Yo. Abdullayev, T. Qoraliyev, sh. Toshmurodov, S. Abdullayeva

 

II bosqich – ishlab chiqarish bosqichi 

 

mavjud ishchi kuchi va uning malakasi; 

 

uskunalarning quvvati va yoshi; 

 

uskunalarning yuklanganlik darajasi; 

 

ishlab chiqarish binolarining holati; 

 

III bosqich – sotish bosqichi 

 

xaridorlar soni va ularning sotib olish qobiliyati; 

 

debitorlarning xilma-xilligi, o‘zgarishi; 

 

xaridorlarning to‘lay olmasligini himoya qilish darajasi; 

 

tayyor mahsulotni kreditlash xarakteri bo‘yicha mijozning qaysi 

tarmoqqa tegishliligi; 

 

tarmoqdagi raqobat darajasi; 

 

ijtimoiy an’analar va ustuvorliklar, siyosiy vaziyatlarning 

kreditlanuvchi tayyor mahsulot narxiga ta’siri; 

 

mazkur mahsulot bozorida ortiqcha ishlab chiqarish muammo-

sining mavjudligi; 

 

demografik omillar; 

 

valuta riski bilan bog‘liq omillar; 

 

mamlakatda olib chiqish va boshqa mamlakatdan olib kelishga 

kiritiladigan cheklovlar ehtimoli. 

Sotish bosqichida risk omillari birinchi va ikkinchi bosqich omillari 

bilan chatishib qolishi ham mumkin. Shu sababli amaliy risk xavfi sotish 

bosqichida g‘amlama yoki ishlab chiqarish bosqichiga nisbatan yuqori 

darajada bo‘lishi mumkin. Barqarorlik sharoitida mijozga kredit berish 

va uning kreditga layoqatliligini baholashda amaliy risk tahlili bilan 

cheklanish yetarli bo‘lmaydi. Bunday holda bu tahlilni moliyaviy 

koeffitsiyentlarni hisoblash bilan to‘ldirish zarur. 

Qayd qilingan omillar bank tomonidan kredit talabnomalarining 

standart shakllarini ishlab chiqishda, ssudalarni berishning texnik-

iqtisodiy asoslanganligini isbotlashda albatta inobatga olinadi.