|
Ogohlantiruvchi maxsus belgilar uskunalarda fоydаlаnishgа muvofiq taqiqlovchi, eslatuvchi, ruxsat etuvchi va ogohlantiruvchi mahsus belgilarga bo’linadi.
Kuchlanish ostida bo’lgan qismlarni xatarli masofaga yaqinlashtirmasligi uchun ogohlantiruvchi plakat o’rnatiladi. Ularni o’rnatilishi doimiy yoki vaqtincha bo’lishi mumkin. Doimiy plakatlar tarqatuvchi uskunalar va o’chirgich honalarini eshiklarga va baland voltli asoslarida, doimiy to’siqlarda va hakazo o’rnatiladi. Vaqtinchalik plakatlar bajarilayotgan ish joyidagi qo’shni elektr uskunalariga yoki to’siqlariga o’rnatiladi. Plakatlarni o`lchamlari 280Ч210 mm va 290Ч390 mm.
Ish joyiga adashib kuchlanish yuborilmasligini oldini olish uchun taqiqlovchi plakat o’rnatiladi. Ularni o`lchamlari 240Ч130 mm va 80Ч50 mm vaqtinchalik qilib tayyorlanadi.
Ishlovchi hodimlarga tayyorlangan ish joyini yoki hatarsiz yo’lini ko’rsatish uchun ruxsat etuvchi plakatlar o’rnatiladi. Ularni vaqtincha qilib tayyorlanadi va ish joyida o’rnatiladi. Plakatlarni o`lchamlari 250Ч250 mm va 100Ч100 mm.
Hodimlarga havfsizlik choralarini ko’rsatish to’g’risida eslatuvchi plakatlar (misol uchun uskunana yerga ulangan joyi) o’rnatiladi. Ularni vaqtinchalik qilib bajariladi, boshqarish va o’chirgich dastalarida o’rnatiladi.
Misol uchun o’chirgichni yoqish vaqti, yerga ulash sxemalariga kuchlanish yuborilishi mumkinligini eslatadi. Plakatlar o`lchamlari 240Ч130 va 80Ч50 mm. Dastakli plakatlar tok o’tkazmidigan materiallardan tayyorlanadi (plasmassa, karton va hakazo), doimiy plakatlar esa-mos plasmassa, tunika yoki to’g’ridan-to’g’ri konstruksiv elemetlariga (eshik, devor va hakazo) chiziladi.
Bajarilayotgan ish joyidagi vaqtinchalik to’siqlar
1 kV gacha elektr qurilmalarda qo’lqopsiz ishlash mumkin. Elektrlchovli qisqichlar
– elektr kattaliklar (tok kuchlanish, quvvat, fazali burchak va boshqa) ni tok zanjiridan ajralmagan holda va uning ishini buzmagan holda o’lchashga mo’ljallangan asbob.
Shunga muvofiq holda kleshli ampermetrlar, ampervolyatmetr, vattmetrlar, fazometrlar qo’llaniladi.
Qisqichli ampermetrlar yoki (tok – izolyatsiyali kleshlar) keng qo’llaniladi. Eng oddiy tok ulchagichli qisqichlar 1 shoxli tok transformatori shaklida tayyorlangan bo’lib, unda sim yoki ulchagichli tokli shina birinchi o’ram sifatida, magnitli simga uralgan ulgichli asbobli ko’p shoxli o’ram ikkinchi bog’lam sifatida xizmat qiladi.
Qisqichlar 1 kV gacha elektr qurilma uchun 1 qo’l li va 2 kV dan 10 kV gacha elektr qurilma uchun ikki qo’lli bo’ladi. Ular 3 asosiy qismga ega:
1. Magnitsim , o’ram, o’lchov asbobidan iborat ishchi
2. Ishchi qismidan tirаmаgаcha izolyatsiyalaydigan
3. Yuqoridan qisqich oxirigacha ulangan.
Bir qo’lli qisqichlarda izolyatsiyalanadigan qism bir butun yaxlitlikdir.
U 2-10 kV bo’lganda qisqichlarda izolyatsiyalanadigan qism uzunligi 38 sm dan kam emas, qo’l lari 13 sm dan kam emas.
U 1 kV gacha qisqichlar xajmilar meyorlanmaydi.
Qisqichlar bilan o’lchash оchiq tok yuruvchi qismlarda (shina, sim) da bo’lgani kabi, izolyatsiya bilan qoplangan tok yuruvchi qismlarda (kabel, trubkasimon predoxranitel va boshqa) amalga oshirilishi mumkin. U> 1 kV bo’lgan elektr qurilmalаrdа dielektrik qo’lqoplardan foydalanish zarur.
Kuchlanish ko’rsatkichi – tok yuruvchi qismda kuchlanish bor – yo’qligini tekshirish uchun mo’ljallangan ko’chma asbob. Bunday tekshiruv elektr qurilmadagi nosozlikni nazorat qilish, shikastlanishni izlab topish, jadvalni tekshirish uchun zarur. Ko’rsatkich kuchlanish mavjudligidan guvoxlik beruvchi chirоqli signalga ega.
1 kV li elektr qurilma va undan yuqorilarida xam qo’l laniladi.
1 kV gacha kuchlanishli elektr qurilma uchun ko’rsatkichlar (tok izlovchilar) 2 qutbli va 1 qutbliga bo’linadi. uchun ko’rsatkichlar (tok izlovchilar) 2 qutbli va 1 qutbliga bo’linadi.
2 qutbli ko’rsatkichlar elektr qurilmaning 2 qismiga tegadi, ular o’rtasida kuchlanish bor – yo’qo’l igi belgilanadi, shu bois u 2 burg’iga va katta zunlikka ega.
1 qutbli ko’rsatkich – yerga nisbatan tok yuruvchi qismda kuchlanish bor-yo’qligini aniqlashga mo’ljallangan. Faqat 1 gina tok yuruvchi qismga bog’lanishni talab qiladi.
1 qutbli ko’rsatkich zgaruvchan tokli elektr qurilmadagina qo’l laniladi, negaki doimiy tokda uning lampochkasi yonmaydi va shuningdek kuchlanish bo’lganida ham. Undan elektr qurilmada faza simini aniqlash lampa patronlari, uchirgichlar va predoxranitellarni tekshirish, ikkilamchi kommunikatsiya jadvallarini tekshirishda qo’llash tavsiya etiladi.
1000 V gacha kuchlanish ko’rsatkichidan himoya vositalarsiz foydalanish mumkin. Texnika xavfsizligi qoidalariga muvofiq, kuchlanish ko’rsatkichi urniga nazorat lampasini qo’llash ta’qiqlanadi. Bu omil mo’ljalidan ko’proq kuchlanishdagi lampani tasodifan yoqilganda yoki lampa zarbasida kolba portlab, oqibatda operator jaroxatlanishi bilan izoxlanadi.
Dielektrik qo’lqoplar, kalishlar, botiklar, gilamchalar yuqori elektrik mustaxkamlik va yaxshi elastik egiluvchanlikka ega dielektrik maxsus rezinadan tayyorlanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
