Xalqaro iqtisodiy integratsiyalashuv sharoitida


-jadval  Mamlakatlarning jahon savdo aylanmasi hajmidagi ulushi (2011, 2030



Download 387,41 Kb.
Pdf ko'rish
bet6/8
Sana14.07.2021
Hajmi387,41 Kb.
#118789
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
Xalqaro iqtisodiy integratsiyalashuv sharoitida o’zbekistonning jahon savdo tashkilotiga a’zo bo’lishi muammolari va istiqbollari

2-jadval 

Mamlakatlarning jahon savdo aylanmasi hajmidagi ulushi (2011, 2030 

yillar) 

Mamlakatlar 

Savdo aylanmasi hajmi, trln.dollar 

O’sish, % 

2011 

2030 

2011-2030 

Xitoy 


2,972  

11,972  


7,2 

AQSh 


3,224  

 5,827  


3,0 

Yaponiya  

1,460  

2,586  


2,9 

Hindiston 

539  

 3,907  


10,4 

Korea 


892  

2,617 


5,5 

Braziliya 

892  

2,617 


4,9 

Manba:  China  and  the  World  Trading  System  //  Policy  Research  Working 

Paper 5897. The World Bank, December 2011. P. 11. 

2030-yilga  borib  Xitoy  tovar  aylanmasi  jahon  savdo  aylanmasidagi  eng  kata 

ulushga ega bo‟lgan mamlakatga aylanadi va u bu ko‟rsatkichda AQShni ham ortda 

qoldiradi. [7] 

2.  Shu  bilan  birga,  JSTning  ko‟p  tomonlama  kelishuvlarini  amalga  oshirish 

doirasida mamlakatning moliyaviy tizimi va iqtisodiyoti uchun  qiyinchiliklar yuzaga 

keldi.  Jumladan,  makro  darajada  ular  nisbatan  arzon  import  qilinadigan  tovarlar 

bo'yicha  deflyatsion  bosim  ostida  qolishi,  raqobatdosh  bo'lmagan  davlat 

korxonalarida  ish  bilan  bandlikning  qisqarishi,  joriy  to'lovlar  balansining  ortiqcha 

qisqarishi va moliyaviy boshqaruv tavakkalchiliklarini kuchaytiradigan kapital hisob-

kitoblarining ko‟payishi yuz berdi. 

Xitoyning  JSTga  a'zo  bo'lish  arafasida  ASEAN  ekspertlar  guruhi  tomonidan 

tayyorlangan  maxsus  ma'ruzada,  mamlakatdagi  turli  xil  aholi  guruhlarining 

daromadlar  darajasida  sezilarli  bo'shliqni  hisobga  olgan  holda,  erkinlashtirish  va 

raqobatni  jadallashtirish  ijtimoiy  muammolarni  yanada  kuchaytirishi  mumkinligi 

aytilgan  edi.  Jahon  bankining  hisob-kitoblariga  ko'ra,  Xitoyda  16  milliondan  18 

milliongacha  bo'lgan  fuqarolar  ishlamaydi  va  qishloq  joylarida  ishsizlarni  hisobga 

olgan  holda,  ularning  umumiy  soni  140  millionga  yetadi.  Bundan  tashqari,  qishloq 

xo'jaligida  ishlaydigan  qariyb  100  million  kishi  mavsumiy  asosda  ishlaydi. 

Mamlakatning JSTga a'zo bo'lishidan eng ko‟p zarar ko'rgan dehqonlardir. Taxminan 

10 million kishi qishloqni tark etishga majbur bo'lgan. [2] 

O`zbekiston 

Respublikasini 

rivojlantirish 

bo`yicha 

“Harakatlar 

Strategiyasi”ning  3  chi  ustuvor  yo`nalishi  borasida  mamalakatimizda  valyutani 

tartibga  solish,  tashqi  savdo,  bojxona  va  soliq  qonunchiligini  liberallashtirishda 

tubdan  islohotlar  amalga  oshirilmoqda,  bu  o`z  o`rnida  O`zbekistonning  JSTga  

kirishda qulay sharoit yaratib beradi. 

2018  yilning  13  mart  kuni  O`zbekiston  Respublikasining  JSTga  kirishini 

yangilash va O`zbekiston Respublikasi Tashqi savdo vazirligiga BMTning rivojlanish 

dasturi ko`magida texnik yordam ko`rsatishga jalb qilish masalasida Osiyo taraqqiyot 

banki(OTB),  Jahon  banki,  Xalqaro  rivojlanish  bo`yicha  AQSh  agentligi  (USAID), 




“Халқаро молия ва ҳисоб” илмий электрон журнали. № 6, декабрь, 2018 йил 

O`zbekistondagi  Yevropa  Ittifoqi  delegatsiyasi,  Xalqaro  hamkorlik  bo`yicha  



Germaniya  jamiyati  (GIZ)  va  boshqa  xalqaro  tashkilotlar  ishtirokida  ishchi  guruh 

yig`ilishi tashkillashtirildi. 

