X. E. Rustamova, M. D. Maxsumov, U. A. Tuymachev fuqaro muhofazasi va fuqaro muhofazasi tibbiyot xizmati

Oldindan o‘tkaziladiganko‘chirish-favqulodda vaziyat (xavfli
obyektlardagi falokatlar yoki tabiiy ofatlar) yuzaga kelish  ehtimoli 
yuqori  darajada  ekanligi  haqida,  ishonchli  m aium ot  olingandan 
so‘ng  o‘tkaziladi.  Bunga  bir  necha  o‘n 
daqiqadan  bir  necha 
sutkagacha  favqulodda vaziyat sodir boiishi mumkinligi haqidagi 
oldindan olingan taxminiy m aium ot  asos boiib hisoblanadi.
Shoshilinch  (kechiktirib  boimaydigan)  ko‘chirishIar  -  
odamlaming  hayoti  va  salomatligiga  xavf tug‘diradigan  darajada 
texnogen  yoki  tabiiy  tusdagi  favqulodda  vaziyat  yuzaga  kelgan, 
aholining odatiy kun kechirishi  buzilgan  taqdirda oikaziladi.
162

---

Favqullodda  vaziyat  rivojlana  borishi  va  favquiodda  vaziyat 
hududidan  olib  chiqiladigan  aholi  soniga qarab,  ko‘chirishning  3  xil 
turi bo'ladi:
-  cheklangan ko'chirishlar;
-  mahalliy ko‘chirishlar;
-  mintaqaviy ko‘chirishlar.
Cheklangan  ko‘chirishiar-favquiodda vaziyat manbayi  shikast- 
lovchi  omillarning ehtimol bo‘lgan ta’sir hududi shahar, kichik tuman 
yoki  qishloq  ahoJisining  yashash  joyi  chegarasi  ichidan  chiqmay, 
ko‘chiriladigan aholi soni bir necha ming kishidan oshmagan  taqdirda 
o‘tkaziladi.  Bunday  holda  aholi  yashash joylariga  yoki  shaharning 
shikastlanmagan  tumanlariga  (favquiodda  vaziyat  manbayining 
shikastlovchi omillari ta’sir hududidan tashqarida) joylashtiriladi.
Mahalliy  ko‘chirish!ar  -   o‘rtacha  kattalikdagi  shaharlar,  yirik 
shaharlaming alohida tumanlari, qishloq tumanlari  favquiodda vaziyat 
hududiga  tushib  qolgan  hollarda  o'tkaziladi.  Bunda  ko‘chiri!adigan 
aholi  soni  bir necha mingdan o‘nlab ming kishigacha yetishi mumkin 
bo'lib, uiar odatda, tumanlar favquiodda vaziyat hududi bilan yondosh 
xavfsiz joylarga  joylashtiriladi.
Mintaqaviy ko‘chirishlar -  shikastlovchi omiliar anchagina keng 
maydonga yoyilib, yirik shaharlami ham o‘z ichiga olgan, aholisi  juda 
zichjoylashgan bitta yoki bir necha mintaqa  hududini qamrab olganda 
amalga oshiriladi.  Bunda ko‘chiriladigan aholi  soni  o‘n  va yuz ming 
kishigacha  yetishi  mumkin.  Mintaqaviy 
ko‘chirishda  favquiodda 
vaziyat zonasidan transportda (piyoda) olib chiqiladigan aholi doimiy 
yashab  turgan  joylaridan  anchagina  uzoqqa  o‘zining  yoki  boshqa 
viloyatning xavfsiz tumanlariga  ko‘chirilishi mumkin.
Favquiodda vaziyat hududiga  tushib qolgan aholining qancha qismi 
ko‘chirish  tadbirlariga jalb  qilinganligiga  qarab,  ko‘chirishning  ikki 
turi boiishi mumkin:
-  yalpi ko‘chirish;
-  qisman ko‘chirish.