X. X. Komilova, U. A. Vohidova

Qo ‘shimcha  (o ‘yib  о 'rnatish)  usuli  oddiy  shakldan  murakkab 
shakl hosil qilinganda foydalanadi.  Oddiy shakl ma’lum yo'nalishda 
(vertikal,  gorizontal,  diagonal  yoki  aralash) qirqiladi  va turli  shaklli 
geometrik  shakllar  (kvadrat,  to‘g‘riburchak,  uchburchak,  doira, 
kapalak, gul va b.) orasiga kiritiladi.
Trasformatsiya  (lot.  transformasio  -   o ‘zgarish)  -  kiyim  shak- 
lini  boshqa  turga  aylantirish  yoki  o‘zgartirish  uchun  kiyim  lo- 
yihalashda ko‘pincha foydalanadigan usul. Transformatsiya jarayoni 
dinamika,  o ‘zgartirish  harakati  bilan  mavjud  bo'ladi.  Transfor­
matsiya  quyidagicha  amalga  oshiriladi:  bir  shaklni  ikkinchisiga 
o ‘zgartirish  (masalan,  uzun  yubkani  kalta  qilish, taxlama  sumka  va 
b.);  bir  detal  shaklini  o ‘zgartirish  (masalan,  yoqaning  uchi  qay- 
tariladi, uriladi, bog‘lanadi va h.k.)
Kinetizm  (yunon.  kinetikos  —  harakatga  keltirmoq)  kombi- 
natsiya  qilish  nazarda  tutilgan  loyihalash  usuli,  uning  asosida  ko‘z 
ilg‘aydigan  shaklni  harakatga  keltiradigan  g‘oya  olingan.  Kinetizm 
usuli  shaklda  bezakda,  naqshda  va  b.  ko‘z  ilg‘aydigan  dinamikani 
hosil  qilish.  Shaklning  harakat  g'oyasi  V.Tatlin,  K.Melnikov, 
A.Rodchenko,  va  b.  mansub,  1920-1960-yy.  bu  g‘oyani  L.Moxoy- 
Nad,  M.Dyushan,  R.Soto,  N.Shoffer,  Vazarelli  va  b.  jivojlanti- 
rishgan. Kostyum dizaynida kinetizm usuli kiyimni transformatsiya- 
laydigan  detallar  dinamikasida,  aylanayotgan  va  harakat qilayotgan 
elementlarida  qoilanadi.  Ko‘zni  aldaydigan  grafik  vositalar  yor- 
damida  “op-art"  uslubida  modellar  kolleksiyasi  ishlangan.  Asosan 
illyuziya efFekti to‘qimachilik sohasida kuchli dinamikani yaratadi.