Xarajat-ishlab chiqarish

---

“Xarajat-ishlab chiqarish” iqtisodiy tahlil uslubini ishlab chiqqan olimning nomi qaysi javobda
to’g’ri ko’rsatilgan?
{=V.Leont’ev
~S.Kuznets
~R.Stoun
~D.Keyns}
Byudjet taqchilligi qachon ro’y beradi?
{=davlat byudjeti xarajatlari daromadlaridan oshib ketsa
~davlat byudjeti daromadlari xarajatlaridan oshib ketsa
~soliq tushumlari kamayib ketsa
~byudjet xarajatlari ko’payib ketsa}
Iqtisodiyotning haqiqiy holatini tekshirish magsadida pul va moliya sarmoyasi oqimlarini
o’rganish uchun moliyaviy oqim balansini birinchi marta tuzgan iqtisodchi
{=M.Kopeland
~A.Vansen
~R.Forman
~F.Perru}
Quyidagilarning qaysi biri bank aktivlariga kiradi?
{=aksiyalar, rezervlar, talab qilib olinuvchi jamg’armalar
~naqd pullar, mulk va rezervlar
~naqd pullar, mulklar, aksiyalar
~rezervlar, ssudalar va aksiyalar}
Soliq elastikligi deb
{=soliq tizimida soliq tushumlari hajmi nisbiy o’zgarishlarining soliq solish bazasining nisbiy
o’zgarishlari nisbatiga aytiladi
~soliq tizimida soliq tushumlari hajmining soliq solish bazasiga nisbatiga aytiladi
~soliq tizimida soliq bazasini soliq tushumlari nisbatiga aytiladi
~soliq tizimida soliq bazasi hajmining soliq tushumlari hajmining nisbatiga aytiladi}

---

Boshqa sharoitlar o’zgarmas deb qaralganda, yirik byudjet defitsiti to’liq bandlik sharoitida
quyidagiga olib keladi
{=real foiz stavkasining oshishiga
~milliy valyutadagi xalqaro qimmatliklarning qisqarishiga
~inflyatsiyaga
~eksport hajmining import hajmidan ortiqligiga}
Soliq tizimining samaradorligini aniqlashda quyidagi tushunchalardan qaysi biridan
foydalaniladi?
{=egiluvchanlik koeffitsiyenti, soliqlarning dinamikligi koeffitsiyentidan
~soliqlarning dinamikligidan, soliqqa tortish bazasi hajmidan, soliq tushumlari egiluvchanligidan
~soliqlarning dinamikligidan, soliqqa tortish bazasi hajmidan, soliq tushumlari egiluvchanligidan
~soliqlarning dinamikligi koeffitsiyentidan}
Davlat byudjeti kamomadini moliyalashtirishning qaysi turlari mavjud?
{=Markaziy bankdan qarz olish yoki kamomadni emission moliyalash, pulni bank sektoridan
qarzga olish, milliy nobank sektordan qarz olish, tashqi qarz olish yoki valyuta zahiralaridan
foydalanish
~Markaziy bankdan qarz olish yoki kamomadni emission moliyalash, pulni bank sektoridan
qarzga olish, tashqi qarz olish
~Markaziy bankdan qarz olish yoki kamomadni emission moliyalash, pulni bank sektoridan
qarzga olish, tashqi qarz olish yoki valyuta zahiralaridan foydalanish
~Markaziy bankdan qarz olish, pulni bank sektoridan qarzga olish, tashqi qarz olish yoki valyuta
zahiralaridan foydalanish}
Davlat boshqaruv operatsiyalarida to’lov opertsiyalari o’z ichiga quyidagilarni oladi
{=tovar va xizmatlar to’lovi, mulkdan foydalanish yoki unga nisbatan egalik huquqini qo’lga
kiritish, amaliy xizmatlar to’lovini o’z ichiga oladi
~tovar va xizmatlar to’lovi, amaliy xizmatlar to’lovini o’z ichiga oladi
~tovar va xizmatlar to’lovi, amaliy xizmatlar to’lovini, soliqlarni o’z ichiga oladi
~tovar va xizmatlar to’lovi, mulkdan foydalanish yoki unga nisbatan egalik huquqni qo’lga
kiritish, amaliy xizmatlar to’lovini, shuningdek, soliqlarni o’z ichiga oladi}
Konsalidatsiya tushunchasi quyida keltirilgan ma’lumotlarning qaysi birida to’g’ri ifoda etilgan?
{=davlat moliya statistikasi ma’lumotlarini tayyorlashda davlat sektori ichidagi birliklararo
operatsiyalar va iqtisodiyotning boshqa tarmoqlari bilan umumiy kategoriyalar qatorida barcha

---

operatsiyalarni birlashtirish
~davlat moliya statistikasi ma’lumotlarini tayyorlashda davlat sektori ichidagi operatsiyalar va
iqtisodiyotning boshqa tarmoqlari bilan olib boriladigan barcha operatsiyalar majmuidir
~davlat moliya statistikasi ma’lumotlarini tayyorlashda davlat sektori ichidagi operatsiyalar va
iqtisodiyotning boshqa tarmoqlari bilan olib boriladigan barcha operatsiyalar yig’indisidir
~davlat moliya statistikasi ma’lumotlarini tayyorlashda davlat sektori ichidagi birliklararo
operatsiyalarni birlashtirish}
Kamomadni tashqaridan qarz olish va valyuta sarflash hisobidan qoplash dastlabki qisqa vaqt
oralig’ida qanday holatni yuzaga keltiradi?
{=milliy valyuta kursining oshishiga olib keladi
~inflyatsiya sur’atlarining keskin oshishiga
~ishsizlikning oshishiga
~Ishsizlikning pasayishiga}
Markaziy Bank uchun pul massasining o’sishini cheklash qiyin bo’ladi, agar
{=xususiy firmalar va aholi davlat obligatsiyalarini katta summaga ko’p miqdorda sotib olishga
rozi bo’lishsa
~MB tijorat banklarining majburiy zaxira normalarini pasaytirish huquqi bo’lmasa
~tijorat banklari ortiqcha zaxira normalariga ega bo’lishsa
~shaxsiy jamg’armlar miqdori ortiq bo’lsa}
Statistik ma’lumotlar sifatini belgilab beruvchi omillarga javoblardan qaysi biri mos keladi?
{=Ko’rsatilganlarning barchasi to’liq mos keladi
~yalpi kuzatishdan tanlab kuzatish uslubiga o’tish bilan bog’liq o’zgartirishlar
~statistik hisobot va buxgalteriya hisobotining yangi shakllari kiritilishi bilan bog’liq birlamchi
hisobni kechiktirib bo’lmasligi
~agregatlashgan ko’rsatkichlarni hisoblash uslubiyati}
Makroiqtisodiy darajada iqtisodiy prognozlarni tuzishda modellardan foydalaniladi
{=ekstropolyatsiya usulidan, iqtisodiy matematik usulidan, aralash hisob usulidan
~ekstropolyatsiya usulidan
~iqtisodiy matematik usulidan
~aralash hisob usulidan}

---

Prognozlashda ekonometrik modellarning qanday turlaridan foydalaniladi?
{=ko’p omilli va bir omilli
~ikki yoqlama
~ko’p yoqlama
~ko’p omilli va bir omilli, ikki yoqlama, ko’p yoqlama}
“Model” so’zi qanday ma’noni anglatadi?
{=namuna
~oldindan aytish
~qo’shin tortish
~asos}
O’zgaruvchan iqtisodiy modellar qanday turga bo’linadi?
{=chiziqli va nochiziqli
~omilli va tarkibiy
~egzogen va endogen
~tabiiy va sun’iy}
Prognozlashtirishda strukturalanmagan muammolar uchun asosan qaysi usullardan
foydalaniladi?
{=mantiqiy, ekspert
~mantiqiy
~ekspert
~xususiy}
Prognozlashning tahliliy tadqiqotlar oshirish muammosi ko’p jihatdan ularning qaysi ta’minotiga
bog’liq?
{=axborot ta’minotiga
~aloqa
~ma’lumot
~axborot ta’minoti, aloqa, ma’lumot}

---

Intervyu usuli prognoz qiluvchining ekspert bilan bo’ladigan...
{=suhbatini taxmin qiladi
~hamkorligini belgilaydi
~ishonchliligini belgilaydi
~kelishmovchiliklarni belgilaydi}
Endogen o’zgaruvchi bu -
{=kattaligi model doirasida - prognozlash ahamiyatli o’zgaruvchan
~kattaligi model doirasidan tashqarida – prognozlash ahamiyatli o’zgaruvchi
~kattaligi model doirasida - prognozlash ahamiyatli o’zgaruvchan, kattaligi model doirasidan
tashqarida – prognozlash ahamiyatli o’zgaruvchi
~tashqi o’zgaruvchi turi}
Markaziy bank diskont siyosati qanday amal qiladi?
{=Markaziy bank diskont siyosati mavjud emas
~Markaziy bankning asosiy monetar instrumentlaridan biri hisoblanadi va yillik 16% ni tashkil
etadi
~Markaziy bankning asosiy monetar instrumentlaridan biri hisoblanadi va yillik 14% ni tashkil
etadi
~Markaziy bankning asosiy monetar instrumentlaridan biri hisoblanadi va yillik 2% ni tashkil
etadi}
Markaziy bankning ochiq bozor siyosatini takomillashmaganligi sababi bu
{=milliy iqtisodiyotda yuqori likvidli qimmatli qog’ozlarning yetishmasligi
~inflyatsiya darajasining yuqori ekanligi
~milliy valyutaning qadri past ekanligi
~moliya bozorining yaxshi rivojlanganligi}
Monetizatsiya koeffitsienti nima?
{=Iqtisodiyotning pul mablag’lari bilan ta’minlanganlik darajasi
~Iqtisodiyotda pul mablag’lari emissiya qilinishi me’yori
~Iqtisodiyotda pul agregatlari harakati ko’rsatkichi
~Pul agregati turi ko’rsatkichi}

---

Monetizatsiya koeffitsienti darajasining xalqaro amaliyotda qabul qilingan me’yoriy andozadan
past bo’lishi
{=xo’jalik yurituvchi sub’ektlar o’rtasidagi debitor-kreditor qarzdorlik miqdorining oshishiga olib
keladi
~xo’jalik yurituvchi sub’ektlar o’rtasidagi debitor-kreditor qarzdorlik miqdorining kamayishiga
olib keladi
~xo’jalik yurituvchi sub’ektlar o’rtasidagi debitor-kreditor qarzdorlik miqdoriga ta’sir qilmaydi
~Mamlakatimiz bank amaliyotimizda kuzatilmagan}
Mamlakatda valyuta kursi, foiz stavkalari, bank tizimi, moliya, pul va valyuta bozorlarining, soliq
-byudjet sohasining jiddiy tebranishlarga uchramasdan, o’zaro aloqadorlikda rivojlanishi bu?
{=Moliyaviy barqarorlik
~Makroiqtisodiy barqarorlik
~Yuksalish
~Umumiqtisodiy barqarorlik}
“Arzon pullar” siyosatidan foydalanishda qaysi usuldan foydalanishadi?
{=Ekspansion monetar siyosat
~Restriksion monetar siyosat
~Strategik monetar siyosat
~Taktik monetar siyosat}
Restriktsion monetar siyosatni amalga oshirishda Markaziy bank qaysi usullardan foydalanadi?
{=Markaziy bank tomonidan hukumatga va tijorat banklariga tegishli bo’lgan vaqtinchalik bo’sh
pul mablag’lari depozit hisobraqamlariga jalb etiladi
~Markaziy bankning majburiy zaxira stavkalarining darajasi tushiriladi
~Tijorat banklariga qimmatli qog’ozlar Markaziy bank tomonidan qayta sotib olish shartlarisiz
sotiladi
~Omonotlar uchun foizni oshiradi.}
Taraqqiy etgan mamlakatlarda Markaziy banklarning qayta moliyalash stavkasini belgilashda
{=asosiy e’tibor pul massasining o’sish darajasiga va makroiqtisodiy o’sish sur’atlariga qaratiladi
~asosiy e’tibor monetizatsiya darajasiga va makroiqtisodiy o’sish sur’atlariga qaratiladi
~asosiy e’tibor inflyatsiya darajasiga va makroiqtisodiy o’sish sur’atlariga qaratiladi

---

~asosiy e’tibor tijorat banklarining pul bilan ta’minlanganligi va makroiqtisodiy o’sish
sur’atlariga qaratiladi}
Uzoq muddatli qimmatli qog’ozlarni sotib olish hajmini oshirish siyosatini olib borish natijasida
{=uzoq muddatli kreditlarning foiz stavkalarini pasayishi ta’minlanadi
~uzoq muddatli kreditlarning foiz stavkalarini oshishi ta’minlandi
~qisqa muddatli kreditlar foiz stavkalarini pasayishi ta’minlandi
~inflyatsiyaning oshishi kuzatiladi}
Majburiy zaxira siyosati pul-kredit siyosatining instrumenti sifatida qo’llanilmaydigan
davlatlarni ko’rsating
{=Kanada, Yaponiya, Buyuk Britaniya, Shvetsiya
~AQSh, J.Koreya, Germaniya; Shveytsariya
~Buyuk Britaniya, AQSh, Germaniya, Shvetsiya
~Rossiya, Xitoy; AQSh, Shvetsiya}
Olimlar P.Graud va M.Polanlarning fikri bo’yicha inflyatsiyaning miqdoriylik nazariyasi
qoidalaridan biri bo’lgan - pullarning o’sish sur’ati va inflyatsiya darajasi o’rtasida…
{=to’g’ri mutanosiblik mavjud
~teskari mutanosiblik mavjud
~hech qanday aloqa yo’q
~katta tafovut mavjud}
XVF ekspertlarining xulosasiga ko’ra, rivojlangan davlatlarda inflyatsiya yillik darajasining 3
foizdan oshishi iqtisodiy o’sish sur’atlarining
{=sezilarli darajada sekinlashishiga olib keladi
~sezilarli darajada o’zgarishiga sabab bo’lmaydi
~sezilarli darajada oshishiga olib keladi
~sezilarli darajada tushib ketishiga olib keladi}
Inflyatsion targetlash deganda
{=inflyatsiyaning maqsadli ko’rsatkichini belgilab olib, unga erishish maqsadida amalga
oshiriladigan chora-tadbirlarning yig’indisi tushuniladi
~inflyatsiyaning eng quyi ko’rsatkichini belgilab olib, unga erishish maqsadida amalga

---

oshiriladigan chora-tadbirlarning yig’indisi tushuniladi
~inflyatsiyaning 12-13% ko’rsatkichini belgilab olib, unga erishish maqsadida amalga
oshiriladigan chora-tadbirlarning yig’indisi tushuniladi
~inflyatsiyaning o’rmalovchi ko’rsatkichini belgilab olib, unga erishish maqsadida amalga
oshiriladigan chora-tadbirlarning yig’indisi tushuniladi}
Inflyatsiyaga qarshi kurash siyosatining muhim yo’nalishlariga sifatida quyidagilardan qaysi
birini ko’rsatish mumkin emas
{=Ko’p miqdorda pul emissiya qilish
~Inflyatsiyani yuzaga keltiruvchi monetar va nomonetar omillarning haqiqatdagi darajasiga
baho berish
~Tabiiy monopoliyalar mahsulotlari va xizmatlari baholarini tartibga solish mexanizmini
takomillashtirish
~Xo’jalik yurituvchi sub’ektlar va aholining inflyatsion kutish psixologiyasiga barham berish}
Pullarga talab nazariyasida foiz stavkasi muhim o’rin egallab, foiz stavkalariga ta’sir etish yo’li
bilan ishsizlik darajasi va iqtisodiy o’sishga bevosita ta’sir qilish mumkin deb fikr yuritgan olim
kim?
{=J.M.Keyns
~M.Fridmen
~I.Fisher
~A.Smit}
Pul massasini tartibga solish yo’li bilan inflyatsiyani jilovlash mumkin bu vazifani faqatgina
Markaziy bank bajara oladi degan qarash qaysi maktab vakillariniki?
{=monetarizm maktabi
~neoklassik iqtisodchilar maktabi
~keynschilar maktabi
~zamonaviy monetaristlar maktabi}
Pul agregatlari qanday shakllantiriladi?
{=likvidlilik darajasi yuqori bo’lgan aktivlarga likvidlilik darajasi past bo’lgan aktivlarni ketma-
ket qo’shib borish yo’li bilan shakllantiriladi
~daromadlilik darajasi yuqori bo’lgan aktivlarga daromadlilik darajasi past bo’lgan aktivlarni
ketma-ket qo’shib borish yo’li bilan shakllantiriladi
~risklilik darajasi yuqori bo’lgan aktivlarga risklilik darajasi past bo’lgan aktivlarni ketma-ket

---

qo’shib borish yo’li bilan shakllantiriladi
~daromadlilik darajasi past bo’lgan aktivlarga daromadlilik darajasi yuqori bo’lgan aktivlarni
ketma-ket qo’shib borish yo’li bilan shakllantiriladi}
Monetar siyosatning an’anaviy instrumentlariga quyidagilardan qaysilari kiradi?
{=qayta moliyalash siyosati, majburiy zaxira siyosati, ochiq bozor siyosati, valyuta siyosati,
depozit siyosati
~qayta moliyalash siyosati, majburiy zaxira siyosati, ochiq bozor siyosati, selektiv kreditlash,
depozit siyosati
~qayta moliyalash siyosati, majburiy zaxira siyosati, ochiq bozor siyosati, valyuta siyosati,
kreditlash hajmiga nisbatan limitlar belgilash
~qayta moliyalash siyosati, majburiy zaxira siyosati, foiz stavkalarining yuqori chegarasini
belgilash, valyuta siyosati, depozit siyosati}
Monetar siyosatning noan’anaviy instrumentlariga quyidagilardan qaysilari kiradi?
{=tijorat banklarining kreditlash hajmiga nisbatan limitlar belgilash; tijorat banklari kreditlari
foiz stavkalarining yuqori chegarasini belgilash; tijorat banklari depozitlari foiz stavkalarining
yuqori chegarasini belgilash; selektiv kreditlash
~tijorat banklarining kreditlash hajmiga nisbatan limitlar belgilash; tijorat banklari kreditlari
foiz stavkalarining yuqori chegarasini belgilash; majburiy zaxira siyosati; selektiv kreditlash
~tijorat banklarining kreditlash hajmiga nisbatan limitlar belgilash; tijorat banklari kreditlari
foiz stavkalarining yuqori chegarasini belgilash; valyuta siyosati; depozit siyosati
~qayta moliyalash siyosati, majburiy zaxira siyosati, ochiq bozor siyosati, valyuta siyosati,
depozit siyosati}
Valyuta siyosatining pirovard maqsadi?
{=milliy valyuta barqarorligini ta’minlash hisoblanadi
~narxlar barqarorligini ta’minlash hisoblanadi
~inflyatsiyaning oldini olish hisoblanadi
~monetizatsiya darajasini oshirish hisoblanadi}
Monetar siyosat – bu?
{=Pullarga bo’lgan talab va pullar taklifini tartibga solish va nazorat qilishga qaratilgan chora-
tadbirlar yig’indisidir
~Pul massasi va Milliy daromad bilan bog’liq chora tadbirlar yig’indisi
~YaIMga mos ravishda pul emissiya qilish bilan bog’liq chora tadbirlar majmuasi

