Xat janri va uning lisoniy takomili yokubbayeva umida abduvahob qizi



Download 48 Kb.
bet2/5
Sana04.07.2021
Hajmi48 Kb.
#109562
1   2   3   4   5
Bog'liq
13.11.2020 Maqola.Yokubbayeva Umida

Ключевые слова: Публицистика, художественная публицистика, сообщения, жанр, письмо, научный стиль, газета, стилевая окраска, лексическое единство

Annotation: peculiarities of fiction journalism, appearing letter genre, its development, linguistic peculiarities and its research relating scientific ideas.

Key words: journalism, fiction-journalism, information, genre, letter, scientific method, newspaper, methodical exaggeration, lexical unit

Ma’lumki, XXI asr O`zbekiston uchun tub o`zgarishlar va yangilanishlar asri bo`ldi. Zero, til, adabiyot, san’at, jurnalistika kabi soha vakillari o`zgarishlarni hammadan ilgari va nozikroq sezishadi va asarlarida davr ruhini u yoki bu ko`rinishda aks ettirishadi. Davr esa o’z aksini, albatta, publitsistikada ko’rsatadi. «Davr, - deb yozadi adabiyotshunos olim N. Rahimjonov, - falsafiy mavzular ichida eng abstrakt xarakterga ega ekanligi bilan ajralib turadi. Sababi, uning moddiylashgan konkret bir shakli yo`q. Bu abstraktlikka faqat inson faoliyatigina konkretlik baxsh eta oladi” .1 Har bir soha, xususan, publitsistika jamiyatdan ayri holda yasholmaydi. Davr va unga bog’liq har qanday yangilik publitsistika janrlarida o’zini namoyon qiladi. Fandagi har bir tushuncha kabi badiiy-publitsistik janrlarning ham boshqalardan farqlovchi xususiyatlari - mezonlari mavjud. Insoniyatning hayoti va faoliyati axborot olish, qayta ishlash va saqlash bilan chambarchas bog`liqdir. Axborot olishning birlamchi vositasi sifatida, albatta, matbuot o`ziga xos vazifalarni bajaradi. A. Abdusaidovning “Gazeta janrlarining tili va uslubi” nomli monografiyasida OAV, xususan, vaqtli matbuotning vazifalari sifatida quyidagilarni ko`rsatgan: a) informativlik - axborot berish; b) targ`ibot qilish; d) tashviqot qilish; e) tarbiyaviylik; f) reklamalilik; g) ta`sirchanlik. Publitsistika janrlari bir-biridan bajaradigan vazifasi, qay maqsadda yaratilganligiga ko’ra farqlanadi. Lekin shunday bo’lsa-da, ularning barchasida bosh maqsad-axborot berish.



Xalqimiz o’tmishiga nazar solinsa, xat (noma) leksemasiga ko’p duch kelamiz. Xat orqali kishilar bir-biriga biror mazmundagi habarni yetkazganlar. Ushbu janr dastlab O’zbek adabiyotida XIV asrda Xorazmiyning “Muhabbatnoma” asari orqali vujudga kelgan. Bu asar oshiqning ma’shuqasiga yozgan she’riy maktubi shaklida yaratilgan.2 Yusuf Amiriyning “Dahnoma” asari nomachilik ananasiga qat’iy rioya qilgan holda yaratilgan. Bu asar ham oshiq va mashuqning bir-biriga maktubi tarzida yaratilgan. Sayyid Qosimiyning “Haqiqatnoma” va “Sadoqatnoma” kabi asarlari temuriylar davrida yaratilgan noma janiriga mansub asarlardandir. A.Navoiyning “Munshaot”i ham xatlar jamlanmasidir. O.Tog`ayevning “Publitsistika janrlari” nomli o`quv qo`llanmasida xat janrini badiiy-publitsistik janrlar sirasida tahlil qilgan bo`lib, uning nazariy asoslari izohlab berilgan. Xat (noma) janri ham publitsistika tarkibiga kirib, bugungi kunda biroz ahamiyatini yo’qotgandek. Chunki axborotlashgan davr ma’lumotlar yetkazilishida tezkorlikni talab etgani bois jamiyat vakillari xabarlarni elektron shaklda yuborish yo’lini afzal ko’rmoqdalar. Lekin shunday bo’lsa-da, gazeta sahifalarida xatning turli xil na’munalari berib boriladi. Turli masalalarni teishli shaxslarga rasmiy shaklda yetkazish uchun ham davlat idoralari xatlarning turli shakllaridan foydalanmoqdalar. Masalan, O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning O’zbek tili bayrami munosabati bilan yuborgan tabrigidan olingan parcha: “Muhtaram vatandoshlar! Siz azizlarni, sizlar orqali butun xalqimizni bugungi qutlug’ ayyom – O’zbek tili bayrami bilan chin qalbimdan samimiy muborakbod etaman. Atoqli ma’rifatparvar Abdulla Avloniy bobomiz aytganidek, til-millat ruhini yuksaltiruvchi buyuk kuchdir.”
Download 48 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish