Yo. Abdullayev, T. Qoraliyev, sh. Toshmurodov, S. Abdullayeva

[297].  Iste’mol kreditlari bank uchun eng daromadli kreditlardan 

hisoblanib, ularga o‘rnatiladigan foiz stavkalari jalb qilingan mab-

lag‘larga belgilanadigan foiz stavkalaridan ancha yuqori bo‘ladi. Agar 

jalb qilingan mablag‘larning foiz stavkasi ko‘tarilib ketsa, bank uchun 

iste’mol kreditlariga o‘rnatiladigan foiz stavkasi o‘z kuchini yo‘qotish 

riskini vujudga keltirishi mumkin. 

Iste’mol kreditlariga quyidagilar eng yuqori foiz stavkasining 

o‘rnatilishiga sabab bo‘ladi: 

 

Iste’mol kreditlari juda riskli va bank uchun qimmatga 

tushadigan qo‘yilmalardan hisoblanadi. 

 

Iste’mol kreditlari mamlakatdagi iqtisodiy o‘zgarishlarga ham 

bog‘liqdir. Iqtisodiyotning rivojlanishi iste’mol kreditlari hajmining 

oshish omili bo‘lsa, uning tanazzulga yuz tutishi yoki rivojlanishining 

sekinlashishi iste’mol kreditlari hajmining keskin qisqarib ketishiga olib 

keladi. Chunki jismoniy shaxslar o‘zlarining kelajagiga umidsizlik bilan 

qaraydilar. Bu hol ayniqsa ishsizlik ko‘payganda yaqqol seziladi va 

bankdan qarz olish hajmi keskin kamayadi. 

---

 

464

 

Iste’mol kreditini olish uchun bankka murojaat qilgan mijozlar 

kreditning oylik to‘lovlarini muntazam ravishda to‘lab borishlari 

mumkin. Lekin foiz stavkasiga kelganda, u oylik to‘lovlar bilan birga 

to‘lanib borsa ham mijozlarga xush kelmaydi. 

 

Iste’mol kreditidan foydalanish asosan bilimlari darajasi va 

ularning daromadlari darajasiga bog‘liq. Serdaromad kishilar iste’mol 

kreditidan ko‘proq foydalanadilar. Shuningdek, oila boshlig‘ining yoki 

oila boquvchisining bilim va ma’lumot darajasi yuqori bo‘lsa, bunday 

kishilar ham iste’mol kreditidan ko‘proq foydalanadilar. Ular iste’mol 

kreditini ko‘zda tutilgan maqsadlarga erishish omili deb hisoblaydilar.