---

~Eksport va import operatsiyalarida aylanuvchi pul mablag’larini qamrab oluvchi chora tadbirlar
majmuasi}
Muomaladagi pul massasining o’sish sur’atlarini jilovlashga qaratilgan monetar siyosat nima?
{=Restriktsion monetar siyosat
~Ekspantsion monetar siyosat
~Taktik monetar siyosat
~Strategik monetar siyosat}
Ekspansionistik monetar siyosat deganda?
{=muomaladagi pul massasining multiplikativ kengayishini ta’minlash asosida to’lovga qobil
talabni rag’batlantirishga qaratilgan monetar siyosat tushuniladi
~muomaladagi pul massasining o’sish sur’atlarini jilovlashga qaratilgan monetar siyosat
tushuniladi
~Markaziy bank tomonidan hukumatga va tijorat banklariga tegishli bo’lgan vaqtinchalik bo’sh
pul mablag’lari depozit hisobraqamlariga jalb qiluvchi monetar siyosat tushuniladi
~tijorat banklariga qimmatli qog’ozlar Markaziy bank tomonidan qayta sotib olish sharti bilan
sotiladigan monetar siyosat tushuniladi}
“Arzon pullar” siyosati birinchi bo’lib kim tomonidan taklif etilgan?
{=J.M.Keyns
~M.Fridmen
~I.Fisher
~A.Smit}
“Monetar siyosatning ikki strategik maqsadi mavjud tovarlar va xizmatlar ishlab chiqarishning
yuqori va barqaror darajasini ta’minlash; inflyatsiyaning past va barqaror darajada bo’lishiga
erishish” – ushbu fikrlar kimga tegishli?
{=R. Miller va D. Van-Xuz
~N. Kuchina, S. Moiseev
~V. Rudko-Silivanov, M. Jevlakova
~O.Sh. Namozov}
Fridmenning fikri bo’yicha monetar siyosatning asosiy taktik maqsadi nima?
{=Pul massasining o’sish ko’rsatkichi

---

~Markaziy bankning kredit siyosati
~Monetizatsiya koeffienti
~Inflyatsiya va foiz stavkasining me’yoriy darajasi}
Quyidagi qarashlardan Keynschilarga xos bo’lgan g’oyani toping
{=pulga bo’lgan talab va taklifni foiz stavkalari belgilaydi
~pulga bo’lgan talab va taklifni pulning aylanish tezligi belgilaydi
~pulga bo’lgan talab va taklifni real ishlab chiqarish hajmi belgilaydi
~pulga bo’lgan talab va taklifni Markaziy bank belgilaydi}
Kimning fikri bo’yicha Monetar siyosat bo’yicha barcha nazariy gipotezalar ekonometrik jihatdan
tasdiqlangan bo’lishi shart?
{=M. Fridmen
~J. M. Keyns
~Fisher
~Shvarts}
Fridmenning amaliyotda keyinchalik isbotlangan xatosi nima edi?
{=pul massasining tebranishi kon’yunkturaviy o’zgarishlarga bog’liq emas degan xulosasi
~pul massasining tebranishi kon’yunkturaviy o’zgarishlarga bog’liq degan xulosasi
~pul massasining tebranishi ishlab chiqarish hajmiga bog’liq degan xulosasi
~pul massasining tebranishi ishlab chiqarish hajmiga bog’liq emas degan xulosasi}
O’zbekiston Respublikasi qaysi yildan boshlab iqtisodiy o’sishga erishdi?
{=1996 yildan
~1995 yildan
~1998 yildan
~2001 yildan}
Iqtisodiy tahlilning predmeti:
{=bir-biri bilan u yoki bu aloqada, doimiy harakat va rivojlanishda bo’lgan iqtisodiy hodisalar va
jarayonlar to’plamini
~ichki va tashqi iqtisodiyot bo’yicha milliy hisoblashlar tizimini tuzish uslubiyatini o’rganish

---

~mamlakat iqtisodiyoti va yalpi ishlab chiqarishining o’sishi, mavjud resurslardan maqsadga
muvofiq foydalanish, korporatsiyalar, uy xo’jaliklari va hukumatning o’zaro munosabatlariga
taalluqli masalalarni o’rganish
~moddiy ne’matlarni (va xizmatlarni) ishlab chiqarish, taqsimlash, ayirboshlash va iste’mol qilish
jarayonida vujudga keladigan iqtisodiy munosabatlarni yuritish qonun-qoidalarini o’rganish}
Milliy hisoblar tizimi (MHT) quyidagi hisoblashlar tizimidan tashkil topadi:
{=barcha iqtisodiy sektorlar uchun andoza hisoblashlar, iqtisodiy tarmoqlar uchun hisoblashlar,
alohida ko’rinishdagi iqtisodiy operatsiyalar uchun hisoblashlar, butun iqtisodiyotni to’laligicha
ta’riflovchi hisoblashlar
~barcha iqtisodiy sektorlar uchun andoza hisoblashlar, butun iqtisodiyotni to’laligicha
ta’riflovchi hisoblashlar
~iqtisodiy tarmoqlar uchun hisoblashlar, alohida ko’rinishdagi iqtisodiy operatsiyalar uchun
hisoblashlar
~barcha iqtisodiy sektorlar uchun andoza hisoblashlar}
Olimlarning baholashiga ko’ra prognozlashtirishning nechta usuli bor?
{=150
~50
~12
~1000}
Milliy hisoblar tizimida makrodarajada buxgalteriyaning ikki marta yozish tamoyilini birinchi
bo’lib qo’llagan olim:
{=R.Stoun
~K.Klark
~S.Kuznes
~D.Keyns}
MHT da yalpi jamg’arish qaysi elementlardan tashkil topadi?
{=asosiy fondlarning yalpi jamlanishi, moddiy aylanma vositalar zaxiralarining o’sishi,
qimmatbaho buyumlarni sotib olish
~asosiy fondlarning yalpi jamlanishi
~moddiy aylanma vositalar zaxiralarining o’sishi
~moddiy aylanma vositalar zaxiralarining o’sishi, qimmatbaho buyumlarni sotib olish}

---

Milliy hisoblar tizimida markaziy ko’rsatkich bo’lib qaysi ko’rsatkich hisoblanadi?
{=yalpi ichki mahsulot (YaIM)
~ishsizlik darajasi, aholining ish bilan bandlik darajasi
~aholining moddiy ne’matlar va xizmatlar iste’moli hajmi
~sof milliy mahsulot}
To’lov balansi andozasini ishlab chiqish, takomillashtirish va amaliyotga tadbiq etishda ko’mak
berish vazifasini qaysi tashkilot bajaradi?
{=Xalqaro valyuta fondi
~Birlashgan Millatlar Tashkiloti
~Jahon banki
~Yevropada xavfsizlik va hamkorlik tashkiloti}
Quyidagi javoblardan qaysi birida iqtisodiy tahlilning yangi matematik usullari bilan milliy
hisoblar tizimini bog’lab, milliy hisoblarni tuzish va takomillashtirishga munosib hissa qo’shgan
balans tuzuvchi va iqtisodchi matematik olimlar nomi ko’rsatilgan:
{=F.Perru, R.Frish, R.Stoun
~S.Kuznets, V.Leont’ev
~F.Perru, S.Kuznets
~R.Frish, R.Stoun, S.Kuznets}
MHT da iqtisodiyot sektorlari quyidagi turlarga guruhlanadi:
{=tovar ishlab chiqarish va xizmat ko’rsatish korxonalari, moliya muassasalari, uy xo’jaligiga
xizmat ko’rsatuvchi notijorat (ijtimoiy) tashkilotlar, davlat muassasalari, uy xo’jaligi
~tovar ishlab chiqarish va xizmat ko’rsatish korxonalari, davlat muassasalari, uy xo’jaligi
~tovar ishlab chiqarish va xizmat ko’rsatish korxonalari, moliya muassasalari, uy xo’jaligi
~moliya muassasalari, uy xo’jaligiga xizmat ko’rsatuvchi notijorat (ijtimoiy) tashkilotlar, davlat
muassasalari, uy xo’jaligi}
Byudjet taqchilligi qachon ro’y beradi?
{=davlat byudjeti xarajatlari daromadlaridan oshib ketsa
~davlat byudjeti daromadlari xarajatlaridan oshib ketsa
~soliq tushumlari kamayib ketsa

---

~byudjet xarajatlari ko’payib ketsa}
Quyidagilarning qaysi biri bank aktivlariga kiradi?
{=aksiyalar, rezervlar, talab qilib olinuvchi jamg’armalar
~naqd pullar, mulk va rezervlar
~naqd pullar, mulklar, aksiyalar
~rezervlar, ssudalar va aksiyalar}
Soliq elastikligi deb:
{=soliq tizimida soliq tushumlari hajmi nisbiy o’zgarishlarining soliq solish bazasining nisbiy
o’zgarishlari nisbatiga aytiladi
~soliq tizimida soliq tushumlari hajmining soliq solish bazasiga nisbatiga aytiladi
~soliq tizimida soliq bazasini soliq tushumlari nisbatiga aytiladi
~soliq tizimida soliq bazasi hajmining soliq tushumlari hajmining nisbatiga aytiladi}
Davlat xarajatlari –bu :
{=tovar va xizmatlar ishlab chiqarish va transfertlari bo’yicha davlat organlari faoliyatini
moliyalash uchun sarflardir
~davlat organlari faoliyati uchun sarflar
~tovar va xizmatlar ishlab chiqarish uchun davlat organlariga qilingan sarflardir
~O’zgarmasdir}
MHTning oxirgi standarti qachon qabul qilingan?
{=2008- yilda
~1991- yilda
~1993- yilda
~1968- yilda}
Quyidagilarning qaysi biri vaqtinchalik to’lov balansiga ijobiy ta’sir ko’rsatadi?
{=importning qisqarishi
~Tariflar oshishi
~Kvotalarni kamaytirilishi
~importning oshirilishi}

---

Soliq tizimining samaradorligini aniqlashda quyidagi tushunchalardan qaysi biridan
foydalaniladi?
{=egiluvchanlik koeffitsiyenti, soliqlarning dinamikligi koeffitsiyentidan
~soliqlarning dinamikligidan, soliqqa tortish bazasi hajmidan, soliq tushumlari egiluvchanligidan
~soliqlar dinamikligidan, soliq tushumlari egiluvchanligidan
~soliqlarning dinamikligi koeffitsiyentidan}
Davlat byudjeti kamomadini moliyalashtirishning qaysi turlari mavjud?
{=Markaziy bankdan qarz olish yoki kamomadni emission moliyalash, pulni bank sektoridan
qarzga olish, milliy nobank sektordan qarz olish, tashqi qarz olish yoki valyuta zaxiralaridan
foydalanish
~Markaziy bankdan qarz olish yoki kamomadni emission moliyalash, pulni bank sektoridan
qarzga olish, tashqi qarz olish
~Markaziy bankdan qarz olish yoki kamomadni emission moliyalash, pulni bank sektoridan
qarzga olish, tashqi qarz olish yoki valyuta zaxiralaridan foydalanish
~Markaziy bankdan qarz olish, pulni bank sektoridan qarzga olish, tashqi qarz olish yoki valyuta
zaxiralaridan foydalanish}
DMS me’yoriga ko’ra davlat moliyaviy statistikasi doirasidagi operatsiyalar qanday uslubda
amalga oshiriladi?
{=kassa yoki to’lov tamoyilida
~to’lov tamoyilida
~kassa tamoyilida
~hisoblanish uslubida}
Davlat boshqaruv operatsiyalarida to’lov operatsiyalari o’z ichiga quyidagilarni oladi:
{=tovar va xizmatlar to’lovi, mulkdan foydalanish yoki unga nisbatan egalik huquqini qo’lga
kiritish, amaliy xizmatlar to’lovini o’z ichiga oladi
~tovar va xizmatlar to’lovi, amaliy xizmatlar to’lovini o’z ichiga oladi
~tovar va xizmatlar to’lovi, amaliy xizmatlar to’lovini, soliqlarni o’z ichiga oladi
~tovar va xizmatlar to’lovi, mulkdan foydalanish yoki unga nisbatan egalik huquqni qo’lga
kiritish, amaliy xizmatlar to’lovini, shuningdek, soliqlarni o’z ichiga oladi}
Konsolidatsiya tushunchasi quyida keltirilgan ma’lumotlarning qaysi birida to’g’ri ifoda etilgan?

