X. X. Komilova, U. A. Vohidova


Kostyum  kompozitsiyasida materiallar



Download 5,72 Mb.
Pdf ko'rish
bet59/176
Sana30.12.2021
Hajmi5,72 Mb.
#94397
1   ...   55   56   57   58   59   60   61   62   ...   176
Bog'liq
Loyihalash. Komilov X.X, Vohidova U.A 4b631a0a8fb34a58d740b2e5322954ea

Kostyum  kompozitsiyasida materiallar
Kostyum  yaratishda  turli  materiallar  qoilanadi:  tabiiy  va 
hosila;  trikotaj,  to‘qima  va  noto‘qima;  charm,  zamsha,  yog‘och, 
shisha, plastmassa, tosh va b.
Bu  materiallar  har  biri  o ‘z  plastik  (mayinlik,  osiluvchanlik, 
dag‘allik,  va  h.k.),  dekorativligiga  (faktura,  rang,  naqsh,  tarkibi  va 
b.),  gigienik  (havo,  nam,  chang,  issiq  o‘tqazuchanlik)  va  mexanik 
(drapirovka  bopligi,  gijimlaganligi,  shaklni  saqlashi,  sitilishi  va  b.) 
xossalariga  ega.  Ular  barchasi  shaklning  *arakteri  va  konstruktiv 
yechimini qanday hal  etilishini belgilab beradi.  [12]
Kostyumda  qoilangan  materiallarning  plastik  xususiyatlari 
inobatga oliinishi  kerak.  Masalan  shifon  gazlamalar harir,  drapirov- 
kabop  boiadi,  shuning  uchun  ulardan  choklari  minimal  darajada, 
yumshoq  ovalsimon  shakl  yaratilishi  lozim,  bunda  drapirovkalar, 
burmalar,  mayin  taxlamalar,  klyosh 
va  qiya  bichim  yordamida 
shakl  hosil  qilinadi;  yaltiroq,  to‘kilib  turadigan  (krep-satin,  krep-
71


atlas  va b.) matolar drapirovkabop ekanligiga ko‘ra,  yetarli darajada 
hajmli, gavda bo‘ylab “oqib” turadigan shakl hosil  qilish imkomnini 
beradi,  matoning jimirlashi  uning yuqoridagi xossalarini kuchaytirib 
ko‘rsatadi;  sintetik aralash jun matolardan  aniq geometrik shakldagi 
buyumlar yaratilishi lozim.
Matolarning  fizik-mexanik xususiyatlari  ham  inobatga olinishi 
lozim, chunki  ular material shaklining geometrik turini belgilaydi va 
konstruktiv  yechimlarini  aniqlaydi.  Ba’zan  materialning  fizik- 
mexanik  xususiyati  unga  dastlabki  texnologik  ishlov  berishni  talab 
qiladi  (namlab-isitib ishlov berish va b.).
Materialning  gigienik  xususiyatlari  ham  kiyim  shaklini  hosil 
qilinishiga ta ’sir etadi.  Masalan,  havo  va namlikni  o‘tkazmaydigan 
materiallarda  buyum  shakli  va  odam  tanasi  orasidagi  havo  bemalol 
almashishga  imkon  berishi  kerak,  ya’ni  shakl  har tomonlama  erkin 
bo‘lib, ochiq bo‘lishi zarur.
Materialning  dekorativ  xususiyatlari  shaklning  geometrik 
turini  tanlashga  va  uning  kompozitsion  yechimiga  ta’sir  etadi. 
Masalan,  material  sidirg‘a  bo'Isa,  barcha  buyumdagi  choklar  va 
detallari  yaqqol  ko‘rinadi,  demak,  konstruktiv  yechimga  e ’tibor  be­
rish  lozim;  agar  gazlama  mayda  naqshli  bo‘lsa,  unda  choklar  va 
detallar  ko‘rimaydi,  demak,  choklar  faqat  shakllantirish  funksi- 
yasinigina  bajarishi  lozim;  yo‘l-yo‘l  va katak-katak  matolar maxsus 
yechimni talab qiladi.
Faktura  materialning  ifodali  xossalaridan  biri  hisoblanadi. 
Faktura -  bu  material  yuzasining  ifodalovchi  xususiyatidir.  Faktura 
tabiiy  va  hosila  boMishi  mumkin.  Tabiiy  fakturaga  mo‘yna,  charm, 
yog‘och,  tosh,  metall  va  h.k.lar  kiradi.  Tabiiy  fakturani  hosila 
fakturaga  nisbatan  ritmik  tuzilishi,  siymosi,  seziluvchanligi  va 
tashqi  ko‘rinishi  mutlaqo  boshqa  bo‘ladi.  Hosila  materiallamirig 
fakturasini  xarakteri  matoni  ishlab  chiqarilgan  usuli  bilan  bog‘liq 
(to‘qimachiIik,  to‘r to‘qishda, trikotaj, noto‘qima va  b.).  Kostyumda 
qo'llanadigan  materiallar fakturasi  silliq,  g ‘adir-budir,  yaltiroq, xira, 
tukli va b. bo‘ladi (17-rasm).
Har  bir  faktura  o ‘zgacha  badiiy  siymoni  ifodalaydi.  Faktura 
sovuqlik  (metall,  tosh,  shisha),  iliqlik  (mo‘yna,  yog‘och),  yengillik 
(shifon),  vazminlik (krep-atlas)  va  boshqa taassurotlarni  hosil  qilish 
mumkin.
72


Har  xil  qoplamalar  gazlamani  tashqi  ko'rimshini  butunlay 
o ‘zgaritirishi  mumkin.  Masalan,  suyuq  eritmada  mayda  metall 
zarralari  gazlama  yuzasiga  vakuum  pulverizator  bilan  berilib, juda 
yupqa  qatlamni  hosil  qiladi.  Shu  usulda  ishlangan  yuza  mexanik 
ta’sirga  juda  chidamligi  bilan  ajralib  turadi,  shuning  uchun  uni 
qo‘lda, kir yuvish mashinasida va kimyoviy ishlov berish yordamida 
tozalash mumkin.
Undan tashqari  sintetik gazlamani termoplastik xususiyatlariga 
binoan  ularda plissirovka,  g‘ijimlangan  effektni  yoki relyef naqshni 
hosil qilish mumkin.

Download 5,72 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   55   56   57   58   59   60   61   62   ...   176




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish