X. Vaxobov, A. A. Abdulqosimov, N. R. Alimkulov

Nazorat savollari: 
1. Materik geologik tuzilishi haqida ma’lumot bering? 
2. Yevrosiyo rel’efi shakllanishida burmalanish bosqichlarining o’rni qanday? 
3. Materikda qaysi burmalanishlarda tekislik, tog’lik va botiqlarning 
shakllanishi yuzaga kelgan? 
4. Materikda yer qimirlash va vulkanlar
 
haqida ma’lumot bering? 
 
6.3. YEVROSIYO MATERIGI REL’EFI 
 
Tayanch so’z va iboralar: 
makrorel’ef tiplari, tekisliklar, pastekisliklar, yassi 
tog’liklar, tog’liklar, tog’ tizimlari, tog’oralig’i botiqlari, Xitoy platformasi, 
allyuvial yotqiziqlar. 
 
Rel’efi. 
Yevrosiyoning murakkab geologik rivojlanish tarixi va tektonik 
tuzilishi materikning yer yuzasi tuzilishida va rel’ef shakllarida to’g’ridan-to’g’ri o’z 
aksini topgan. Yevrosiyo kontinenti uchun butun Yer yuzida ma’lum bo’lgan barcha 
tektonik strukturalar va rel’ef tiplari xarakterli. Uning dengiz sathidan o’rtacha 
balandligi 840 m. Materikning asosiy qismini yirik makrorel’ef tiplari - tekisliklar, 
pastekisliklar, yassi tog’liklar, tog’liklar, tog’ tizimlari va tog’oralig’i botiqlari 
tashkil etadi. Ular yoshi va genetik tipi jihatidan turli xil bo’lgan strukturalarga 
to’g’ri keladi. Keng tarqalgan va materikning katta-katta maydonlarini egallab 
yotgan makrorel’ef tiplari quyidagilar (Ilova, 15-rasm). 
Tekisliklar va pastekisliklar. 
Yevrosiyo hududida boshqa materiklarga 
nisbatan bepoyon tekisliklar va pastekisliklar nihoyatda keng tarqalgan.
 
Shimoliy 
Yevropa, O’rta Yevropa, Sharqiy Yevropa, G’arbiy Sibir, Shimoliy Sibir, Buyuk 
Xitoy, Turon, Mesopotamiya, Hind-Gang
 
pastekisliklari shular jumlasidandir. Bu 
eng katta tekislik va pastekisliklar zaminini turli geologik davrlarda vujudga kelgan 
platforma strukturalari tashkil etadi. Shuning uchun bu regionlarda tabaqalashgan 
kuchsiz tebranma harakatlar ro’y berib turadi.