---

{=davlat moliya statistikasi ma’lumotlarini tayyorlashda davlat sektori ichidagi birliklararo
operatsiyalar va iqtisodiyotning boshqa tarmoqlari bilan umumiy kategoriyalar qatorida barcha
operatsiyalarni birlashtirish
~davlat moliya statistikasi ma’lumotlarini tayyorlashda davlat sektori ichidagi operatsiyalar va
iqtisodiyotning boshqa tarmoqlari bilan olib boriladigan barcha operatsiyalar majmuidir
~davlat moliya statistikasi ma’lumotlarini tayyorlashda davlat sektori ichidagi operatsiyalar va
iqtisodiyotning boshqa tarmoqlari bilan olib boriladigan barcha operatsiyalar yig’indisidir
~davlat moliya statistikasi ma’lumotlarini tayyorlashda davlat sektori ichidagi birliklararo
operatsiyalarni birlashtirish}
Kamomadni tashqaridan qarz olish va valyuta sarflash hisobidan qoplash dastlabki qisqa vaqt
oralig’ida qanday holatni yuzaga keltiradi?
{=milliy valyuta kursining oshishiga olib keladi
~inflyatsiya sur’atlarining keskin pasayishiga
~ishsizlikning pasayishiga
~eksportni qo’llab-quvvatlaydi}
Byudjetning joriy balansi:
{=joriy daromadlar va joriy xarajatlar orasidagi farq sifatida aniqlanadi
~joriy daromadlardan ijtimoiy sug’urta xarajatlari ayirmasiga teng
~joriy daromadlar va ijtimoiy sug’urta xarajatlari yig’indisiga teng
~joriy daromadlardan davlat tomonidan kreditlashni ayirmasiga teng}
Subsidiyalarning quyidagi turlari mavjud:
{=naqd to’lov shaklidagi grantlar, kredit subsidiyalari, soliq subsidiyalari, natura shaklidagi
subsidiyalar, tayyor mahsulotni subsidiyalash, me’yoriy aktlar bilan bog’liq bo’lgan subsidiyalar,
valyuta subsidiyalari
~naqd to’lov shaklidagi grantlar, kredit subsidiyalari, soliq subsidiyalari
~naqd to’lov shaklidagi grantlar, kredit subsidiyalari, soliq subsidiyalari, natura shaklidagi
subsidiyalar, tayyor mahsulotni subsidiyalash, me’yoriy aktlar bilan bog’liq bo’lgan subsidiyalar,
valyuta subsidiyalari, davlat subsidiyalari
~naqd to’lov shaklidagi grantlar, kredit subsidiyalari, soliq subsidiyalari, natura shaklidagi
subsidiyalar}
Mamlakatning byudjet-soliq siyosati kim tomonidan amalga oshiriladi?
{=Moliya vazirligi tomonidan

---

~Markaziy Bank tomonidan
~Raqobat qo’mitasi tomonidan
~ko'rsatilganlarning barchasi tomonidan}
Quyidagi davlat byudjetidan qaysi biri iqtisodiyot uchun salbiy hisoblanadi?
{=davriy byudjeti defitsiti
~strukturaviy byudjet defitsiti
~oddiy byudjeti defitsiti
~strukturaviy va oddiy byudjeti defitsiti}
Mamlakatning to’lov balansi aktiv saldosi oshsa, mamlakatda quyidagilar sodir bo’ladi:
{=ko'rsatilganlarning hech qaysisi sodir bo’lmaydi
~iqtisodiy o’sish tempi oshadi
~inflyatsiya tempi oshadi
~real foz stavkalari pasayadi}
Markaziy Bank uchun pul massasining o’sishini cheklash qiyin bo’ladi, agar:
{=xususiy firmalar va aholi davlat obligatsiyalarini katta summaga ko’p miqdorda sotib olishga
rozi bo’lishsa
~MB tijorat banklarining majburiy zaxira normalarini pasaytirish huquqi bo’lmasa
~tijorat banklari ortiqcha zaxira normalariga ega bo’lishsa
~shaxsiy jamg’armalar miqdori ortiq bo’lsa }
Ishlab chiqarish imkoniyatlari egri chizig’i nimani bildiradi?
{=ishlab chiqarish vositalari va iste’mol buyumlari ishlab chiqarishning mumkin bo’lgan
maksimal hajmini ifodalaydi
~bozor resurslaridan foydalangan holda ishlab chiqarish vositalari ishlab chiqarish hajmini
maksimal darajasini xarakterlaydi
~yil davomida iste’mol buyumlari ishlab chiqarishning mumkin bo’lgan maksimal hajmini
ifodalaydi
~yil davomida ishlab chiqarish vositalarini ishlab chiqarishning mumkin bo’lgan maksimal
hajmini belgilaydi}
Makroiqtisodiy tadqiqotning o’ziga xos usuli bo’lib hisoblanadi:

---

{=agregatlash usuli
~ilmiy abstraktsiya usuli
~iqtisodiy- matematik modellashtirish usuli
~analiz va sintez usuli}
Agregat miqdorlar bo’lib hisoblanadi:
{=yalpi milliy daromad
~mamlakatda neft qazib chiqarish hajmi
~elektroenergiya narxi
~“O’zneftegaz” AKda ishlovchilarning jami soni}
Yopiq iqtisodiyot sharoitida resurslar, tovarlar va xizmatlar hamda daromadlarning doiraviy
aylanish modeli o’z ichiga olmaydi:
{=tashqi dunyo sektorini
~davlat sektorini
~tadbirkorlik sektorini
~uy xo’jaligi sektorini}
Bozor iqtisodiyoti sharoitida iqtisodiy resurslar tegishli bo’ladi:
{=uy xo’jaliklariga
~davlatga
~firmalarga
~Tadbirkorlarga}
Agar milliy daromaddan korporatsiya foydasidan olinadigan soliqni, taqsimlanmagan foydani
hamda ijtimoiy sug’urta to’lovlarini ayirsak, so’ngra jismoniy shaxslarga berilgan transfert
to’lovlarini yuqoridagilarga qo’shsak, olingan miqdor teng bo’ladi:
{=shaxsiy daromadga
~amortizatsiyaga
~yalpi ichki mahsulotga
~sof ichki mahsulotga}
Yalpi Milliy daromad, bu:

---

{=YaIM plyus mamlakat yuridik va jismoniy shaxslari tomonidan chet ellarda olingan va
mamlakatga olib kirilgan daromad minus chet el yuridik va jismoniy shaxslari tomonidan
mamlakatda olingan va olib chiqib ketilgan daromadlar
~investitsiya minus jamg’arma
~shaxsiy daromad plyus individual soliq
~renta, ish haqi, kapitalga protsent, mulkchilik daromadi va korporatsiya foydasi yig’indisi}
Kutilayotgan inflyatsiyaning o’sishi (inflyatsiya darajasi vertikal o’qda ko’rsatilganda) Filips egri
chizig’ining siljishiga olib keladi:
{=yuqoriga, inflyatsiyaning o’sishiga teng miqdorga
~chapga, inflyatsiyaning o’sishiga teng miqdorga
~pastga, inflyatsiyaning o’sishiga teng miqdorga
~o’ngga, inflyatsiyaning o’sishiga teng miqdorga}
Iqtisodiyotda bandlilik darajasining oshishi olib keladi:
{=xarajatlar, daromadlar va yalpi talabning oshishi sababli narxlar darajasining ko’tarilishiga
~tovar va xizmatlar taklifi hajmining kamayishiga
~ishsizlarga beriladigan transfert to’lovlarining ko’payishiga
~narxlar darajasining pasayishiga}
Klassik model ko’zda tutadiki, yalpi taklif (AS) egri chizig’i:
{=potentsial YaIM darajasida vertikal
~foiz stavkasi va davlat siyosati bilan belgilanadigan narxlar darajasida gorizontal
~yalpi talab bilan belgilanadigan narxlar darajasida gorizontal
~YaIMning har qanday darajasida vertikal}
Yalpi taklifning Keyns modeli ko’zda tutadi:
{=potentsial darajadan kam bo’lgan YaIM darajasiga mos keluvchi narxlar darasidagi ASning
gorizontal egri chizig’ini
~potentsial YaIM darajasidagi ASning vertikal egri chizig’ini
~foiz stavkasi ta'sirini aks ettiruvchi, uncha katta bo’lmagan, ko’tarilib boruvchi traektoriyaga
ega AS egri chizig’ini
~nominal ish haqi va narxlar darajasining o’zgaruvchanligini}

