Xalqlarimiz doʻstligida buyuk zotlarning oʻrni



Download 135,12 Kb.
Pdf ko'rish
bet3/3
Sana31.12.2021
Hajmi135,12 Kb.
#223266
1   2   3
Bog'liq
Xamsat ul mutahhayrim Jomiy

ulmutahayyirin”ning deyarli har bir sahifasida aks etib turadi. Navoiy Jomiyning turtkisi bilan

koʻplab asarlar yaratgan boʻlsa, oʻz oʻrnida ustoz ham shogirdining daʼvati bilan yirik-yirik

asarlarga qoʻl uradi. Bu taʼsirni Navoiy faxr bilan qayta-qayta takrorlashdan charchamaydi.

Eng muhimi, ustoz va shogirdning bir-biriga hurmat-ehtiromi, mehr-muhabbati cheksiz.

Bundan tashqari, ikki buyuk qalam sohibining adabiy did va saviyalari deyarli bir xil darajada.

Bunga ishonch hosil qilish uchun “Xamsat ulmutahayyirin”dagi turli hikoyatlarni oʻqishning

oʻzi kifoya:

U davrlarda kechki bazmlar qilib, sheʼrxonliklar uyushtirish anʼanasi bor edi. Shunday

yigʻilishlarning birida Mutahhir Udiy degan bir xonanda Xoja Hasan Dehlaviyning bir sheʼrini

kuylaydi, jumladan, mana bu baytni ham oʻqiydi:

Misoli qatrai boron sirishki man hama durr shud,

Chunin asar dihad, alhaq, tului chun tu suhayle.

Mazmuni: Yomgʻir qatralari kabi koʻz yoshlarimning hammasi dur boʻldi,

Haqiqatan, sening Suhayl (yulduzidek) chiqib kelishing shunday taʼsir qiladi.

Majlis ahli sheʼriyatdan boxabar, taniqli va xushtaʼb kishilardan iborat edi. Ular xonandaga

baytdagi “durr shud”, yaʼni “dur boʻldi” soʻzi oʻrniga “xun shud”, yaʼni “qon boʻldi”, deb

oʻqishni, “durr shud”ning maʼnosi yoʻqligini aytishadi. Majlis sarvari ham bu fikrga

qoʻshiladi. Davrada jim oʻtirgan Navoiydan bu mulohazaga munosabat bildirishini

soʻraganlarida, u xonanda soʻzni toʻgʻri qoʻllaganini aytadi. Kutilmagan bu javobdan

yigʻilganlarning barchasi norozi boʻladi. Shunda Navoiy: “Chun siz borcha bir jonib

boʻldungiz, men yalgʻuz. Sizga oʻz muddaomni sobit (isbot − F. O.) qila olmon, ammo bir

kishini hakamliqgʻa musallam tutsangiz, garav bogʻlarmen“, – deydi.

Bahsga yechim topish maqsadida Jomiyga munozara mazmunini bitib, xat joʻnatishadi. Biroz

vaqtdan soʻng ul zotdan bir misra javob keladi:

Suxan “durr” astu taalluq ba goʻshi shah dorad”.

Mazmuni: “Soʻz dur”u, uning shoh qulogʻiga taalluqli yeri bor”.

Bu javobdan Navoiyga qarshi chiqqan majlis ahli mulzam boʻlib, shoirning haqligiga iqror

boʻlishadi. Eng qizigʻi, Jomiy oʻzi bilmagan holda noqulay ahvolga tushgan shogirdini

malomatdan qutqarib qoladi. Chunki haqiqat ular tarafda edi. Bu hikoyatdan Jomiy va

Navoiyning nafaqat hamfikrligi, isteʼdodi va saviyasi, soʻz sanʼati sirlarini naqadar nozik

tushunishi ham ayon boʻladi. Bu ikki buyuk sohibi qalam yaratgan badiiy-ilmiy merosning

koʻlami ham, yuksaklik darajasi ham shuni toʻla isbotlaydi.

Xamsat ulmutahayyirin” ham Jomiy, ham Navoiy hayoti, faoliyati, ayniqsa, ijodini tadqiq

etishda birdek xizmat qilaveradi. Eng muhimi, bu asar ikki buyuk qalam sohibining oʻzaro

yuksak munosabati, qolaversa, bir buyuk tarixiy shaxsning ikkinchi bir bemisl dahoga boʻlgan

cheksiz hurmat-ehtiromini namoyon etadi. Bu esa mazkur asarning qadr-qimmati tengsiz

ekanidan dalolatdir.

 



Farruxbek Olim, tadqiqotchi

Sud qarori bilan fuqaro lavozimiga qayta tiklandi

19 may 2021, 16:23

O‘zbek va tojik ishbilarmonlari uchun yana bir qulay imkoniyat

19 may 2021, 16:21

Koreya Respublikasida ishlash istagidagi ayollar o‘rtasida tanlov boshlandi

19 may 2021, 16:20

Prezident saylovi: to‘g‘ri ma’lumotni soxta axborotdan qanday ajratish mumkin?

19 may 2021, 16:18

O‘zbekiston delegatsiyasi Rossiya Federatsiyasi Markaziy saylov komissiyasi, Tashqi va Ichki

ishlar vazirliklari rahbariyati bilan muzokaralar o‘tkazdi

19 may 2021, 16:16

Surunkali kasalliklarni davolash bo‘yicha yangi tizim joriy qilinadi

19 may 2021, 16:12

OB-HAVO MA’LUMOTI: ertaga mamlakatimizda 38 darajagacha issiq bo‘ladi

19 may 2021, 16:09

O‘zbekistonda koronavirus infeksiyasi qayd etilganlar soni 97 280 nafarni tashkil etmoqda

19 may 2021, 16:06

Parlamentlararo muloqot bo‘lib o‘tdi

19 may 2021, 15:25

Suv tejovchi texnologiyalarga talab ortmoqda

19 may 2021, 10:44

Yurtimizdagi yagona arxeologiya muzeyi qayerda joylashgan?

19 may 2021, 10:41

Kechagi “rayzdrav” bugungi islohotlarni amalga oshirolmaydi – Prezident

19 may 2021, 10:16




Ruknlar

Siyosat


Madaniyat

Fan


Ta’lim

Jamiyat


Siyosat

Sport


Texnologiyalar

Turizm


Foto

Iqtisodiyot



Interaktiv xizmatlar

Internet qabulxona

Tadbirlar yoritish uchun murojaat

Sayt xaritasi



Agentlik haqida

Qoraqalpog‘iston axborot agentligi (QAA) to‘g‘risida

Rahbariyat

Normativ hujjatlar

Vakansiya

Aloqa


Xizmatlar

Ijtimoiy tarmoqlar

Sayt materiallaridan to'liq yoki qisman foydalanilganda veb-sayt manzili ko'rsatilishi shart!

Sayt yaratuvchisi: 

Nukus Soft Engine



©2017-2021 Qoraqolpog'iston Axborot Agentligi

Download 135,12 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish