Xalqaro savdo ryеja

Xalqaro savdo

RYЕJA: :

• Xalqaro savdoning mazmuni, tuzilishi va xususiyatlari. Eksport va import multiplikatori
• Xalqaro savdo nazariyalari
• Proteksionizm va erkin savdo siyosatlari
• Eksport subsidiyalari va kompensatsion import bojlari
• Eksport bojlari va eksportni ixtiyoriy cheklash
• O’zbekistonning jahon bozoriga kirib borishini ustuvor yo‘nalishlari

Xalqaro savdo

Buyuk maqsadlarimizga, ezgu niyatlarimizga erishishimiz, jamiyatimning yangilanishi, hayotimiz taraqqiyoti va istiqboli, amalga oshirilayotgan islohotlarimiz va rejalarimizning samarali taqdiri, avvalambor, davr talablariga javob beradigan yuqori malakali, ongli, tafakkurga ega bo‘lgan mutaxassis kadrlar tayyorlash muammosi bilan bog‘liq... I.A.Karimov

1. Xalkaro savdoning mazmuni, tuzilishi va xususiyatlari. Savdo siyosati

• Xalkaro savdo - bu mamlakatning jaxon savdosidagi ishtirokini aks ettirib, tashki savdo aylanmasi, eksport va import kabi kursatkichlar bilan tavsiflanadi.
• Tashki savdo aylanmasi - Ma’lum bir davrda (odatda bir yilda) amalga oshirilgan eksport va import operatsiyalarining umumiy summasi.
• Eksport – Tovarlarni chet ellik mijozlarga sotish bulib, bunda tovarlar ishlab chikaruvchi mamlakatdan tashkariga, ya’ni iste’molchi mamlakatga chikariladi
• Import – Ichki extiyojni kondirish uchun chet mamlakkatlardan tovarlarni sotib olib, mamlakatga kiritishni anglatadi.
• Reeksport – bu biror mamlakat ishlab chiqaruvchi mamla­katdan tovarlarni o‘z ichki iste’moli uchun emas, balki boshqa mamlakatga sotish uchun sotib olinganda ro‘y beradi.
• Reimport – bu iste’molchi mamlakatdan reeksport tovar­larni sotib olishni anglatadi.
•  

• Savdo siyosati - bu davlatning tashki savdo xajmini tartibga solishga karatilgan iktisodiy siyosatining aloxida yunalishi
• Savdo siyosatining asosiy yunalishlari:
• Erkin savdo siyosati – Tashki savdoni erkinlashtirish (liberallashtirish)ga karatiladi va bu iktisodiy resurslarni taksimlashxamda ulardan foydalanishning ancha yukori samaradorligini ta’minlaydi.
• Proteksionizm siyosati – Erkin savdoni cheklashga ya’ni tashki savdo xajmini ta’rifli va ta’rifsiz tusiklar orkali tartibgasolishga karatiladi.
• Ta’rifli tusiklar:
• Boj tulovlari – Import tovarlarga aksiz soliklar xisoblanadi, u daromad olish maksadida yoki milliy ishlabchikaruvchilarni ximoya kilish maksadida kiritilishi mumkin
• Davlat subsidiyalari – Davlat budjetidan ishlab chikaruvchilarni ragbatlantirish maksadida aloxida ishlab chikarishlarga tugridan-tugri mablag kuyiladi