Xalq og’zaki ijodi janrlari topishmoq va maqollarni o’qitish metodikasi

2. O’quvchilarni o’zbek xalq ertak va maqollari asosida axloqiy tushunchalarni shakllantirishning o’ziga xos xususiyatlari

• “Har qaysi millatning o’z afsonaviy qahramonlari o’zi sevib ardoqlaydigan pahlavonalri bo’ladi ”. xalqimiz azaldan o’z vujudi, tomirida mavjud ilohiy qudratga minosib bo’lmoqqa intilib, o’z o’g’lonlarini mardlik, halollik va jasurlik ruhida, el- yurt ychun jonini ham ayamardigan asl pahlavon etib tarbiyalab kelgan. Shu ma’noda xalq og’zaki ijodining noyob durdonasi bo’lmish “Alpomish” dostoni millatimizning o’zligini namoyon etadigan, avlodlardan-avlodlarga o’tib ketayotgan qahramonlik qo’shig’idir. Agarki xalqimizning qadimiy va shonli tarixi tugamas bir dostoni bo’lmog’i “Alpomish” ana shu dostonning shoh bayti.
• Xalq og’zaki ijodiga e’tibor qaratayotganligi bejizga emas. Chunki xalq og’zaki ijodi ta’lim-tarbiya sohasining asosini tashkil etadi. Shu jumladan, ertaklar ham yuksak ma’naviyatli barkamol yoshlarni tarbiyalashda muhim manba sanaladi.

Bugungi kunda bu katta, sermatonat manbadan unumli foydalanish keng yo’lga qo’yilgan. Ommaviy axborot vositalari sanalishi televidenio, radio , matbuotda bolalarni ma’naviy axloqiy ongini o’stirish uchun ertaklardan keng foydalanilmoqda. Jumladan, “O’zbekiston” telekanalining kechki dasturlaridan o’rin olgan “ertaklar- yaxshilikka yetaklar” bolalar dasturi bolalarga ertaklarni yetkazishda asosiy vositalardir. Bu dastur boshlovchisi bolarga xos samimiylik bilan dasturni olib boradi. Ko’rsatuv jarayonida unga quyon, to’ti, tulki, bo’ri singari ertak qahramonlari ko’maklashadi . bu ko’rsatuvning ishonchli va qiziqarli chiqishini ta’minlaydi. Boshlovchi har doim yangi ertakni bolalarga tqadim etadi. Ertakdagi ijodiy va salbiy qahramonlar “yordamchilar” hamkorligida tahlil qiladi. Mana shu tahlilning o’ziyoq bolalar ma’naviyatini oshirishda yaxshi rol o’ynaydi. Boshlovchi ertak orqali aytmoqchi bo’lgan fikrini bolalarga yaxshiroq singdirish uchun go’yoki bolalar bilan yuzma-yuz o’tirgan kabi ualarga qaratadi.

• Bugungi kunda bu katta, sermatonat manbadan unumli foydalanish keng yo’lga qo’yilgan. Ommaviy axborot vositalari sanalishi televidenio, radio , matbuotda bolalarni ma’naviy axloqiy ongini o’stirish uchun ertaklardan keng foydalanilmoqda. Jumladan, “O’zbekiston” telekanalining kechki dasturlaridan o’rin olgan “ertaklar- yaxshilikka yetaklar” bolalar dasturi bolalarga ertaklarni yetkazishda asosiy vositalardir. Bu dastur boshlovchisi bolarga xos samimiylik bilan dasturni olib boradi. Ko’rsatuv jarayonida unga quyon, to’ti, tulki, bo’ri singari ertak qahramonlari ko’maklashadi . bu ko’rsatuvning ishonchli va qiziqarli chiqishini ta’minlaydi. Boshlovchi har doim yangi ertakni bolalarga tqadim etadi. Ertakdagi ijodiy va salbiy qahramonlar “yordamchilar” hamkorligida tahlil qiladi. Mana shu tahlilning o’ziyoq bolalar ma’naviyatini oshirishda yaxshi rol o’ynaydi. Boshlovchi ertak orqali aytmoqchi bo’lgan fikrini bolalarga yaxshiroq singdirish uchun go’yoki bolalar bilan yuzma-yuz o’tirgan kabi ualarga qaratadi.
• Demak, bu mumtoz asarda tarix to’fonlaridan hayot mamot sinovlaridan omon chiqib, o’zligini doimo saqlagan el-yurtimizning bag’rikenglik, matonat, olijanoblik, vafo va sadoqat kabi ezgu fazilatlari o’z ifodasini topgan.