Xalq musiqa ijodi

Vyacheslav Vyacheslavovich Leysek Oʻsha davrdayoq Markaziy Osiyo xalqlari kuylarini toʻplash va puflama cholgʻular orkestri uchun qayta ishlashga kirishgan. L. yaratgan "Osiyocha popurri" (1890) chet ellarda (1891, Chexiyada) ijro etilgan birinchi oʻzbek ohanglariga asoslangan kompozitorlik asarlaridan.
1918 yilga qadar Toshkentdagi "Lira" xor jamiyati, "Turkiston musiqa jamiyati"ni boshqargan. 1920— 30 yillarda Toshkent musiqa texnikumida oʻqituvchilik, "Matbuotchilar" klubida torli cholgʻular orkestriga rahbarlik qilgan. 50 yillik ijodiy faoliyati davomida oʻzbek, qozoq, qirgʻiz, tatar va boshqa xalqlarning kuy va qoʻshiqlarini toʻplagan, ayrim oʻzbek kuylarini ("Rajabiy", "Munojot", "Boljuvon" va boshqalar) puflama cholgʻular orkestri uchun qayta ishlagan.
Xalq og‘zaki badiiy ijodiyotini to‘plash, sistemalashtirish, ommaviy va akademik nashrlarni amalga oshirish hamda keng ko‘lamli fundamental tadqiqotlami yaratish borasida bugungi kunda yirik ishlarni amalga oshirib kelayotgan o‘zbek folklorshunosligi fanining shakllanishi tarixi XX asming 20-yillaridan boshlangan. 0 ‘zbek bilim hay’ati tomonidan tashkil etilgan folklor-etnografik ekspeditsiyalarga boshchilik qilgan G‘.O.Yunusov xalq og‘zaki badiiy ijodi namunalarini to‘plash va ommalashtirishning tashabbuskorlaridan biri bo‘lgan.
Fozil Yo‘ldosh o‘g‘li, Ergash Jumanbulbul o‘g‘li kabi xalq baxshilarini aniqlagan. G‘.O.Yunusov o‘zbek epos-shunosligi tarixida birinchi boiib 1922-yilning yozida Fozil Yo£ldosh o‘g‘li va Hamroqul baxshilardan «Alpomish» dostonidan parchalar yozib olgan.
U o‘zining « 0 ‘zbeklarda el tanish ishi» nomli maqolasida («Turkiston», 1922, 18-dekabr) folklorshunoslikda birinchi boiib «Alpomish», «Go‘ro‘g‘li», «Yusuf va Ahmad» dostonlari haqida fikr yuritgan, «Alpomish» dostonini jahon adabiyotining «Odisseya», «Iliada» kabi ajoyib durdonalariga qiyoslagan.
G‘.O.Yunusov 118 www.ziyouz.com kutubxonasi Toshkent, Sirdaryo, Samarqand viloyatlarida bo‘lib, ko‘plab qo‘shiq, ertak, afsona, maqol, topishmoq va rivoyatlarni yozib olgan, o‘zbek marosim folkloriga doir kuzatishlar olib borish bilan bir qatorda, boy etnografik materiallarni ham to‘plagan. Olim o‘zbek folklori namunalarini tosplovchilar uchun metodik qo‘llanma ham yaratgan.
Nazorat savollari
1. Xalq musiqa ijodi fani qaysi xalqlar muaiqa merosi an’analari organiladi?
2. Rus va evropa etnograf hamda musiqachilarning faoliyati xaqida so’zlab bering?
3. Taniqli etnоgraf va kоmpоzitоrlar orasidan kim birinchi bo‘lib maqоmlarni zamоnaviy nоta sistеmasi asоsida yozishga kirishgan?
4. So‘nggi o‘n yilliklarda maqоmshunоslikning jоnlanishi to‘lqinida mavzuga оid Rеspublika va Xalqarо dоiradagi ilmiy anjumanlar qaysi shaxar va viloyatlarda o‘tkazildi?
5. O’zbek epos-shunosligi tarixida kim birinchi boiib 1922-yilning yozida Fozil Yo£ldosh o‘g‘li va Hamroqul baxshilardan «Alpomish» dostonidan parchalar yozib olgan?
6. O’zbek xalqining musiqa merosini to‘plash bilan izchil shug‘ullangan Y.Rajabiy o‘zi to‘plagan materiallar asosida olti jildlik kitobi haqida toliq ma’lumotlar keltirib bering?