Vrach nazorati fani bo’yicha o’zlashtiradigan

A
, 
V
 
chizig’i  esa ikkinchi barmoqni orasidan tovonni  o’rta  qismi  bo’ylab 
dj
  chizig’i 
tomon  chiziladi. Tovon  uchi  bo’ylab 
ab
  chizig’i  chizilib, o’nga  perpendikulyar 
to urinma chiziqqa 
bj
 nuqtalar va izni tashqi qirg’og’i 
d
 nuqtasiga qadar chiziq 
chiziladi.  Tovon  indeksi  ya’ni  tovonni  o’rtasidagi  tayanch  qismini 
yej
  qismiga 
bo’lgan nisbati normada 0 dan to 1 gacha bo’ladi. Tovonni zichlashish indeksi 1 
dan to 2 gacha. Yassi tovonga bu 2 dan ko’p bo’ladi. 
 
                            a                                                      b     
a) I.M. Chijin plantogrammasini hisoblash; b) tovon shakllari: 0 – g’ovak;  
1 – normal; 2 – yarim yassi; 3 – yassi  
 
Oyoq  shakllari 
to’g’ri,  X-simon  va  O-simon  deb  baholanadi.  Oyoqlar 
shakli  bo’yicha  son  va  boldir  bo’ylama  o’qlari  bir-biriga  mos  tushsa  va 
tizzalarini ichki yuzasi va boldir tovon izlar shakli bir-biriga mos tushsa, normal 

---

 
48 
deyiladi. Agar tizza ichki yuzasi bir-biriga tegib tursa-yu, boldir tovon bo’g’imi 
orasida  qandaydir  bir  ochiq  masofa  bo’lsa  (boldir  va  son  o’qlari  tashqi 
tomonlama burchak hosil qilsa) bu holda oyoq shakli X-simon shaklda bo’ladi. 
Agar  boldir  tovon  bo’g’imlarni  ichki  yuzalari  bir-biriga  tegib  tursa  (boldir  va 
son suyaklari o’qlari ichki tomonlama burchak hosil qilsa) bu holda oyoq shakli 
“O” ko’rinishda bo’ladi. Bu holdagi assimetriyani santimetrli lenta yoki maxsus 
lineyka yordamida ikki boldirni ichki chuqurchalari orasidagi masofa o’lchnadi 
(O-lik miqdori yoki X-lik miqdori).  
 
Oyoq shakllari. a) normal, b), X-simon, c) O-simon 
 
Antropometriya  tana  qismlarini  o’lchash  bilan  jismoniy  rivojlanishni 
miqdoriy  xarakteristikasini ko’rsatadi. 
Asosiy ko’rsatkichlar sifatida tananing bo’yi va vazni, ko’krak qafasining 
aylanasi,  o’pkaning  tiriklik  sig’imi,  mushaklar  kuchi  o’lchanadi.  O’lchashlar 
uchun  xona  yaxshi  yoritilgan  bo’lishi,  tekshiriluvchi  yechingan,  oyoq  kiyimsiz 
bo’lishi kerak. Tekshiruvchidan aniq bilim va ko’nikmalarni bilish talab etiladi.