Ўзбекистон респупликаси

Adabiyotlar:
5. Dolimov S, Ubaydullaev H, Ahmedov Q. Adabiyot o‘qitish metodikasi. T.: "O‘qituvchi", 1967.
6. Yo‘ldoshev Q. Adabiyot o‘qitishning ilmiy-nazariy asoslari. T. 1996.
7. To‘xliyev B. Adabiyot o‘qitish metodikasi. T.: "Yangi asr avlodi", 2006.
8. Til va adabiyot jurnali. 2000 yildan keyingi sonlar.


13-mavzu. ADABIY TA’LIMDA QO‘LLANADIGAN YOZMA ISHLAR
Reja:
1. O‘quvchilarning og‘zaki va yozma nutqni shakllantirishda yozma ishlarning ahamiyati.
2. Asosiy yozma ishlar.
3. Insho yozish uchun kerak bo‘ladigan malakalar, o‘quvchilarga beriladigan zarur maslahatlar.
4. Insho va uning turlari.
5. Insho yozish bo‘yicha o‘quvchilarga eslatmalar.
6. Adabiy ta’limda qo‘llanadigan yordamchi xarakterdagi yozma ishlar va ularning turlari.


1. O‘quvchilarning og‘zaki va yozma nutqni shakllantirishda yozma ishlarning ahamiyati.
Yozma nutqning murakkab jarayon ekani, u ko‘p vaqt va murakkab mehnat talab etishi, bunday nutq davomida o‘quvchining o‘z-o‘zini kuzatib borishi ona tili va adabiyot o‘qituvchilariga juda yaxshi ma’lum. Yozma nutqda savodxonlik va mazmun asosiy o‘rin tutadi. Yozma ishlar asosan ikki katta guruhga bo‘linadi: 1. Yordamchi xarakterdagi yozma ishlar. 2. Asosiy yozma ishlar.
Yordamchi xarakterdagi yozma ishlarga mulohaza yozish, ayrim obrazlarga tavsif yozish kabilar kiradi. Ular asosiy yozma ishlar - bayon va insho uchun asos bo‘lib xizmat qiladi.
2. Asosiy yozma ishlar.
Insho - o‘quvchilar mustaqil ravishda yaratadigan ijodiy ishning oliy ko‘rinishidir. Inshoni o‘quvchining o‘zligi deyish mumkin. Uning tafakkuri, dunyoqarashi, narsa, voqea-hodisalarga munosabati, tarbiyalanganlik darajasi, mustaqil turmushga tayyorligini belgilovchi bosh me’yor ham inshodir. Boshqacha aytganda, insho bolaning qiyofasini aks ettiruvchi bir ko‘zgudir.
O‘quvchi ijodiy asar yaratish maydoniga ona tili fani orqali kiradi va bu asarning ilk sabog‘ini ham u ona tili fanidan oladi. Ona tili fani o‘quvchiga ijod qilish uchun zarur ozuqa beradi. Insho o‘quvchining ona tilidan egallagan bilimlarini o‘zida mujassamlashtiradi. Til hodisalari insho orqali o‘quvchining ijodiy - amaliy faoliyatiga ko‘chadi. Insho yozma nutqni rivojlantirishning eng asosiy vositalaridan hisoblanadi.
Insho bayondan farq qiladi. Bayonda o‘zgalarning fikri, ya’ni tayyor material o‘zlashtirilib, izchil ravishda qayta bayon etilsa, inshoda tanlangan mavzu yuzasidan yig‘ilgan material asosida shaxsiy fikr-mulohazalar bildiriladi.