Xardi –Vaynberg qonuni

Xardi –Vaynberg qonuni.
Genetika biologiya fanlar tizimining eng qiziq va muhim bo’limlaridan biri hisoblanadi. Darsliklarda o’rganadiganimiz an’anaviy genetik qonuniyatlardan tashqari yana bir qancha qonunlar borki, ularni ham asta-sekin test sinovlarida foydalanish boshlandi. Ulardan biri populyatsiya genetikasi bo’lib, bugungi sonda shu mavzuni yoritishga harakat qilamiz. Populyatsiya genetikasini o’rganishda esa asosan Xardi-Vaynberg qonunidan foydalaniladi.

1908-yil ingliz matematigi G.Xardi va nemis vrach-genetigi N.Vaynberg bir-biridan mustaqil ravishdan qonun yaratishdi. Bu qonunga binoan populyatsiyada gomozigota va geterozigota organizmlarni tarqalishini algebraik formula bo’yicha xisoblab topish mumkin.

Dominnat allel (A) uchrash chastotasi p bilan, retsessiv allel(a)ning uchrash chastotasi esa q bilan belgilanadi. Populyatsiyada bu allellarning uchrash chastotasini quyidagi formula bilan aniqlanadi: