Xirurgik kasalliklar

Porta (qopqa, darvoza) venasiga qo’yilgan kateter orqali muolaja 
(PVQKOM) usulidan ham, keyingi yillarda o’tkir yiringli peritonitli 
bemorlarda anchagina mualliflar (B.V. Petrovskiy, 1986, A.P. Sedov, 1989, 
Sh.I. Karimov, A.A.Asrorov, 1996) muvaffaqiyatli foydalanganlar (126-
rasm, a va b). 
 

 
a 
b 
126-rasm. Kindik venasini bujlash va kateter orqali muolaja. 
O’tkir tarqalgan peritonitning og’ir turlari bo’lgan bemorlarda yuqorida 
ko’rsatib o’tilgan muolajalardan tashqari, organizmni detoksikatsiya qilish 
uchun quyidagi ekstrakorporal detoksikatsiya usullaridan foydalanish mumkin: 
enterosorbtsiya, ko’krak limfatik yo’lini drenajlash, limfosorbtsiya, UFO, 
plazmaferez, ksenosorbtsiya va GBO.
O’tkir peritonitda prognoz ko’p jihatdan peritonitni chaqirgan asosiy 
kasallik tabiatiga, operatsiyaning o’z vaqtida bajarilganiga, olib boriladigan 
muolajaning muvofiqligiga bog’liq. 
Peritonitning ayrim turlari. 
Sil peritoniti
ko’pchilik hollarda gematogen yo’l bilan ekstraabdominal 
manbalardan (o’pka, limfatik tugunlar), shuningdek sil bilan zararlangan qorin 

---

577 
bo’shlig’i a’zolari va mezenterial limfatik tugunlar orqali rivojlanadi. Sil 
peritonitining klinik kechishi o’tkir, o’rtacha o’tkir yoki surunkali bo’lishi 
mumkin, uning so’nggi turi amaliyotda ko’proq uchraydi. Ekssudativ, kazeoz-
yarali (soxta o’smali) va fibroz turlari bilan farqlanadi. Jarayon turiga ko’ra 
klinik ko’rinishida asta-sekin ko’payuvchi astsit, qisman yoki to’liq ichak 
tutilishi yoki tarqalgan peritonitning belgilari ustivorlik qiladi. Diagnostikasida: 
anamnez (o’tkazilgan sil), tuberkulinga sezuvchanlikning ortishi, laparoskopiya 
usulini qo’llash kata yordam beradi. Davolash: odatda, sil jarayonini, hozirgi 
zamon davolash tamoyillarini hisobga olgan holda dori-darmonlar bilan, 
tarqalgan peritonit yoki o’tkir ichak tutilishi belgilari paydo bo’lganda esa 
xirurgik yo’l bilan davolanadi.