11.3. Avtovokzallar, avtostansiyalarning ish jadvali va texnologik jarayoni Avtovokzallar, avtostansiyalar ish jadvali, kunning boshlanish va tamom bo‘lish vaqti avtobuslarning harakatlanish jadvalidan kelib chiqqan holda avtovokzallar, avtostansiyalar rahbari tomonidan tasdiqlanadi.
Kecha-kunduz ishlamaydigan avtostansiyalar binosi yo‘lovchilar kirishi uchun birinchi avtotransport vositasi jo‘nashidan kamida 30 minut oldin ochiq bo‘lishi va harakatlanishning sutkalik jadvali bo‘yicha oxirgi avtotransport vositasi kelgandan (yoki jo‘nagandan) keyin kamida 30 minutdan so‘ng yopilishi kerak.
Avtovokzal, avtostansiyada uzoq vaqt dam olish xonalar mavjud bo‘lgan taqdirda avtovokzal, avtostansiya ishining umumiy rejimidan qat’iy nazar ularga kecha-kunduz kirish ta’minlanadi.
Тushki tanaffus paytida yoki yig’ishtirish uchun avtovokzal, avtostansiyaning yopib qo‘yilishiga yo‘l qo‘yilmaydi. Kutish zali, ona va bola xonasi va tibbiyot punkti avtovokzal, avtostansiyaning belgilangan butun ish kuni mobaynida yo‘lovchilar uchun ochiq bo‘lishi kerak.
Chiptalar joriy sotiladigan kassalarning ish vaqti avtovokzal, avtostansiyaning ish rejimiga muvofiq belgilanadi. Bu avtotransport vositalarining harakatlanish jadvali bilan belgilanadi va chiptalarning barcha qatnovlarga o‘z vaqtida va to‘liq sotilishini ta’minlashi kerak.
Chiptalarni oldindan sotish kassalarining ish rejimi yo‘lovchilarga qulay bo‘ulishi hisobga olinib va avtotransport vositalari harakatlanish jadvali bilan moslashtirilmasdan mahalliy sharoitlardan kelib chiqib belgilanadi.
Navbatchilik qiladigan hamda hisobotlarni qabul qilish, tushumni inkassatsiya qilish bilan bog’liq xodimlarning ish vaqti va dam olish kunlari avtovokzal, avtostansiya ishining texnologik jarayoni asosida rejalashtiriladi.
Avtovokzal, avtostansiya rahbari, uning o‘rinbosari va bosh nozimning ish kuni tartibi avtotransport vositalari harakatining jadalligiga va yo‘lovchilar oqimining o‘zgarib turishiga qarab mehnat to‘g’risidagi qonunlarga muvofiq tabaqalashtirilishi mumkin.
Avtovokzal, avtostansiya ishining texnologik jarayoni avtovokzal, avtostansiya xizmatlari ishining oqilona tashkil etilishi hamda bir sutkada avtobuslarni qabul qilish va jo‘natish va yo‘lovchilarga xizmat ko‘rsatish bo‘yicha bajariladigan operatsiyalarning o‘zaro aloqasi va izchilligi asosida ko‘riladi.
Avtovokzal, avtostansiyaning harakat sxemasi orqali avtobuslarning stansiya zonasiga kirishi, unda harakat qilishi va undan chiqishi belgilanadi. Harakat sxemasini ishlab chiqishda quyidagilarni nazarda tutish zarur:
a) chiqish va kirishda o‘ng tomonga burilishlarni qo‘llash;
b) harakatning har bir yo‘nalishi uchun avtotransport vositalarining atrofdagi ko‘chalardan qayrilib kelish manzillari;
c) avtotransport vositalarining yo‘lovchilarni chiqarish va tushirish platformalariga o‘ng tomoni bilan (harakat bo‘yicha) qo‘yish;
d) avtotransport vositalari berilishi va jo‘nab ketishida eng kam manyovr qilish;
e) avtotransport vositalari harakati yo‘llarning yo‘lovchilar oqimi yo‘li bilan kesishmasligi.
