Xalqaro huquqni muhofaza qiluvchi tashkilotlar

2. Syerra-Leone bo‘yicha Maxsus sud (tribunal) 
 
 
Syerra-Leone  bo‘yicha  Maxsus  sud  o‘rtasidagi  BMT  Xavfsizlik 
Kengashining  14.08.2000  yildagi  1315(2000)-son  Rezolyutsiyasi  ijrosi 
yuzasidan  BMT  va  Syerra-Leone    hukumati  o‘rtasida  tuzilgan 
Shartnoma  asosida  ta’sis  etilgan.  Uning  ustavi  2002-yil  16-yanvardan 
kuchga kirgan.
97
 
Uni  imzolashga  Syerra-Leone  davlati  va  hukumat  nomidan  davlat 
prezidentining  BMT  Bosh  kotibi  nomiga  yozgan  xatida  ifodalangan 
Syerra-Leoneda  samarali  va  ishonchga  sazovor  sud  tashkil  etishda 
ko‘maklashish to‘g‘risidagi murojaati turtki bo‘ldi. 
2002-yil  16-yanvarda  imzolangan  Birlashgan  Millatlar  Tashkiloti 
va  Syerra-Leone  hukumati  o‘rtasida  Syerra-Leonebo‘yicha  Maxsus 
sudni ta’sis etash to‘g‘risida shartnoma imzolangan. Shartnomaga uning 
ajralmas  qismi  bo‘lgan      Syerra-Leone  maxsus  sudining  ustavi  ilova 
qilingan  (bitimning  1  moddasi  2  bandi).  Bitimni  imzolash  BMT 
Xavfsizlik Kengashi tomonidan 2002 yil 28 martda ma’qullangan. 
Imzolangan  bitimni  va  Syerra-Leone  bo‘yicha  maxsus  sud  ustavini 
milliy  miqyosda  amalga  oshirish  konstitutsiyaviy  talablarga  muvofiq 
uning  milliy  qonunchilikka  joriy  qilinishini  talab  etdi.  Shu  bois  mzkur 
davlat  hududida  ustav  maxsus  sud  to‘g‘risidagi  bitimni  ratifikatsiya 
qilish  to‘g‘risidagi  qonun  qabul  qilingandan  so‘ng  kuchga  kirdi 
(TheSpecialCourtAgreement, 2002 (Ratification) Act, 2002)
1 
                     
97
The  Headquarters  Agreement  between  The  Republic  of  Syerra  Leone  and  The  Special  Court  for  Syerra 
Leone  [Electronic  resourse]  /  Special  Court  for  Syerra  Leone.  -  Electronic  data  (1  file).  -
http://www.sc-s  l.org/ 
Documents/ headquartersagreement.pdf. 
- 07.07.08.
 

---

137 
 
 
Maxsus  sud  vakolati  ustavning  birinchi  moddasida  belgilanadi  va 
sobiq  Yugoslaviya  va  Ruanda  hududlarida,  sodir  etilgan  xalqaro 
gumanitar huquq normalaraning qo‘pol ravishda buzish uchun javobgar 
bo‘lgan shaxslarni, shuningdek qo‘shni davlatlar hududida sodir etilgan 
jinoyatlar uchun  Ruanda fuqarolarini jinoiy  ta‘qib etish uchun tuzilgan 
SYXT  va  RXT  dan  farqli  o‘laroq  Syerra-Leone  bo‘yicha  maxsus  sud 
(bundan  keyingi  o‘rinlarda  SSSL  yoki  sud,  yoki  maxsus  sud  deb 
yuritiladi). Faqat xalqaro gumanitar huquq normalarini qo‘pol ravishda 
buzgan  shaxslarnigina  buzgan  shaxslarni  emas,  balki  Syerra-Leone 
hududida  1996-yil  30-noyabrdan  boshlab  qonunchilikning  jiddiy 
buzilishini sodir etgan barcha shaxslarni sud qilishga vakolatli. 
Bunda  ko‘rsatilishicha,  Syerra-Leone  hududida  tinchlikparvar 
kuchlari  tomonidan  sodir  etilgan  har  qanday  jinoyat  bo‘yicha  ish 
yurituvi  ularni  yuborgan  davlat  Yurisdiksiyaga  doir  va  faqatgina 
tinchlikparvar  kuchlarni  yuborgan  davlat  qayd  etilgan  shaxslarga 
nisbatan tergov va sudni amalga oshirishni xohlamasa yoki bunga qodir 
bo‘lmasa  sud,  basharti  u  Xavfsizlik  Kengashi  tomonidan  vakolat 
berilgan  bo‘lsa  tinchlikparvarlarni  sud  qilishi  mumkin.  Sud  tarkibi 
quyidagilarni o‘z ichiga oladi: 
1)  Uchta  professional  sudyadan  iborat  bir  yoki  bir  necha  sud 
kameralari,  bunda  sudyalardan  biri  Syerra-Leone  hukumati  tomonidan 
tayinlanadi, qolgan ikkitasi BMT Bosh kotibiyati tomonidan tayinlanadi. 
2)  5 ta professional sudyadan iborat Apellyatsiya kamerasini  o‘z ichiga 
olib  bundan  ikkitasi  Syerra-Leone  hukumati  tomonidan  tayinlanadi  3