X. Vaxobov, A. A. Abdulqosimov, N. R. Alimkulov

Mo’’tadil mintaqa 
Geografik qobiqning eng katta zonal bo’linishlaridan biri. Yerning 
40° va 65° shimoliy kengliklari bilan 42° va 58° janubiy kengliklari 
orasida joylashgan geografik mintaqalar. 
Mo’tadil iqlim
Mo’’tadil mintaqalar iqlimi. Mo’’tadil mintaqalarda Quyosh hech 
qachon qoq tepaga kelmaydi va uning ufqdan balandligi katta farq 
qiladi.
Monitoring 
tabiiy resurslardan oqilona foydalanish va atrof muhitni muhofaza 
qilish maqsadida ma’lum bir hududning holatini nazorat qilish, 
kuzatish tizimi. 
Morfostruktura
Yerning ham tashqi, ham ichki kuchlari ta’sirida vujudga keladigan 
va rivojlanadigan relyef shakli. 
Musson
(frants. moussons; arab, mavsum — yil fasllari) — Yer yuzasida va 
troposferaning quyi qismida doimo bir tomonga esadigan va faqat yil 
fasllarining almashinishi birngina o’z yo’nalishini qarama-qarshi 
tomonga o’zgartiradigan havo oqimi. 
Mutloq namlik
1 m
3
havodagi suv bug’i miqdori. O’lchov birligi g/m
3
, ya’ni 1 m
3
havoda necha gramm suv bug’i borligi bilan belgilanadi. 
Mаgnit ekvаtоri
mаgnitli strеlkа gоrizоntаl hоlаtdа turаdigаn chiziq. 
Mаgnit mеridiаni
mаgnit strеlkаsi jоylаshgаn kаttа аylаnа yuzа. 
Mаgnit qutblаri
mаgnit strеlkаsi tik hоlаtdа turаdigаn jоylаr. 
Mаgnit оg’ishi
mаgnit mеridiаni bilаn gеоgrаfik mеridiаn оrаsidаgi burchаk. 
Mаgnitоsfеrа 
Yerning eng tаshqаrisidаgi vа eng qаlin qоbig’i bo’lib, Yer аtrоfidаgi 
fаzоning bir qismi. 
Mеridiаnlаr 
 
qutblаrni tutаshtiruvchi yarim аylаnа chiziqlаr 
Namlik defisiti
-(etishmasligi) - nisbiy namlik bilan suv bug’larining faktik 
elastikligi orasidagi farq (ayirma ) .
Nisbiy balandlik
Yer yuzasidagi ikki nuqta orasidagi tik balandlik Mas., tog’ cho’qqisi 
bilan vodiy tagi orasidagi tik balandlik, yoki daryo ikki qirg’og’ining 
bir-biridan balandligi va b. 
Nisbiy namlik
havoda ma’lum vaqtda suv bug’lari miqdorining to’yinishiga nisbati, 
ya’ni to’yingan daqiqada unda bo’lishi mumkin bo’lgan suv 
bug’larining miqdori.
Nurash 
Tog’ jinslarining havo, suv, muz haroratining o’zgarib turishi, 
organizmlar ta’sirida parchalanib uvoqlashishi hamda kimyoviy 
tarkibining o’zgarishi jarayoni.
O’rmon dasht 
Мo’’tadil va subtropik mintaqalarda joylashgan tabiat zonalari. Bu 
zonalar tabiiy landshaftida o’rmonlar bilan dashtlar almashinib 
keladi. Mo’tadil mintaqalarda materiklar ichki qismida keng 
maydonlarni egallagan. 
O’rmon tundra 
Shimoliy yarim sharning subarktika mintaqasidagi tabiiy zona, 
janubda mo’’tadil mintaqaning o’rmon zonasi bilan shimoldagi 
tundra zonasi orasida joylashgan. 

---

424