X. Vaxobov, A. A. Abdulqosimov, N. R. Alimkulov

G’arbiy Avstraliya yassi tog’lari va tog’lari. 
By o’lka - Avstraliyaning eng 
katta o’lkasi. U shimolda Shimoliy Avstraliya, sharqda Markaziy tekislik bilan 
chegaralanadi. Shimoli - g’arb va janubda Hind okeani qirg’oqlariga tutashgan.
O’lkaning katta qismini G’arbiy Avstraliya platosi egallagan. Nallarbol tekisligi 
yer yuzida ohaktoshlardan tuzilgan bo’lib, dengizga balandligi 100 - 150m keladigan 
jarlik hosil qilib tushadi. Tepalikda karst hodisasi keng tarqalgan. G’arbiy 
Avstraliya yassi tog’lari juda keng maydonni egallagan. O’lkaning butun g’arbiy 
katta qismida iqlim keskin kontinental, faqat g’arbda, sohilda okeanning yaqinlngi 
tufayli kontinentallik biroz yumshaydi. Qishda o’lkaning markaziy qismlarida 
o’rtacha harorat +12
0
+18°S bo’lgani holda, haroratda sutkalik amplituda 30-40°Sga 
yetishi mumkin. Yoz issiq +50°S, markaziy qismiga yomg’ir deyarli yog’maydi. 
Hududining katta qismida yog’in miqdori 150 mm dan kam va o’lkaning chekka 
qismilarida yomg’ir suvi bilan to’yinadigan o’zanlar ko’p.
Janubi-g’arb.
Bu o’lkani uch tomondan Hind okeani suvlari o’rab turadi. U 
g’arbiy Avstraliya platosi bilan chegaradosh, subtropik iqlim mintaqasida 
joylashgan. Iqlim sharoitiga ko’ra, bu o’lka kishilar hayoti va qishloq xo’jaligini 
rivojlantirish uchun qulay. Sohilda va tog’ massivlarining okeanga qaragan 
yonbag’irlarida yog’in miqdori 1000 mm ga yetadi, shimolga va o’lka ichki qismiga 
tomon kamayib 800 mm ga yetadi. O’lka o’rmonlarida balandliga 50 - 100m 
keladigan bahaybat evkaliptlar va balandligi 10m bo’lgan qattiq bargli o’simliklar 
bor. Janubi-g’arbiy Avstraliyada uzumchilik va mevachilik rivojlangan, tokzor, 
mevazorlar o’lkaning, xususan tog’ massivlarining okeanga qaragan 
yonbag’irlarining hozirgi antropogen landshaftlarini belgilaydi. 
 
Nazorat savollari: 
1.
Materikni tabiiy geografik rayonlashtirishda qaysi komponentlar ishtirok etadi? 
2.
Tabiiy geografik rayonlarning tabiiy komponentlari to’g’risida nimalarni 
bilasiz? 
3.
Materikda qanday tabiiy geografik o’lkalar ajraladi va ularga tavsif bering?
4.
O’lkalarga qiyosiy tavsif bering? 

---

77