X. Zayniddinov, S. O‘rinboyev, À. Beletskiy

^{O‘ZBEKISTON} RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI

O‘RTA MAXSUS, KASB-HUNAR TA’LIMI MARKAZI

X. Zayniddinov, S. O‘rinboyev, À. Beletskiy

KOMPYUTER TARMOQLARI CHUQURLASHTIRILGAN KURSI


Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari sohasidagi kasb-hunar kollejlarining «Axborot-kommunikatsiya tizimlari (3521916)» mutaxassisligi talabalari uchun o‘quv qo‘llanma
«SHARQ» NASHRIYOT-MATBAA AKSIYADORLIK KOMPANIYASI BOSH TAHRIRIYATI TOSHKENT – 2007

Z 46
Mazkur o‘quv qo‘llanma Germaniya texnikaviy hamkorlik tash- kiloti (GTZ) hamda Germaniya taraqqiyot banki (KfW) ishtirokidagi “Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari sohasida kasb-hunar ta’li- mini rivojlantirishga ko‘maklashish” loyihasi doirasida ishlab chiqilgan. O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi, O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi tomonidan axborot-kommu- nikatsiya texnologiyalari sohasidagi kasb-hunar kollejlari uchun tavsiya
etilgan.


Taqriz chilar:
T.A.Kuchkarov — TATU “KT va T” kafedrasi mudiri, texnika fanlari nomzodi
H.N.Nahangov — Hamza nomidagi kompyuter tehnologiyalari kasb- hunar kolleji maxsus fan o‘qituvchisi
U.T.Mahmudov — Hamza nomidagi kompyuter texnologiyalari kasb- hunar kolleji maxsus fan o‘qituvchisi

Zayniddinov X.

Kompyuter tarmoqlari chuqurlashtirilgan kursi: Axborot-kommu- nikatsiya texnologiyalari sohasidagi kasb-hunar kollejlarining «Axbo- rot-kommunikatsiya tizimlari (3521916)» mutaxassisligi talabalari uchun o‘quv qo‘l./X. Zayniddinov, S. O‘rinboyev, A. Beletskiy; Muharrir X., Zayniddinov; O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta- maxsus ta’lim vazirligi, O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi. — T.: Sharq, 2007. — 164 b.
I. O‘rinboyev S. II. Beletskiy A.

ÁÁÊ 32.973.202ya722

ISBN 978-9943-00-209-8

© "Sharq" nashriyot-matbaa aksiyadorlik kompaniyasi Bosh tahririyati, 2007.

MUNDARIJA

1. 
   bob. Tarmoq turlari. Ega bo‘lish turlari va uzatish protokollari
   
   1. 
      Ethernet va Fast Ethernet tarmoq arxitekturasi 5
      
   2. 
      Token-Ring tarmog‘i 11
      
   3. 
      CAN va ArcNET tarmoqlari 20
      
2. 
   bob. Transport protokollari
   
   1. 
      IPX/SPX protokollari 33
      
   2. 
      AppleTalk 44
      
   3. 
      NetBIOS 49
      
   4. 
      WINS protokoli 51
      
3. 
   bob. TCP/IP stek protokollari
   
   1. 
      TCP/IP stekining tarixi va rivoji 55
      
   2. 
      TCP/IP stekining strukturasi. Protokollarning qisqacha xarakteristikasi 56
      
   3. 
      IP tarmog‘ida adreslash. Adres turlari: fizik (MAS adres), tarmoq (IP adres) va belgili (DNS nom) 59
      
   4. 
      IP adresning uchta asosiy sinfi 60
      
   5. 
      Maxsus adreslar haqida kelishuv: broadcost, multicost, loopback 62
      
   6. 
      Fizik adreslarni IP adresda aks ettirish: ARP va RARP protokollari 63
      
   7. 
      IP adresda belgili adreslarni aks ettirilishi: DNS xizmati 65
      
   8. 
      Tarmoq elementlarining IP adreslarini belgilashni avtomatlashtirish jarayoni — DHSP protokoli 66
      
   9. 
      IP tarmoqlararo o‘zaro aloqa protokoli 69
      
   10. 
       Qismlarga ajratishni boshqarish 71
       
   11. 
       IP adreslar yordamida marshrutlash 73
       
   12. 
       IP protokolidan foydalanish orqali elementlarning o‘z- aro aloqasiga misol 77
       
   13. 
       IP tarmog‘ini maska yordamida strukturalarga ajratish 80
       
4. 
   bob. Aloqa kanallari
   
   1. 
      Kabelli aloqa kanallari 84
      

3

2. 
   Optotolali kabellar 94
   
3. 
   Kabelsiz aloqa kanallari 98
   
4. 
   Kabelli tarmoq o‘tqazishni strukturalash 100
   
1. 
   bob. Elektromagnit moslashtirish 104
   
2. 
   bob. Tarmoq komponentalari 115
   
3. 
   bob. Linux
   
   1. 
      Linux tarixi 122
      
   2. 
      Distributiv tushunchasi 123
      
   3. 
      Linuxning Internet tarmog‘iga ulanishi 124
      
   4. 
      RP3 ni konfiguratsiya qilish 126
      
   5. 
      Internetga ulanish jarayonini avtomatlashtirish 133
      
   6. 
      Word Wide Web dan erkin foydalanish 134
      
4. 
   bob. Telekommunikatsiya. Kichik ATS. 142
   
   1. 
      Raqamli telefonlarning funksional imkoniyatlari 144
      
   2. 
      Ofis (o‘quv muassasalari) ATS ini sotib olish 145
      
   3. 
      ATS ishlab chiqaruvchi firmani tanlash 148
      
   4. 
      Konferens aloqa 150
      
   5. 
      Radiokarnayli aloqa 152