Shuningdek,  O`zbekistoning  JSTga  kirish  jarayonini  doimiy  monitoring  qilib 

borishda tizimli ishlarni tashkillashitirish maqsadida Vazirlar Mahkamasi tomonidan 

"Yo`l  xaritasi"  tasdiqlandi,  ushbu  yo`l  xaritasiga  34  ta  tadbir  kiritilgan  bo`lib,  ular 

tashkilotga  kirishni  yangilash  borasida  hujjatlarni  tayyorlash  va  mamlakat 

qonunchiligini muvofiqlashtirishga qaratilgan. 

Tashkilotga qo`shilishga bir necha yillar kerak bo`lishi mumkin. Bu jarayonni 

o`tish  tayyorlov  davri  deyish  mumkin.  O`zbekiston  tayyorlov  davr  mobaynida 

maksimal ravishda tashkilotga a`zo bo`lishning natijalarini baholash va analiz qilish 

uchun  sarflaydi  ya`ni,  tashkilotga  a`zo  bo`lishning  ijobiy  tomonlari  va  bo`lishi 

mumkin  bo`lgan  xavf  hamda  ularni  oldini  olishda  xavfsizlik  choralarini  ko`rish 

masalalarini  o‟rganadi.   O`zbekistonning  JSTga  kirishida  iqtisodga  negativ 

ta`sirlardan  qochish  maqsadida,  jarayonni  iqtisodning  alohida  sektorlarining 

tayyorgarligini har tomonlama baholash, mahalliy tovar ishlab chiqaruvchilarning har 

xil guruhlari va iqtisodni tartibga solishning hukumat mexanizmlari asnosida amalga 

oshirish  ko`zda  tutilgan.  Mahalliy  korxonalarning  texnik  va  texnologik  potentsialini 

yangilash,  ishlab  chiqarishda  ilmiy-texnik  ishlanmalarni  joriy  qilishda  davlat 

ko`magini aktivlashtirish orqali ularning raqobatbardoshligini oshirish bo`yicha qator 

tadbirlarni amalga oshirish ko`zda tutilgan.  

Xulosa va takliflar (Conclusion/Recommendations) 

Ammo  O‟zbekiston  iqtisodiyotining  ushbu  jarayonga  tayyor  ekanligini  tahlil 

qiladigan bo‟lsak, quyidagi xulosaga kelamiz. 

Birinchidan,  2009-2017  yillarda  YIMning  aholi  jon  boshiga  dinamikasi  bir 

tekis  rivojlanmaganligi,  2017  yilda  bu  ko‟rsatkich  1 491  AQSh  dollarini  tashkil 

etganligidir. O‟zbekistonning JSTga a‟zo bo‟lishi natijasida Xitoy tajribasida bo‟lgani 

singari  ishsizlar  sonining  ko‟payib  ketishiga  hamda  subsidiyalar  asosida 

moliyalashtiriladigan  mashinasozlik,  dehqonchilik  singari  tarmoqlar  ahvolining 

yomonlashishiga olib kelishi mumkin. Bu, eng avvalo, YIMning aholi jon boshidagi 

ulushida namoyon bo‟ladi. 

3-jadval 

O‟zbekistonda aholi jon boshiga YIM miqdori (AQSh dollari) 

Yillar 

2009 


2010 

2011 


2012 

2013 


2014 

2015 


2016 

2017 


O‟zbekiston 

1 231


 

1 393


 

1 631


 

1 741


 

1 908


 

2 052


 

2 124


 

2 094


 

1 491


 

Manba:

 https://knoema.ru 

Ikkinchidan,  mamlakat  yiriq  tarmoqlarining  bu  jarayonga  tayyor  emasligi. 

Yirik  tarmoqlar  tomonidan  ishlab  chiqarilayotgan  mahsulotlarning  ichki  bozor 

narxlari  tashqi  bozor  narxlaridan  yuqori  ekanligi.  Bu  hol  yirik  tarmoqlar 

raqobatbardoshligining tushib ketishiga olib kelishi mumkin. 

Uchinchidan, O‟zbekistonning xalqaro mehnat taqsimotidagi ulushining yuqori 

emasligini  hisobga  olganda,  nisbiy  ustunligini  ham  yo‟qotish  ehtimolining 

mavjudligi. 

 

 



“Халқаро молия ва ҳисоб” илмий электрон журнали. № 6, декабрь, 2018 йил 

4-jadval 




Download 387,41 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish