barmoq 
bilan tekshirishda to’g’ri ichakning zararlangan yon tomonidan infiltratsiya, 
birmuncha kechikkan muddatlarda esa infiltratning yumshaganligi aniqlanadi. 
Yiringlik aksariyat teri orqali tashqariga yoriladi. 
Shilliq parda ostidagi paraproktit.
Paraproktitning bu formasida 
og’riqlar o’rtacha bo’lib, xojat paytida birmuncha kuchayadi. Tana harorati 
subfebril bo’ladi. Paypaslab ko’rilganda yiringlik zonasida ichak bo’shlig’iga 

---

407 
bo’rtib chiqqan infiltrat yoki flyuktuatsiya aniqlanadi. Yiringlik o’z-o’zidan 
yorilganidan keyin ko’pincha sog’ayish boshlanadi.
Chanok-to’g’ri ichak (pelviorektal) paraproktiti.
Kam uchraydi, og’ir 
o’tadi va uni aniqlash ancha qiyin. Avvaliga intoksikatsiya belgilari: umumiy 
lohaslik, xolsizlik, tana harorati ko’tarilishi, bosh og’rishi, bo’g’imlarda 
qaqshashi, qorin pastida og’riq paydo bo’ladi. Orqa chiqaruv yo’li sohasini 
tashqi ko’zdan kechirishda pelviorektal paraproktitni aniqlab bo’lmaydi. 
Kasallik boshlanishidan 15-16 kun o’tgach tana harorati gektik darajaga etib, 
qorin pastidagi og’riqlar kuchayadi. Infiltratning hajmi kattalashadi va orqa 
chiqaruv yo’lini ko’taradigan muskul bo’ylab pastga tushadi va paraproktitning 
mahalliy belgilari paydo bo’ladi. Ular endi quymich-to’g’ri ichak va teri osti 
kletchatkasi uchun xos bo’lib, quyidagi xarakterli simptomlar: chot terisida shish 
va qizarish, og’riq paydo bo’ladi. To’g’ri ichakni barmoq bilan tekshirish 
vaqtida infiltratni aniqlash mumkin, bunda barmoq bo’rtib chiqqan joyning 
yuqori chekkasiga etmaydi.