Xalq pedagogikasida tarbiya metodlari

Inson kamolotida bilim egallash ulkan fazilatlardan biri hisoblanadi. Hadis kitoblarida har bir mo`min-musulmon uchun ilmning naqadar zarurligi bayon etilgan. «Beshikdan to qabrgacha ilm izla» - degan nurma’no hadisi shariflar so`zimiz isbotidir. Muhammad alayhissalom o`z hadislarida – «Ilm sahroda do`st, hayot yo`llarida tayanch, yolg‘iz damlarda yo`ldosh, baxtli daqiqalarda rahbar, qayg‘uli onlarda madadkor, odamlar orasida zebu-ziynat, dushmanlarga qarshi kurashda qurol» deganlar. Xalq pedagogikasida ham hadislarda ham, xalq og‘zaki ijodida ham ilmli bo`lishga, ilmga intilishga yuksak darajada shariat berilgan, ular bugungi kunda ta’lim-tarbiya jarayonida o`z ahamiyatiga ega. 

Inson kamolotida bilim egallash ulkan fazilatlardan biri hisoblanadi. Hadis kitoblarida har bir mo`min-musulmon uchun ilmning naqadar zarurligi bayon etilgan. «Beshikdan to qabrgacha ilm izla» - degan nurma’no hadisi shariflar so`zimiz isbotidir. Muhammad alayhissalom o`z hadislarida – «Ilm sahroda do`st, hayot yo`llarida tayanch, yolg‘iz damlarda yo`ldosh, baxtli daqiqalarda rahbar, qayg‘uli onlarda madadkor, odamlar orasida zebu-ziynat, dushmanlarga qarshi kurashda qurol» deganlar. Xalq pedagogikasida ham hadislarda ham, xalq og‘zaki ijodida ham ilmli bo`lishga, ilmga intilishga yuksak darajada shariat berilgan, ular bugungi kunda ta’lim-tarbiya jarayonida o`z ahamiyatiga ega. 

Yusuf Xos Xojib o`z asarlarida bilimdon bo`lish tarbiyabilan chambarchas bog‘liqligi, bola qanchalik erta tarbiyaqilinsa, shuncha yaxshiligi haqida yozadi: «Agar kimda bo`lsa aql, ilm zehn, Uni madh etib sen, tugal er degin, Ziyod bo`lsa kimda o`quv, uquv, aql, bilim, Yomon va kichik bo`lsa ham maqtagin». 

Yusuf Xos Xojib o`z asarlarida bilimdon bo`lish tarbiyabilan chambarchas bog‘liqligi, bola qanchalik erta tarbiyaqilinsa, shuncha yaxshiligi haqida yozadi: «Agar kimda bo`lsa aql, ilm zehn, Uni madh etib sen, tugal er degin, Ziyod bo`lsa kimda o`quv, uquv, aql, bilim, Yomon va kichik bo`lsa ham maqtagin». 

Alisher Navoiy «Farhod va Shirin» dostonida ilm orqali Farhodning aql-idrokli bilimdon, hunarmand, kamtar insonparvar, irodali va e’tiqodli inson bo`lganligi ko`rsatadi. Demak yuqorida ta’kidlaganidek, yoshlar aqlini o`stirish uchun birinchi galda vazifa ilm olish, ilmiy dunyoqarashni kengaytirishga da’vat etishdir. Aqliy tarbiya fikrlash, xis qilish, tasavvur, hayol va xotira qobiliyatini o`stirish, ichki dunyosini ma’naviy jihatdan boyitish, yosh avlodni mehnat qilish qobiliyatini o`stirish, ularni ijtimoiy hayotga tayyorlashga qaratilgan. 

Alisher Navoiy «Farhod va Shirin» dostonida ilm orqali Farhodning aql-idrokli bilimdon, hunarmand, kamtar insonparvar, irodali va e’tiqodli inson bo`lganligi ko`rsatadi. Demak yuqorida ta’kidlaganidek, yoshlar aqlini o`stirish uchun birinchi galda vazifa ilm olish, ilmiy dunyoqarashni kengaytirishga da’vat etishdir. Aqliy tarbiya fikrlash, xis qilish, tasavvur, hayol va xotira qobiliyatini o`stirish, ichki dunyosini ma’naviy jihatdan boyitish, yosh avlodni mehnat qilish qobiliyatini o`stirish, ularni ijtimoiy hayotga tayyorlashga qaratilgan.