Xirurgik kasalliklar

Ezofagotonokimografik tekshirish.
Qizilo’ngach qisqarishlarini, uning 
ichki bosimini va devori tonusini yozib olish – ezofagotonokimografiya 
deyiladi, bunda olinadigan egri chiziqlar esa ezofagotonokimogramma deb 
ataladi. 
Ko’pincha ezofagotonokimografiyani uchiga mo’’jazgina ballonchalar 
mahkamlab qo’yilgan ko’p kanalli zond yordamida o’tkaziladi. Zondni 
qizilo’ngachga yuboriladi, uning erkin uchini qayd qiladigan apparaturaga 
ulanadi. 
Qizilo’ngach funktsional holatining eng muhim ko’rsatkichlaridan biri 
qizilo’ngach ichidagi «tinchlik bosimi», ya’ni unda aktiv qisqarishlar yo’qligi 
hisoblanadi. Normada halqumdagi bosim taxminan atmosfera bosimiga teng, 
halqum bilan qizilo’ngach chegarasida (halqum-qizilo’ngach sfinkteriga mos 
keladi) turli-tuman ma’lumotlarga ko’pa atmosfera bosimidan simob ustuni 
hisobida 30-80 mm oshadi (bu qizilo’ngachdagi oshgan bosimning yuqori sohasi 
nomini olgan), qizilo’ngachning o’zida, ayniqsa, uning ko’krak bo’limida sust 
manfiy (simob ustuni hisobida 2 dan 10 mm gacha), qizilo’ngach – me’da 
(kardial) fiziologik sfinkteri sohasida esa u yana oshgan va simob ustuni 
hisobida 8-35 mm ga etadi – bu oshgan bosimning quyi sohasi deyiladi. 
Farmakodiagnostika.
Qizilo’ngach kasalligi – diagnostikada nisbatan 
yangi, biroq istiqbolli yo’nalish hisoblanadi. Hozirgi vaqtda qizilo’ngach 
kasalliklarini aniqlash uchun nitratlar (preparatlar) va xolinomimetiklar bilan 
sinamalar 
qo’llaniladi. 
Nitropreparatlar 
(nitroglitserin, 
amilnitrit) 
qizilo’ngachning funktsional va organik stenozlari, birinchi navbatda kardiya 
axalaziyasi va kardioezofagial rakni differentsial diagnostika qilish uchun 
ishlatiladi. 
Bemorni rentgen ekrani orqasida tekshirish vaqtida qizilo’ngachda bariy 
aralashmasi tutilib qolishi bilan o’tadigan qizilo’ngach kardial segmentining 
barqaror torayganligini aniqlangandan keyin bemorga til ostiga 1-2 tabletka 

---

259 
nitroglitserin tashlash va ularni shimish yoki doka salfetkada sindirilgan 
ampuladagi amilnitrit bug’larini bir necha sekund ichida nafasga olish taklif 
qilinadi. Qizilo’ngach bu preparatlar ta’siri ostida funktsional torayganda 
toraygan qismlar tonusi pasayadi va qizilo’ngach o’tkazuvchanligi to’liq yoki 
qisman tiklanadi. Organik stenozda bunday natija kuzatilmaydi.