Xankeldiyeva G. Sh., Muminova E. A

Jahon iqtisodiyotida globallashuv jarayonlarining vujudga kelishi va rivojlanishiga ta’sir etuvchi omillar

Jahon iqtisodiyotida globallashuv jarayonlarining vujudga kelishi va rivojlanishi tahlili ushbu jarayonlar bir qator omillarning ta’siri natijasida yuzaga kelishini ko‘rsatadi. Bu omillar sifatida globallashuvning alohida harakat yo‘nalishlari ob’ektlariga bog‘liq ravishda quyidagilarni ko‘rsatib o‘tish mumkin (3.5-rasm):

• 
  mamlakatlar o‘rtasidagi o‘zaro iqtisodiy bog‘liqlikning keskin kuchayishi;
  
• 
  milliy iqtisodiyotlar iqtisodiy ochiqligining jadal sur’atlar bilan ortishi;
  
• 
  xalqaro savdo va kapitalning mamlakatlararo harakati asosida jahon iqtisodiyotining milliy iqtisodiyotga ta’sirining intensivlashuvi;
  
• 
  xalqaro mehnat taqsimoti sifatining shakllanishi;
  
• 
  jahon moliya bozorining milliy segmentlari o‘rtasidagi aloqalarning kuchayishi va global moliya bozorlarining shakllanishi;
  
• 
  axborot tizimi va telekommunikatsiyaning rivojlanishi;
  
• 
  transmilliy korporatsiya (TMK)lar faoliyatining global kengayishi;
  
• 
  rivojlanayotgan va o‘tish iqtisodiyotili mamlakatlarning xalqaro savdo, xalqaro kredit, xalqaro mehnat migratsiyasi jarayonlariga jalb etilishi.
  
• 
  jahon iqtisodiyoti sub’ektlari tarkibining keskin murakkablashuvi;
  
• 
  jahon iqtisodiyotida rivojlanib borayotgan yirik (alfa) shaharlar ta’sirining kuchayishi.
  

Quyida globallashuv jarayonlarining vujudga kelishi va rivojlanishiga ta’sir etuvchi omillarning mohiyati va ta’sir darajasini umumiy holda ko‘rib chiqaylik.

	Globallashuv jarayonlarining vujudga kelishi va rivojlanishiga ta’sir etuvchi omillar
Mamlakatlar o‘rtasidagi iqtisodiy bog‘liqlikning keskin kuchayishi				Milliy iqtisodiyotlar ochiqligi-ning ortib borishi
Xalqaro savdo va kapitalning mamlakatlararo harakati asosida jahon iqtisodiyotining milliy iqtisodiyotga ta’sirining intensivlashuvi				Xalqaro mehnat taqsimoti sifatining shakllanishi
				Jahon moliya bozorining milliy segmentlari o‘rtasidagi aloqalarning kuchayishi va global moliya bozorlarining shakllanishi
Axborot tizimi va telekommunikatsiyaning rivojlanishi
Transmilliy korporatsiya (TMK)lar faoliyatining global kengayishi				Rivojlanayotgan va o‘tish iqtisodiyotili mamlakatlarining xalqaro savdo, xalqaro kredit, xalqaro mehnat migratsiyasi jarayonlariga jalb etilishi
Jahon iqtisodiyotiga rivojlanib borayotgan yirik (alfa) shaharlar ta’sirining kuchayishi
				Jahon iqtisodiyoti sub’ektlari tarkibining keskin murakkablashuvi