Yo‘lovchilar harakati sxemasini o‘z ichiga olgan avtovokzal, avtostansiya tarxida quyidagilarning joylashishi aks ettirilishi kerak:
a) xizmat binolari, yo‘lovchilarga xizmat ko‘rsatadigan binolar va yordamchi binolar, ularning vazifasi va tartib raqami;
b) kirish va chiqish eshiklari va ularning vazifasi;
c) yo‘lovchilarga ma’lumot beradigan asosiy elementlar (avtotransport vositalarining jo‘nash va kelish jadvallari, chiptalar narxi jadvali, shaharlararo qatnov yo‘nalishlari sxemasi).
Stansiya zonasi tarxida mavjud inshootlar va binolardan tashqari quyidagilar belgilanadi:
a) avtotransport vositalari kirishi va chiqishi yo‘nalishlari va yo‘lovchilarning shaharga chiqishi yo‘nalishlari ko‘rsatkichlarini joylashtirish punktlari;
b) avtotransport vositalarining qatnovlar oralig‘ida to‘xtab turishi uchun belgilangan joylar (postlar)ning konturlari;
c) yo‘lovchilarni chiqarish va tushirish uchun avtotransport vositalari to‘xtash joylari (postlar) tartib raqami bilan belgilangan holda platformalar (perronlar)ning vazifasiga ko‘ra (kelish, jo‘nash, tranzit) ixtisoslashtirilishi;
d) avtotransport vositalarini yuvish uchun zahira postlar va ular majburiy texnik ko‘rakdan o‘tkaziladigan punktlar konturlari;
e) yengil taksilar va boshqa avtomobillar to‘xtab turish joylari va ko‘rsatkichlari konturlari.
Avtovokzal, avtostansiyaning asosiy kirish joyiga tutashib ketgan stansiya zonasining bir qismi, qoidaga ko‘ra, avtotransport vositalari to‘xtashi uchun mo‘ljallanmaydi.
Тexnologik jarayonga stansiya xizmatlarining ish jadvali kiritiladi. Unda smena tarkibida navbatchilik qilayotgan har bir xodim ishi va tanaffus soatlari belgilanadi.
Ichki va tashqi nozimlik aloqasi vositalari sxemasi avtovokzal, avtostansiyada mavjud bo‘lgan aloqa vositalari va signalizatsiyaning (telefonlar, teletayp, radiostansiya, selektor aloqa va h.k.lar) haqiqatda joylashganligini va ularning ish vaqtini belgilaydi.
Axborot va xabar berish sxemasi avtovokzal, avtostansiya hamda avtostansiyalar o‘rtasidagi avtomobil yo‘llarida iqlim va yo‘l sharoitlari to‘g’risida tezkor va shoshilinch ma’lumotlar berish tartibi, vaqti va ularning vazifalarini belgilab beradi. Favqulodda vaziyatlarda va yong’in paytida yo‘lovchilar va avtovokzal, avtostansiya xodimlarini evakuatsiya qilish rejasi odamlar va moddiy boyliklarni avtovokzallar, avtostansiyalar binolaridan evakuatsiya qilish yo‘llari va tartibini belgilab beradi.
Avtovokzallar, avtostansiyalar ishining texnologik jarayoni quyidagilarni tavsiflaydi:
a) harakatni tashkil etish yo‘lovchilarga madaniy-maishiy xizmat ko‘rsatish;
b) axborot xizmatini tashkil etish;
c) chipta sotilishini tashkil etish;
d) yo‘lovchilarning bagaji, qo‘l yuki saqlanishini tashkil etish;
e) nozimlik xizmatini tashkil etish;
f) avtovokzal, avtostansiyani saqlash.
Avtovokzal, avtostansiya ishining texnologik jarayoni tartibiga quyidagilar ilova qilinadi:
a) har bir platforma bo‘yicha avtotransport vositalarining kelishi va jo‘nashi jadvali:
b) yo‘nalishlar ro‘yxati, yil davrlari bo‘yicha avtotransport vositalarining nozimlik harakati jadvali;
c) barchaning e’tibori uchun osib qo‘yiladigan avtotransport vositalari kelishi va jo‘nashining stansiya bo‘yicha jadvali.