---

Real yalpi ichki mahsulot hajmi va baholar darajasining bir vaqtda pasayishi klassik model
bo’yicha quyidagicha tushuntiriladi:
{=yalpi talab va potentsial YaIM kamayadi
~faqat AD egri chizig’i o’ngga siljiydi
~faqat potentsial YaIM darajasi pasayadi
~AS egri chizig’i o’ngga suriladi}
Baholar darajasi o’zgarmagan holda YaIMning pasayishi klassik model bo’yicha quyidagicha
tushuntiriladi:
{=yalpi talab o’zgarmagani holda potentsial YaIM o’sadi
~potentsial YaIM o’zgarmagani holda yalpi talab o’sadi
~potentsial YaIM pasaygani holda yalpi talab o’sadi
~yalpi talab o’zgarmagani holda potentsial YaIM o’sadi}
Yalpi talabning bahodan boshqa omillari o’zgarishi natijasida:
{=AD egri chizig’i o’ngga yoki chapga suriladi
~yalpi talab AD egri chizig’i bo’ylab o’ngga siljiydi
~yalpi talab AD egri chizig’i bo’ylab o’ngga siljiydi
~AS egri chizig’i chapga yoki o’ngga suriladi}
AD egri chizig’ining chap va o’ng tomonga suriladi baholar darajasiga ta'sir etmaydi, agar:
{=bu surilish AS egri chizig’ining gorizontal kesimida bo’lsa
~bu surilish AS egri chizig’ining vertikal kesimida bo’lsa
~bu surilish AS egri chizig’ining oraliq kesimida bo’lsa
~iqtisodiyot to’liq bandlik sharoitida bo’lsa}
Agar baho darajasi oshsa, ishlab chiqarish pasayadi, bu holat AD –AS modelida izohlanadi:
{=AS egri chizig’ining chapga surilishi bilan
~AD egri chizig’ining chapga surilishi bilan
~AD egri chizig’ining o’ngga surilishi bilan
~AS egri chizig’ining o’ngga surilishi bilan}
Yalpi taklif egri chizig’ining klassik kesimida AD egri chizig’ining yuqoriga surilishi (yalpi

---

talabning oshishi) olib keladi:
{=real YaIM o’zgarmagan holda baholar darajasining o’sishiga
~baholar darajasi va real YaMMning sekin o’sishiga
~baholar darajasi va real YaMMning pasayishiga
~baholar darajasi o’zgarmagan holda real YaIM hajmining o’sishiga}
Yalpi taklifning klassik modelida:
{=iqtisodiyot to’liq bandlik sharoitida turgan holat aks ettiriladi
~nominal YaIM, va baholar darajasi qayd qilingan (o’zgarmas)
~yalpi talabning o’zgarishi baholar darajasiga ta'sir etmaydi
~ish haqi, baholar darajasi va real YaIM o’zgaruvchan}
Davlat xarajatlarining o’sishi natijasida uzoq muddatda ishlab chiqarish va narxlar darajasi
qanday o’zgaradi?
{=ishlab chiqarish hajmi, yuqoriroq narxlar darajasida, o’zining potentsial darajasiga qaytadi
~narxlar darajasi o’zgarmaydi, ishlab chiqarish hajmi esa o’sadi
~ishlab chiqarish hajmi, pastroq narxlar darajasida, o’zining potentsial darajasiga qaytadi
~ishlab chiqarish hajmi va narxlar darajasi pasayadi}
Umumiy makroiqtisodiy muvozanat-bu:
{=iqtisodiy tizimning yaxlit holdagi umumiy muvozanati
~iqtisodiyotning alohida tarmoqlarida yuzaga keladigan muvozanat
~tovarlar va xizmatlat bozoridagi muvozanat
~pul bozorida yuzaga keladigan muvozanat}
Akselerator modeli ifodalaydi:
{=investitsiyalar dinamikasining YaIM hajmi o’sishiga bog’liqligini
~YaIM dinamikasining investitsiyalar hajmining o’sishiga bog’liqligini
~investitsiyalar hajmining kutilayotgan sof foyda normasiga bog’liqligini
~investitsiyalar hajmining foiz stavkasi dinamikasiga bog’liqligini}
Keyns modeliga ko’ra:
{=qisqa muddatdi davrga baholar va nominal ish haqi qayd etilgan

---

~baholar va nominal ish haqlari o’zgaruvchan
~ishlab chiqarish hajmini iqtisodiyotdagi kapital zahirasi belgilab beradi
~iqtisodiyotda taklif o’ziga mos talabni tug’diradi}
Avtonom xarajatlar multiplikatori miqdori o’sadi:
{=iste'molga chegaralangan moyillik oshsa
~jamg’arishga chegaralangan moyillik oshsa
~iste'molga chegaralangan moyillik pasaysa
~jamg’arishga o’rtacha moyillik pasaysa}
Davlat xarajatlari ko’paytirilishining multiplikativ samarasi oshadi, agar:
{=iste'molga chegaraviy moyillik oshsa, chegaraviy soliq stavkasi va importga chegaraviy
moyillik pasaysa;
~chegaraviy soliq stavkasi pasaysa va importga chegaraviy moyillik ko’tarilsa
~chegaraviy soliq stavkasi ko’tarilsa va importga chegaraviy moyillik pasaysa
~iste'molga chegaraviy moyillik, chegaraviy soliq stavkasi va importga chegaraviy moyillik
pasaysa;}
Balanslashgan byudjet multiplikatori anglatadi:
{=davlat xarajatlari va soliqlarning bir xil miqdorga o’zgarishi muvozanatli YaIM hajmini shunga
teng yoki kamroq miqdorga o’zgarishiga olib keladi
~davlat xarajatlari o’zgarishining multiplikativ samarasi soliqlar o’zgarishining multiplikativ
samarasidan kichik
~soliqlar va davlat xarajatlarining bir xil miqdorga o’zgarishi YaIM miqdorini o’zgartirmaydi
~davlat byudjeti doimo balanslashgan bo’ladi}
Hukumat soliqlarni oshirgan vaziyatda, foiz stavkasini o’zgarmasdan turishini ta'minlab turish
uchun Markaziy Bank:
{=pul taklifini kamaytiradi
~pul taklifini ko’paytiradi
~oldin pul taklifini ko’paytiradi, so’ngra esa kamaytiradi
~oldin pul taklifini kamaytiradi, so’ngra esa ko’paytiradi}
Hukumat soliqlarni oshirgan sharoitda Markaziy Bank pul taklifini pasaytirsa:

---

{=muvozanatli daromad darajasi albatta kamayadi
~foiz stavkasi albatta kamayadi
~muvozanatli daromad darajasi albatta oshadi
~foiz stavkasi albatta oshadi;}
Xarroda—Domara modelida iqtisodiy o’sish:
{=kapital jamg’arishning funktsiyasi hisoblanadi
~bandlilikning o’sishi funktsiyasi hisoblanadi
~ishlab chiqarishni tashkil qilishning funktsiyasi hisoblanadi
~iste'molning funktsiyasi hisoblanadi}
Iqtisodiy o’sishning Domar va Xarrod modellarida investitsiyalar:
{=ham yalpi talab, ham yalpi taklif komponenti hisoblanadi
~faqat yalpi talab komponenti deb qaraladi
~ishchi kuchi va tabiiy resurslar bilan birga iqtisodiy o’sish omili hisoblanadi
~jamg’arish me'yori pasaygandagina ko’payishi mumkin}
Domar modeliga ko’ra iqtisodiy o’sish:
{=jamg’arish me'yori va kapital unumdorligini o’stirish hisobiga ta'minlanadi
~faqat kapitalning unumdorligi ortishiga bog’liq
~ishchi kuchi soni va sifatining o’sishiga bog’liq
~jamg’arish me'yori pasaytirilishi bilan ta'minlanadi}
Kobb—Duglasning modelida (ishlab chiqarish funktsiyasida) iqtisodiy o’sishning omili deb
qaraladi:
{=kapital, mehnat resurslari
~fan-texnika taraqqiyoti
~pul-kredit siyosati
~soliq siyosati}
Eksport bojlarining kiritilishi quyidagilarning qaysi biriga olib kelmaydi?
{=mamlakat iste'molchilarining ichki baholarning o’sishi hamda ushbu tovarni iste'mol qilish
qisqarishi natijasida yo’qotishlariga

---

~ishlab chiqaruvchilar daromadlarining kamayishiga
~ushbu tovarning ichki baholarini pasayishiga
~(boshqa shart-sharoitlar o’zgarmagan holatda) davlat daromadlarining o’sishiga}
Agar mamlakatga import uchun to’lov maqsadida xorijiy valyuta zarur bo’lsa-yu, aktivlarni
sotish yoki xorijdan qarz olish imkoniyati bo’lmasa muammoni yechishning maqbulroq yo’li:
{=ko’proq tovarlar ishlab chiqarish va xorijga sotish
~Markaziy bankdan valyutani qarzga olish
~soliqlarni ko’paytirish va valyuta bozorida xorijiy valyutani sotib olish
~hukumat tomonidan mamlakat ishlab chiqaruvchilaridan tovarlar sotib olishni kamaytirish va
tejalgan mablag’lardan importga to’lovlar uchun foydalanish}
Milliy valyuta almashinuv kursining sezilarli pasayishi mamlakat eksporti va importi hajmiga
qanday ta'sir ko’rsatadi:
{=eksport ko’payadi, import esa kamayadi
~eksport va import hajmlari kamayadi
~eksport kamayadi, import esa ko’payadi
~eksport va import hajmlari oshadi}
Agar katta ochiq iqtisodiyotga ega mamlakat hukumati soliqlarni oshirsa:
{=bu mamlakat valyutasining real almashinuv kursi ko’tariladi
~bu mamlakat joriy operatsiyalar balansining musbat qoldig’i o’sadi
~jahon foiz stavkasi oshadi
~bu mamlakat sof eksport ko’payadi}
Insonning topqirligi, sezgirligi bilan bog’liq bo’lgan bashoratlashlarni o’z ichiga oladigan
bashorat qilishning ko’rinishi
{=Ilmiy bashoratlash
~Ilmiy asoslanmagan bashoratlash
~Prognozlashtirish
~Rejalashtirish}
Bu bajarilishi shart bo’lgan, bir ma’noli direktiv hujjat
{=Reja

---

~Prognoz
~Gipoteza
~Dastur}
Muayyan davrda real ishlab chiqarish hajmini va barcha asosiy sektorlar hamda ishlab chiqarish
omillarining mamlakat umumiy ishlab chiqarishiga qo‘shgan hissasini ko‘rsatuvchi turli faoliyat
turlarini hisobga oluvchi statistika tizimi
{=Milliy hisoblar tizimi
~To'lov balansi
~Monetar hisoblar
~Budjet sektori hisoblari}
Eksport-import operatsiyalarining amalga oshirilishini, xorijiy aktivlami investitsiya qilishda va
barcha subyektlar tomonidan chet el qarzlarining jalb etilishida ishtirok etishni anglatadi
{=Iqtisodiyotning ochiqligi
~Iqtisodiyotning yopiqligi
~To'lov balansining balansliligi
~Milliy hisoblarda balans}
Aniq muayyan maqsadlarni qo‘yish va tadqiq etilayotgan obyektning aniq hodisalarini
bashoratlashni ko‘zda tutadi
{=Gipoteza
~Prognoz
~Reja
~Dastur}
Bu moliyaviy aktivlar va majburiyatlar darajalaridagi o’zgarishlar (misol uchun, qaytarilmagan
ssudaning asosiy summasini to’lash majburiyatlarning qisqarishini o’zida namoyon etadi)
{=Moliyaviy operatsiyalar
~Milliy hisoblar tizimi
~Real sektor
~Sof faktoriy daromad}
Quyidagilarni qaysi biri vaqt davriyligi bo’yicha prognozga kirmaydi

---

{=Choraklik
~qisqa muddatli
~o’rta muddatli
~uzoq muddatli va olis muddatli}
Quyidagi qaysi prognozlash usulida miqdoriy o’zgarishlar sifatli o’zgarishlardan ustun turadi
{=O’rta muddatli
~Tezkor prognozlar
~Uzoq muddatli
~Olis muddatli}
Tadqiq etilayotgan hodisa, jarayon, voqealarning kechishi va rivojlanishining qonuniyatlarini
bilishga asoslangan axborot manbasi qaysi turiga kiradi
{=to’plangan tajriba
~mavjud tendensiyalarning ekstrapolyasiyasi
~mavjud tendensiyalarning ekstrapolyasiyasi
~mutaxassis (ekspert) fikri}
Dastlab axborotlarni –so’rovnoma, intervyu, savolnoma –yig’ish va uni qayta ishlashga hamda
prognoz uchun qo’yilgan vazifalarga nisbatan ekspert(lar) fikrlariga asoslangan usuli
{=Ekspertli
~Ekstrapolyatsiya
~Modellashtirish
~Balanslash}
Aholining jinsiy jihatdan yoshiga bog’liq bo’lgan tuzilishidan, tug’ilish va o’lim to’g’risidagi
ma’lumotlardan hamda umr ko’rish davomiyligidan iborat bo’lgan aholi dinamikasini o’z
ichiga oladigan guruh
{=Demografik prognozlar
~Resurslar prognozi
~Ishlab chiqarish prognozlari
~Kapital qo’yilmalar va kapital qurilish prognozi}
Muddati 1 oygacha bo’lgan prognozlar bu

---

{=Operativ prognozlar
~Qisqa muddatli
~Tezkor prognoz
~Olis muddatli}
Murakkab iqtisodiy tizimlarda ehtimolli jarayonlar sodir etilishining miqdoriy va sifatli
qonuniyatlarini tadqiq etishni nazarda tutadi
{=Tizimli yondoshuv
~Majmuaviy yondoshuv
~Tarixiy yondoshuv
~Iqtisodiy yondoshuv}
Iqtisodiyotni rivojlanishida nafaqat barqaror tendensiyalarni va o’zaro aloqalarini aniqlash,
balki ularni baholash hamda real iqtisodiy jarayonlarning nazariy o’xshash jihatlarini
yaratish jarayoni bilan tavsiflanadigan tamoyil
{=muvofiqlik tamoyili
~muqobillik tamoyili
~Tizimli-tarkibiy yondoshuv
~Majmuaviy yondoshuv}
Aniq tarzda amal qiladi, shuning uchun ularni ko’pincha qattiq determinatsiya qonuni deb
ataladi
{=Dinamik qonunlar
~Statistik qonunlar
~Tendensiya qonunlari
~Talab qonuni}
Jamoa ekspert baholash usuli tarkibiga kirmaydi
{=intervyu usuli
~jamoaviy g’oyalarni to’plash (“aqliy hujum”) usuli
~“Delfi” usuli
~komissiya}
Ekstrapolyasiya usuli guruhiga quyidagilarning qaysi biri kirmaydi

---

{=matritsali modellashtirish
~eksponensial tekislash
~o’rtacha ko’rsatkichlarni tekislash
~eng kichik kvadratlar}
Modellashtirish usuli guruhiga qayidagilarning qaysi biri kiradi
{=matritsali modellashtirish
~eng kichik kvadratlar
~eksponensial tekislash
~o’rtacha ko’rsatkichlarni tekislash}
Kelajakni ekspert baholashning, ya’ni ekspert prognozlashning eng keng tarqalgan usullaridan
biri hisoblanadi
{=Delfi usuli
~Aqliy hujum
~So’rovnoma
~Intervyu}
Shakllangan holatdan kelib chiqqan holda jarayon va voqealarni mantiqan ketma-ketligini
izohlash usuli hisoblanadi
{=Ssenariyni tuzish
~Me’yoriy yondoshuvda
~tadqiqot yondoshuvida
~Ekspert usuli}
Falonchi yilda o’rganilayotgan ob’ekt yoki ko’rsatkichning aniq miqdorini bashoratlash emas,
balki paydo bo’ladigan tendensiya negizida yotgan kutilajak ob’ektiv siljishlarni o’z vaqtida qayd
etish muhim kasb etadi
{=Ekstrapolyatsiya prognozlar
~Ekspert prognozlar
~Ssenariyni tuzish
~Tadqiqot yondoshuvida}
To’plamli korrelyatsiya koeffitsientining o’rtacha kvadratik xatolarga munosabati qaysi qiymati

---

bilan aniqlanadi
{=t-mezoni
~F-mezoni
~Xususiy elastiklik koeffitsienti
~eng kichik kvadratlar}
Bir qiymatni o’zgartirish boshqasining o’rtacha qiymatining o’zgarishiga olib keladigan hollarda
bog’lanishni o’rganish
{=korrelyatsion bog‘lanish
~Regression tahlil
~korrelyatsiya indeksi
~F-mezoni}
Silliqlash natijasida tebranish kamayib, umumiy tendensiya yaqqolroq namoyon bo’lganda
qo’llaniladigan usullardan biri
{=o’rta darajalarni sirg’alish usuli
~funksional usuli
~korrelyasion aloqalar asosidagi ekstrapolyasiya usuli
~egri egiluvchan ekstrapolyatsiya usuli}
TABning qaysi tarkibiy qismida barcha moddiy ishlab chiqarish tarmoqlarining so’nggi mahsuloti
ko’rinadi
{=2 kvadrant
~1 kvadrant
~3 kvadrant
~4 kvadrant}
Bunda ishlab chiqarish sohasi aholining talabini to’la qondira olmaydi, taklifga nisbatan talab
oshib ketadi:
{=Talab inflyasiyasi
~Xarajatlar inflyasiyasi
~Taklif inflyasiyasi
~Gepir inflyatsiya}

---

Aholining harakatini va mehnat resurslarining takror ishlab chiqarilishini, mehnatga layoqatli
aholining bandlik darajasini, uning malaka va kasbiy tarkibini o’z ichiga oladigan prognozlar
{=Demografik prognozlar
~Ijtimoiy rivojlanishni prognozlash
~Iqtisodiy prognozlash
~Daromadlar prognozi}
Mohiyatan aholining shaxsiy daromadlarini tovar ayriboshlash jarayonidir
{=Chakana savdo aylanmasi
~Isteemolchilar talabi
~To’lov qobiliyati
~Taklif}
Ishlab chiqarish jarayoni holatini tahlil qilish, hamda mavjud texnika asosida yangi texnika
asosini yaratish va ularni amaliyotga keng joriy etishdan iborat bo’lgan tadqiqot
{=fundamental tadqiqotlar
~amaliy tadqiqotlar
~amaliy ishlanmalar
~ekspluatatsiya}
Qaysi balansda milliy daromadning yaratilishi va taqsimlanishi, moddiy va mehnat resurslaridan
foydalanish, tarmoqlar o’rtasidagi ishlab chiqarish aloqalari hamda ijtimoiy mahsulotning ishlab
chiqarilishi va taqsimlanishi o’z aksini topadi
{=tarmoqlararo balans
~to’lov balansi
~korxonalar balansi
~Davlat byudjeti balansi}
Vaqtli qatorlarning keyingi va oldingi hadlari o’rtasidagi korrelyatsion bog’lanish
{=Avtokorrelyatsiya
~Eng kichik kvadratlar
~Juft korrelyatsiya
~Xususiy elastiklik koeffitsienti}

---

Ikki o’zgaruvchi o’rtasidagi korrelyatsiya
{=oddiy korrelyatsiya
~Juft korrelyatsiya
~korrelyatsiya indeksi
~F-test}
Tizim, ob’ekt, jarayonlarni tahlil qilishda foydalaniladi, unda bir qator tarkibiy va ierarxik
pog’onalarni ajratish mumkin
{=Me’yoriy yondoshuvda
~Maqsadlar daraxti
~Ssenariyni tuzish
~Tadqiqot yondoshuvida}
Yakuniy maqsad istiqbolda prognozlash ob’ektining ehtimol holatiga erishish yo’llari va
muddatlarini aniqlashdan iborat
{=Me’yoriy yondoshuvda
~tadqiqot yondoshuvida
~Ssenariyni tuzish
~Tarixiy yondishuv}
YaIM deflyatori:
{=nominal YaIMning real YaIMga nisbatiga teng
~real YaIMning nominal YaIMga nisbatiga teng
~inflyatsiya sur'ati tezlashsa pasayadi
~faqat bazis yil “savati” narxi o’zgarishini ifodalaydi}
Mamlakatning milliy boyligi ta’rifi qaysi javobda to’g’riroq va to’laroq berilgan?
{=asosiy ishlab chiqarish va noishlab chiqarish fondlari, aholining uy-joy mulki, plyus xo’jalik
oborotiga tortilgan mamlakatning tabiiy resurslari
~asosiy ishlab chiqarish va noishlab chiqarish fondlari plyus aholining uy-joy mulki plyus
mamlakatning tabiiy resurslari
~zaxiralar va rezervlar plyus aholining uy-joy mulki
~noishlabchiqarish fondlari plyus aylanma mablag’lar plyus aholining uy-joy mulki}

---

Iste'mol narxlari indeksi
{=iste'mol tovarlari va xizmatlari umumiy narxining bazis yilga nisbatan o’zgarishini ifodalaydi
~iste'mol tovarlari umumiy narxining bazis yilga nisbatan o’zgarishini ifodalaydi
~sanoat ishlab chiqaruvchilari narxlari indeksi o’zgarishiga bog’liq emas
~barcha tovarlar va xizmatlar umumiy narxining bazis yilga nisbatan o’zgarishini ifodalaydi}
Quyidagi ko’rsatkichlardan qaysi biri xarajatlar yig’indisi ko’rinishida hisoblangan YaIM tarkibiga
kiradi?
{=davlatning tovar va xizmatlar sotib olishga xarajatlari
~ish haqi va qo’shimcha to’lovlar
~korporatsiya foydasi
~ijaradan olingan daromad}
Yalpi milliy tasarrufdagi daromad:
{=Yalpi milliy daromad plyus xorijdan olingan sof transfertlar
~Shaxsiy daromad minus individual soliqlar
~Yalpi ichki mahsulot plyus xorijdan olingan sof daromadlar
~Yalpi milliy daromad minus amortizatsiya}
Nominal YaIM:
{=joriy( ishlab chiqarilgan) yil narxlarida hisoblangan YaIM
~real YaIMni deflyatorga bo’lib topiladi
~bazis yil narxlarida hisoblangan YaIM
~mamlakatda barcha resurslardan foydalangan holda ishlab chiqarilishi mumkin bo’lgan YaIM
hajmi}
Asosiy makroiqtisodiy ayniyat anglatadi:
{=xarajatlar va daromadlar ko’rinishida hisoblangan YaIM hajmining tengligini
~yalpi talab va yalpi taklifning tengligini
~investitsiyalar va jamg’armalarning tengligini
~davlat byudjeti xarajatlari va daromadlari tengligini}
Makroiqtisodiy tartibga solishning ob’ekti bo’lib nima hisoblanadi?

---

{=umumiy milliy iqtisod
~mahsulotlar talabi va taklifi
~davlatning iqtisodiy siyosati
~alohida korxonalar faoliyati}
Quyidagilarning qaysi biri agregat miqdorlar hisoblanmaydi:
{=mamlakatda bir yil davomida yetishtirilgan paxta xomashyosi hajmi
~yalpi talab
~narxlarning o’rtacha darajasi
~yalpi ichki mahsulot}
Quyidagilarning qaysi biri makroiqtisodiy tadqiqot ob'ektiga kiradi:
{=Markaziy bank tomonidan iqtisodiyotni rag’batlantirish maqsadida qayta moliyalash
stavkasining pasaytirilishi
~«O’zbekiston havo yo’llari” Milliy aviakompaniyaning foydasini ko’paytirish muammolari
~Farg’ona viloyatini kompleks rivojlantirish masalasi
~ishlab chiqarayotgan mahsulotiga talab pasayganligi sababli “BBB” kompaniyasi tomonidan
ishchilarni ommaviy ishdan bo’shatishi masalasi}
Quyidagilarning qaysi biri yalpi ichki mahsulot tarkibiga kiradi?
{=rieltorlik firmasining foydasi
~eski mashinani sotishdan olingan pul daromadi
~o’tgan yil ishlab chiqarilgan avtomobilni sotishdan olingan pul daromadi
~talaba uyidan olgan pul o’tkazmasi}
YaIM hisoblanadi
{=bozor narxlarida
~eksport narxlarida
~jahon bozoridagi o’rtacha narxlarda
~ishlab chiqarish narxlarida}
Tranfert to’lovlar, bu:
{=milliy daromadga qo’shilmaydigan daromad turi

---

~davlat byudjetidan investitsiyalarni moliyalashtirishga qilingan xarajatlar
~mahsulot va xizmatlar uchun uy xo’jaligi tomonidan to’lovlar
~hukumat tomonidan tovarlar va xizmatlar sotib olishga to’lovlar}
Tranfert to’lovlar, bu:
{=evaziga tovarlar yetkazib berilmaydigan, xizmatlar ko’rsatilmaydigan va ish bajarilmaydigan
bir tomonlama to’lov
~joriy qarz to’lovlar
~mahsulot va xizmatlar uchun uy xo’jaliklari tomonidan to’lovlar
~tovarlar va xizmatlarni sotib olishga hukumat tomonidan qilingan xarajatlar}
Quyidagi daromad yoki xarajatlarning qaysi biri joriy yil YaIMini hisoblashda e'tiborga olinmaydi
{=mebel ishlab chiqaruvchi kompaniya aktsiyalarini sotib olish
~kvartira uchun ijara haqi
~mebel ishlab chiqaruvchi kompaniya aktsiyadorlariga to’langan dividend
~kompaniya zaxiralarining o’sish}
Sof eksport ko’rsatkichi anglatadi:
{=eksport qilingan tovarlar va xizmatlar qiymati bilan import qilingan tovarlar va xizmatlar
qiymati farqini
~eksport qilingan tovarlar qiymati bilan reeksport qilingan tovarlar va xizmatlar qiymati farqini
~eksport qilingan tovarlar va xizmatlar qiymati bilan bojxona to’lovlari farqini
~mahsulot eksport qiluvchi firmalarning sof daromadi yig’indisi}
Uy xo’jaliklarining tasarrufdagi daromadlari, bu:
{=shaxsiy daromad minus individual soliqlar
~investitsiya minus jamg’arma
~YaIM plyus mamlakat yuridik va jismoniy shaxslari tomonidan chet ellarda olingan va
mamlakatga olib kirilgan daromad minus chet el yuridik va jismoniy shaxslari tomonidan
mamlakatda olingan va olib chiqib ketilgan daromadlar
~shaxsiy daromad plyus individual soliq, minus davlat tashkilotlarga sof subsidiyalar}
YaIMning ta'rifi qaysi javobda to’g’ri berilgan?
{=barcha yakuniy tovarlar va xizmatlar qiymati yig’indisi

---

~ishlab chiqarilgan barcha tovarlar va xizmatlar qiymati yig’indisi
~sotilgan barcha tovarlar va xizmatlar qiymati yig’indisi
~barcha tayyor tovarlar va xizmatlar qiymati yig’indisi}
Real YaIM:
{=bazis yil narxlarida hisoblangan YaIM
~mamlakatda barcha resurslardan foydalangan holda ishlab chiqarilishi mumkin bo’lgan YaIM
hajmi
~joriy( ishlab chiqarilgan) yil narxlarida hisoblangan YaIM
~nominal YaIMni deflyatorga ko’paytirib topiladi}
Yaqin orada yana ish olishga umid qilayotgan odam:
{=ishsizlar guruhiga kiradi
~ishchi kuchi tarkibiga kirmaydi
~to’liq bo’lmagan band hisoblanadi
~bandlar guruhiga kiradi}
To’liq bandlik sharoitidagi ishsizlik darajasi (tabiiy ishsizlik darajasi):
{=friktsion va tarkibiy ishsizlikni hisobga oladi
~nolga teng
~davriy ishsizlik darajasiga teng
~davriy ishsizlikni hisobga oladi}
Iqtisodiyotning pasayishi tufayli ishini yo’qotganlar qaysi toifaga kiradi?
{=davriy ishsizlar
~yashirin ishsizlar
~friktsion ishsizlar
~strukturaviy ishsizlar}
Agar haqiqiy YaIM potensial YaIMga teng bo’lsa, quyidagilardan qaysi fikr no’to’g’ri?
{=Davriy ishsizlik mavjud
~davriy ishsizlik mavjud emas
~haqiqiy ishsizlik darajasi tabbiy ishsizlik darajasiga teng

---

~iqtisodiyotda friktsion ishsizlik mavjud}
Agrеgat miqdorlar bo’lib hisoblanadi:
{=yalpi milliy daromad
~mamlakatda nеft qazib chiqarish hajmi
~tashqi dunyo sеktori
~narxlarning o’rtacha darajasi}
Filips egri chizig’i:
{=ishsizlik darajasi va inflyatsiya sur'ati o’zgarishlarining teskari proportsionalligini ifodalaydi
~ishsizlik darajasi va inflyatsiya sur'ati o’zgarishlarining to’g’ri proportsionalligini ifodalaydi
~inflyatsiya sur'ati va YaIM dinamikasi o’rtasidagi bog’liqlikni ifodalaydi
~baholar (narxlar) darajasi va YaIM dinamikasi o’rtasidagi bog’liqlikni ifodalaydi}
Agar iste'mol baholari indeksi o’tgan davrga nisbatan o’sgan bo’lsa, unda YaIM deflyatori
{=ko’payishi, kamayishi yoki o’zgarmasligi mumkin
~o’sadi
~kamayadi
~o’zgarmaydi}
Filips egri chizig’ining zamonaviy talqiniga ko’ra, inflyatsiya darajasi quyidagi bilan musbat
bog’liqlikka ega
{=ishsizlikning tabiiy darajasi bilan
~Tabiiy inqiroz bilan
~Talab miqdori bilan
~taklif miqdori bilan}
Iqtisodiyot AS ning klassik kesimida bo’lganda, AD ning o’sishi quyidagiga olib keladi:
{=baholarning o’sishiga, lekin real YaIM (darajasi) dinamikaga tasir qilmaydi
~YaIMning o’sishiga olib keladi, lekin baholar darajasiga ta'sir qilmaydi
~baholar darajasi va real YaIMning o’sishiga
~baholar darajasining pasayishiga va real YaIM o’sishiga}

