Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги давлат солиқ ҚЎмитаси солиқ академияси

ЧЕТ ЭЛ ТАЖРИБАСИ
Ўзбекистонда фуқаро тарбияси – давлат сиёсатининг устувор йўналиши бўлиб, икки йўналишда:

1. 
   Кадрлар тайёрлаш миллий дастури
   
2. 
   Миллий истиқлол ғоясини сингдириш воситасида
   

Мақсад замон талабларига мос инсонни тарбиялаш.
Миллий ғояни инсон, халқимиз онгига сингдиришнинг устувор йўналишлари.

• 
  Миллий ғоя чуқур эътиқодга айланган тақдирдагина у улкан куч­­­ - қудратга эга бўлади.
  
• 
  Ҳар бир давлат ўз фуқароларини –билимли, ҳақ–ҳуқуқини танийдиган, маънавий баркамол, комил инсон бўлиб вояга етиши ҳақида қайғуради.
  
• 
  Бу ҳақда Ўзбекистон Президенти И.Каримов шундай дейди: “Биз комил инсон тарбиясини давлат сиёсатининг устувор соҳаси деб эълон қилганмиз. Комил инсон деганда биз, аввало, онги юксак....
  

Комил инсон тарбиясида етакчи давлатларнинг тажрибаси билан танишамиз:
АҚШ да фуқаро тарбияси қандай йўлга қўйилган?

• 
  АҚШ фуқаролари Конституцияни ва демократик тамойилларни муқаддас деб билади ва бу туйғуни ёшлар онгига сингдириш учун тинимсиз қайғуради.
  
• 
  Эркин яшаш, мустақилликни қадрлаш туйғусини шакллантиради.
  
• 
  АҚШ да фан технологиянинг ўзиб кетиши сабаби уларда эркин ва ижодий фикр қадрланади, бағрикенглик қарор топган.
  
• 
  Америкада фуқарони тарбиялашда – “инсонни ноёб истеъдод эгаси” деб билади.
  
• 
  Ҳар бир шахсга хазрати инсон сифатида мурожаат қилади, инсоннинг салоҳиятини юзага чиқаради.
  
• 
  АҚШ фуқаролари адолатни ўзига хос тушунади.
  
• 
  Шахс нимага эришса, ўз ақли ва итеъдоди билан эришади, ўз кучига ишонади, келажакка ишонч уйғотади.
  
• 
  Демократия ва эркинлик Америка мафкурасининг пойдеворини ташкил этади.
  
• 
  Ўз кучига ишониш, руҳий озодлик, мустақил фикрлаш каби хислатлар америкаликларнинг қон–қонига сингиб кетган, халқ бирдамлиги мавжуд.
  

Япония фуқароларини тарбилашда – “аҳлоқий тарбия” тизими асосида амалга ошади, “характер”ни шакллантиришга йўналтирилган, “аҳлоқий сифатлар”ни тарбиялашга қаратилган фаолият, “фуқаролик аҳлоқи” асосларини тарбиялаш.
“Аҳлоқий тарбия” тизими мамлакат иқтисодий равнақининг ғоявий асосини ташкил этади.
Япониянинг миллий характеридаги хусусиятлари – меҳнатсеварлик, интизомлилик, жамоавийлик.
Мактабларда гуруҳий бирдамликни тарбиялашга эътибор.
Меҳнат япон кишиси учун аҳлоқий қадрият саналади.
Япон кишисига қуйидаги ғоялар сингдирилади:

• 
  “фақат тиришқоқлик ва меҳнат билан муваффақиятга эришиш мумкин”, “ўз устингда тинимсиз ишла, шунда бировдан кам бўлмайсан”, “бор имкониятларингни ишга сол!”.
  
• 
  Тиришқоқлик, ҳафсала, қунт ва ғайрат мақсадли қарор топади.
  
• 
  Аҳлоқий тарбия, интизом, меҳнат интизомини бузилиши – салбий иллат, ватанга хиёнат деб қабул қилинади.
  
• 
  Ҳар бир фуқаро жамият тараққиётининг ҳаракатлантирувчи қудратли кучидир.
  

Миллий ғоя – мустақилликни мустаҳкамлаш, асраб – авайлаш, ҳимоя қилиш, бунёдкор ғояларга йўналтириш.
Озод ва обод ватан, эркин ва фаровон ҳаёт барпо этиш.