X. Vaxobov, A. A. Abdulqosimov, N. R. Alimkulov

Daryo sistemasi
Biror daryo havzasiga kiruvchi barcha daryo irmoq, tarmoq,
jilg’alar. Ular bir-birlari bilan qo’shilib, suvi to’planib, bosh
daryo, dengiz yoki ko’lga quyiladi. Masalan, Volga, Sirdaryo, 
Amur. 
Daryo 
tizimining 
zichligi
havzadagi barcha daryolar va ularning irmoqlarining uzunligining 
yig’indisini havza maydoniga nisbati. N = ΣL/S 
Dasht 
Qora va kashtan tuproqlarda chim hosil qiluvchi g’alla gulli o’t 
o’simliklari o’sadigan zonal landshaft tipi. 
Del’ta 
 
Daryoning dengizga yoki ko’lga quyilish joyida suvda oqib
kelgan jinslarning cho’kib to’planishidan hosil bo’lgan tekislik.
Dengiz
okeanning bir qismi; D. okeandan quruqlik yoki orollar, yarim orollar 
va suv osti relefining ko’tarilgan joylari bilan ajralib turadi.
Disimmetriya 
 
Simmetriklikning buzilishi disimmetriya deb ataladi. Masalan, 
shimoliy qutubdagi suvlikka janubiy qutbdagi quruqlikni to’g’ri 
kelishi 
Dovon
tog’ qirralarining pasaygan qismlar; 
Ekvatorial 
o’rmonlar zonasi 
Ekvatorning har ikki yonida 5—8° sh.k. dan 4—11° j.k.lar oralig’ida 
joylashgan geografik mintaqa; shim. va jan. tomonlardan 
subekvatorial mintaqalar bilan chegaradosh. Ba’zi tadqiqotchilar 
E.m.ni tropik mintaqaga kiritadilar. Iqlimi quyosh energiyasining 
ko’p tushishiga bog’liq ravishda shakllangan. 
Ekvаtоr 
Yer shаrini tеng ikki bo’lаkkа аjrаtib turuvchi аylаnа chiziq. 
Ekzogen omillar 
Yerning tashqi kuchlari ta’sirida vujudga keladi. Quyosh radiasiyasi, 
butun olam tortishishi, Yerga kosmik chang va metioritlarning 
kelishi, fizik, kiyoviy, biologik nurash va h.k. 
 Endogen omillar 
Yerning ichki kuchlari ta’sirida vujudga keladi -litosferada erigan 
magmatik jinslar o’choqlarining paydo bo’lishi, tog’ paydo bo’lishi, 
vulkanizm, zilzilalar, Yer po’sti ayrim qismlarining vertikal 
tubranishi va h.k.