---

Iqtisodiyotda pul taklifi ko’paysa:
{=yalpi talab ko’payadi
~yalpi taklif ko’payadi
~yalpi talab kamayadi
~yalpi taklif kamayadi}
Pulning miqdoriy nazariyasi tenglamasidan keltirib chiqarilgan yalpi talab egri chizig’i
to’g’risidagi quyidagi ta'kidlarning qaysi biri noto’g’ri?
{=yalpi talab egri chizig’i (narxlar darajasi vertikal o’qda tasvirlanganda) o’ngga–yuqoriga
ko’tarilib boruvchi traektoriyaga ega
~Markaziy bank pul taklifini ko’paytirganda iqtisodiy tizim dinamikasi yalpi talab egri chizig’i
bo’ylab harakat ko’rinishida tasvirlanadi, ishlab chiqarishning real hajmi (Y) o’sadi, narxlar
darajasi (P) pasayadi
~yalpi talab egri chizig’i bo’ylab harakat pul taklifi o’zgarmas bo’lgan holdagi narxlar darajasi va
ishlab chiqarish hajmining o’zgarishini ifodalaydi
~pulning miqdoriy nazariyasi tenglamasi pul taklifi o’zgarmas bo’lgan holda narxlar darajasi va
ishlab chiqarish hajmi o’rtasidagi teskari bog’liqlikni ifodalaydi}
Yalpi taklifning Keyns kesmasida:
{=baholar darajasi o’zgarmas
~real YaIM hajmi o’zgarmas
~valyuta kursi o’zgaruvchan
~baholar darajasi o’zgaruvchan}
Agar iste'molchilar tasarrufdagi daromadlaridan joriy iste'molga qilinadigan xarajatlari ulushini
ko’paytirsalar, qisqa davrda:
{=ishlab chiqarish hajmi va bandlilik darajasi o’zgarmagani holda baholar darajasi ko’tariladi
~ishlab chiqarish hajmi va bandlilik darajasi o’zgarmagani holda baholar darajasi pasayadi
~avvalam bor ishlab chiqarish hajmi va bandlilik darajasi oshadi
~avvalam bor ishlab chiqarish hajmi va bandlilik darajasi kamayadi}
AS egri chizig’i Keyns kesimida:
{=gorizontal ko’rinishga ega
~ijobiy egilishga ega
~salbiy egilishga ega

---

~vertikal ko’rinishga ega}
Agar daromadlar rejalashtirilgan xarajatlardan kam bo’lsa, u holda firma ishlab chiqarish
hajmini ko’paytiradi, chunki rejadan tashqari mahsulotlar miqdori (ularning zaxirasi):
{=kamayadi
~«0»ga teng bo’ladi
~o’zgarmaydi
~ko’payadi}
Agar iste'molga chegaralangan moyillik o’zgarmas bo’lsa, daromad ortishi natijasida Keyns
modelida:
{=iste'molga o’rtacha moyillik kamayadi
~jamg’arishga chegaralangan moyillik o’sadi
~iste'molga o’rtacha moyillik o’zgarmaydi
~iste'molga o’rtacha moyillik o’sadi}
Qisqa muddatda iste'molga chegaralangan moyillik uzoq muddatdagi iste'molga chegaralangan
moyillikka nisbatan:
{=kichik
~bir xil
~ularni solishtirib bo’lmaydi
~katta}
Keynsning makroiqtisodiy muvozanat modelida YaIMning muvozanatli darajasi, bu:
{=jamg’armalar va rejalashtirilgan sof investitsiyalarning tengligidagi YaIM darajasi, daromadlar
va rejali xarajatlar tengligidagi YaIM darajasi, haqiqiy xarajatlar va rejali xarajatlar tengligidagi
YaMM darajasi
~jamg’armalar va rejalashtirilgan sof investitsiyalarning tengligidagi YaIM darajasi, daromadlar
va rejali xarajatlar tengligidagi YaIM darajasi
~jamg’armalar va rejalashtirilgan sof investitsiyalarning tengligidagi YaIM darajasi, haqiqiy
xarajatlar va rejali xarajatlar tengligidagi YaMM darajasi
~jamg’armalar va rejalashtirilgan sof investitsiyalarning tengligidagi YaIM darajasi}
Yalpi taklif egri chizig’ining qaysi kesimi iqtisodiy pasayish va to’liq bo’lmagan bandlilik holatini
aks etiradi:

---

{=keyns kesimi (gorizontal kesma)
~oraliq ( ko’tarilib boruvchi) kesimi
~klassik (vertikal) kesimi
~Sey kesimi}
Agar daromadlar rejalashtirilgan xarajatlardan yuqori bo’lsa, u xolda firma ishlab chiqarishini
qisqartiradi,chunki rejadan tashqari mahsulotlar miqdori (ularning zaxirasi)
{=ko’payadi
~kamayadi
~«0»ga teng bo’ladi
~o’zgarmaydi}
Hukumat ishlab chiqaruvchilarga subsidiyalarni oshirdi. Bu yalpi taklif (AS) egri chizig’i holatida
qanday aks etadi?
{=o’ngga suriladi
~chapga suriladi
~Vertikal to’g’ri chiqiz bo’ylab suriladi
~o’zgarishsiz qoladi}
Quyida keltirilganlarning qaysisi avtomatik barqarorlashtirgich hisoblanmaydi?
{=soliqqa tortishdagi diskretsion o’zgarishlar
~ijtimoiy sug’urta tizimi
~progressiv daromad solig’i
~ishsizlarga nafaqalar}
Iqtisodiyotga umumiy soliq yuki:
{=jamlanma byudjet daromadlarining YaIMga nisbatan ulushi ko’rinishida aniqlanadi
~nobyudjet davlat jamg’armalariga majburiy ajratmalar tushumining YaIMga nisbatan ulushi
ko’rinishida aniqlanadi
~davlat byudjetiga soliq tushumlarining YaIMga nisbatan ulushi ko’rinishida aniqlanadi
~davlat byudjeti jami daromadlarining YaIMga nisbatan ulushi ko’rinishida aniqlanadi}
Iqtisodiyotda inflyatsiya sur'atining keskin oshishi ijtimoiy dasturlarni amalga oshirishi sababli
davlat xarajatlarining ortishiga bog’liq degan ta'kid:

---

{=yalpi taklifning klassik modeli qoidalariga mos keladi
~yalpi taklifning klassik modeli qoidalariga mos kelmaydi
~agar muvozanatli YaIM potentsial YaIMdan kam bo’lsa yalpi taklifning keyncha modeli
qoidalariga mos keladi
~ratsional kutish konsepsiyasiga mos kelmaydi}
Davlat qarzlari–bu ...
{=davlatning byudjetdan tashqari fondlardan hamda xorijiy davlatlardan, ulardagi jismoniy va
yuridik shaxslardan, shuningdek, xalqaro moliyaviy tashkilotlardan olgan qarzlari
~davlatning xalqaro moliyaviy tashkilotlardan olgan qarzlari
~davlatning byudjetdan tashqari fondlardan olgan qarzlari
~davlatning xorijiy davlatlar hamda ulardagi jismoniy va yuridik shaxslardan olgan qarzlari}
Quyida keltirilgan fikrlarning qaysi biri noto’g’ri?
{=soliq stavkalarining pasaytirilishi inflyatsiya sur'ati ko’tarilishi ehtimolini to’liq bartaraf qiladi
~soliq islohotlari soliq stavkalarini pasaytirish, soliq bazasini kengaytirish, va turli
kategoriyadagi soliq to’lovchilar orasida soliq yukini teng taqsimlash maqsadlarini ko’zda tutadi
~soliq stavkalarini pasaytirish byudjetning soliq tushumi ko’rinishidagi daromadlari paayishiga
olib kelishi mumkin
~davlat qarzining to’lash xarajatlarining ortishi soliq stavkalarini pasaytirish imkoniyatini
kamaytiradi}
Davlat byudjeti profitsiti – bu
{=davlat byudjeti daromadlarining xarajatlarga nisbatan ko’proq bo’lishi
~davlat byudjeti daromadlari va xarajatlarining yig’indisi
~davlat byudjeti daromadlarining xarajatlarga nisbatan ozroq bo’lishi
~davlat byudjeti daromadlarining xarajatlar bilan teng bo’lishi}
Ishlab chiqarish imkoniyatlari egri chizig‘i nimani bildiradi?
{=ishlab chiqarish vositalari va istеmol buyumlari ishlab chiqarishning mumkin bo’lgan
maksimal hajmini ifodalaydi
~bozor rеsurslaridan foydalangan holda ishlab chiqarish vositalari ishlab chiqarish hajmini
maksimal darajasini xaraktеrlayd
~davlat byudjeti balanslashganini
~iste'mol xarajatlarini har qanday oshirish inflyatsion uzilishga olib kelishini}

---

Pulga transaktsion talab kamayadi, agar:
{=nominal YaIM kamaysa
~baholar darajasi o’ssa
~foiz stavkasi ko’tarilsa
~nominal YaIM ko’paysa}
Pulga bo’lgan transaktsion talab:
{=daromadlar dinamikasiga bog’liq
~narxlar darajasi kamaysa oshadi
~daromadlar darajasi kamaysa oshadi
~foiz stavkasi dinamikasiga bog’liq}
Pulga spekulyativ talab o’sadi, agar:
{=foiz stavkasi kamaysa
~foiz stavkasi ko’tarilsa
~nominal YaIM ko’paysa
~nominal YaIM kamaysa}
Pulga tansaktsion talab o’sadi, agar:
{=nominal YaIM ko’paysa
~nominal YaIM kamaysa
~baholar darajasi pasaysa
~foiz stavkasi ko’tarilsa}
Ochiq bozordagi operatsiyalar-bu:
{=Markaziy Bank tomonidan davlat qimmatli qog’ozlarini sotib olish,sotish
~nomoliyaviy korporatsiyalar tomonidan fond birjalarida aktsiya va obligatsiyalarni sotib olish-
sotish
~tijorat banklari tomonidan chet-el valyutalarini sotib olish-sotish
~mamlakat kompaniyalari tomonidan jahon bozorida tovarlar va xizmatlar sotib olish-sotish}
Markaziy bankning quyida keltirilgan operatsiyalaridan qaysisi muomaladagi pul miqdorini

---

ko’paytiradi:
{=Markaziy bank ochiq bozorda davlat obligatsiyalarini sotib olsa
~Markaziy bank majburiy zaxiralash me'yorini oshirsa
~Markaziy bank aholi va banklarga davlat obligatsiyalarini sotsa
~Markaziy bank qayta moliyalash stavkasini (hisob stavkasini) oshirsa}
Pul-kredit siyosatining eng zamonaviy va bozor iqtisodiyotiga xos usuli:
{=ochiq bozorda operatsiyalarini amalga oshirish
~tijorat banklari uchun kreditlash limitlarini o’rnatish
~qayta moliyalash stavkasini o’rnatish va o’zgartirish
~majburiy zaxiralash me’yorini o’rnatish va o’zgartirish}