Vrach nazorati fani bo’yicha o’zlashtiradigan

 
1.3. Jismoniy rivojlanish (JR) 
 
Jismoniy  rivojlanish  bu  organizmni  nasliy  va  orttirilgan  morfologik  va 
faol belgilarini, uning potentsial imkonini, shuningdek biologik yoshini pasport 
yoshiga  mosligining  yig’indisidir.  JR  ko’rsatkichi  bo’lib,  sport  tanlovini 
mezonlari va sportning har xil turlari bilan mashg’ulotlar hisoblanadi. Masalan, 
qizlarda  badiiy  gimnastika  sektsiyalarida  bel    shakliga  e’tibor  beriladi. 
O’spirinlarni  og’ir  atletika  sektsiyasilarida  bel  lordoziga,  oyoq  uzunligini 
gavdaga  nisbati,  sportni  yuqoriga  ko’tarilish  turlarida  tananing  og’irlik 
markazini joylashishiga e’tibor beriladi. Uzunlik va og’irlik, tanaffusda ko’krak 
qafasi  aylanasi  va  uni  ekskursiyasi  respirator  kattaliklar  bilan  to’g’rilanadi 
(o’pkaning  tiriklik  sig’imi  (O’TS)  maksimal  o’pka  ventilyatsiyasi,  nafas 

---

 
23 
chuqurligi va b.). Qon aylanishini  daqiqalik hajmi tananing yuqori qismi bilan, 
yurak sig’imi tana og’irligiga va bo’yi bilan bog’liqligi belgilangan. 
Visserial  semirishning  rivojlanishi  va  qandli  diabetning  2-darajali 
rivojlanishini  bashorat  qilishda  qorin  aylanasining  2  ta  son  aylanasining 
yig’indisi  nisbatini  tavsiflovchi  ko’rsatkichining  ahamiyati  isbotlandi.  Bundan 
tashqari  klinik  amaliyotda  tana  tuzilishi  turlari  ma’lum  bir  kasalliklarga  moyil 
ekanligi ko’rilgan.