Ayrim oqibatlari. Poraxurlik bo’yicha mojarolar Gandurasda, Yaponiyada, Italiyada davlat raxbarlari almashinuviga sabab bo’lgan.
Gollandiya shaxzodasi Berixard 1,1 mln. doll, miqdorda pora olganlikda ayblangandan so’ng, o’zining barcha jamoat ishlarini bajarish funktsiyasidan voz kechgan. Ko’pgina mamlakatlarda, masalan, Venesuela, Eron, Pokistonda davlat amaldorlarini pora olganliklari uchun kamokka olingan holatlar mavjud. "Lokxid" (Lockheed) firmasi dunyoning ko’pgina mamlakatlarida mojarolarga aralashib qolganligi uchun, Shri-Lankada uning samolyotlariga buyurtma bekor qilingan.
Ko’pgina kuzatuvchilarning fikricha, ushbu mojarolar siyosiy parriyalar harbiy xarajatlarni qisqartirish bo’yicha o’z maqsadiga erishishlariga ta'sir etgan.
Qonuniy ta’qiqlar. 1977 yilda AQSHda xorijiy amaldorlarga pora berishni ta’qiqlovchi qonun qabulqilindi.
Mazkur qonunning nomutanosibligi shundaki, kompaniyalarni bir vaqtning o’zida ikkita mustaqil tashkilot jazolashi mumkin: Adliya vazirligi, qimmatbaho qog’ozlar va birja bo’yicha Komissiya. Qonunning yana bir kamchiligi - qonunga muvofiq ravishda biznesga ko’maklashuvchiga pora berish mumkin, ammo qonunni buzuvchilarga pora berish mumkin emas. Masalan, qonuniy yo’l bilan olib kirilayotgan tovarlarni bojxonada rasmiylashtirish uchun 10 ming dollar pora berish qonuniy, ammo bojxona xodimini qonundan ozgina chetlab ish ko`rishiga ta'sir etuvchi davlat vaziriga, xattoki, oz miqdorda pora berish noqonuniy hisoblanadi. Bunday "Ekspeditorlik" poralarini berishga ruxsat, ko’pchilik mamlakatlarga olib kelinayotgan import tovarlarni qonunga mosligini juda uzoq muddat tekshirish amaliyotini (aynan pora olish maqsadida) mavjudligidan kelib chiqqan.
Poraxurlikka qarshi noroziliklar juda qat’iydir. Moxiyatan, AQSHning boshqa mamlakatlarga ko’rsatadigan davlat yordamining ikkinchi tomoni ham bor.
Odatda, bunday mamlakatlarda AQSH firmalarini faoliyat yuritishiga ma'lum imtiyozlar evaziga erishiladi. Bir paytning o’zida bunday yordam olayotgan mamlakatlarni, yordamni qabul qiluvchi mamlakat amaldorlarini ushbu mablag’lardan o’z maqsadlari uchun foydalanganligi uchun ayblab bo’lmaydi.
Korruptsiya ustidan nazoratni amalga oshiruvchi xalqaro tashkilot tomonidan tayyorlangan «Poraxurlik indeksi - 2002» hisobotida ko’rsatilishicha, manfaatli shartnoma imzolash uchun pora taklif qiluvchi kompaniyalarga Rossiyadan keyin, Janubiy Koreya, Italiya, AQSH, Yaponiya kompaniyalari turishadi.
Avstraliya , Avstriya, Kanada va Shvetsiya kompaniyalari biznesni uta ochiq va xalol faoliyat yurituvchi sheriklar hisoblanadilar.
Do'stlaringiz bilan baham: |