V modul O‘qituvchi mahorati 12-mavzu. Pedagogik nutq funktsiyalari

Bo’lajak o‘qituvchi o‘z nutqini takomillashtirishi uchun ta’lim va tarbiya jarayonida quyidagi yo'nalishlarga doimiy amal qilib borishi lozim:
- o'zbek adabiy tili qonuniyatlari vanormalarini mukammal bilishi;
- o'z-o'zini va nutqiy faoliyatini muntazam nazorat qilishi;
- o'zining nutqiy madaniyatini doimiy rivojlantirib borishi;
- nutqiy muloqotnint barcha holatlarida adabiy nutq qoidalarini egallash uchun o'ziga sharoit yaratishi.
O'z-o'zini nazorat va ifodali nutq malakalarini rivojlantirish uchun o'qituvchi o'z nutqiy faoliyatini kuzatishi, u jonli, xilma-xil, hissiy bo'- yoqlimi yoki bir xil monotonlimi, bilib borishi lozim.
Nutqingizni tayyorlash va mashq qilish jarayonida o'zingiz mustaqil ravishda quyidagi savollarga javob toping: Tinglovchilarda qanday fikr uyg'otmoqchiman?
Auditoriyada ijobiy muhitni qanday kayfiyat asosida yaratmoqchiman?
Nutq mazmuni va sharoiti qanday intonatsiya va ritmni talab etadi?
Har qanday ta’lim-tarbiyaviy mashg‘ulot oldidan bir necha bor o‘z nutqingizni yozib olib (audiodisk, diktofon) tinglang va xatolaringizni tuzatishga harakat qiling, nutqingizni qaytarib mashq qiling. Nutqingizni rang-barang badiiy-adabiy so‘zlar bilan boyiting. o‘z taassurotlaringizni qo'shgan holda boyitib, toidirib boring. O‘qituvchi nutqining mukammalligi, tozaligi, ta’sirchanligi bilan o‘quvchilar e’tiborini jalb qiladi, ular qalbiga yo‘l topadi, hech qanday qiyinchiliksiz kasbiy pedagogik faoliyatida duch keladigan barcha ziddiyatlami bartaraf etadi. Natijada o‘qituvchi pedagogik faoliyatda aslo toliqmaydi, asab tizimi doimo sog‘lom bo‘ladi.

Mustahkamlash uchun savollar:

1. 
   Nutqning inson hayotidagi o’rni qanday?
   
2. 
   Nutq texnikasi deganimiz nima?
   
3. 
   Nafas olish, tovush, diktsiya deganimiz nima?
   

Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati
1. Barkamol avlod orzusi //Tuzuvchilar: Sh.Qurbonov, H.Saidov, R.Ahliddinov. - Toidirilgan 2-nashri. - Т.: O'zbekiston Milliy Ensiklopediyasi”, 2000. - 248 b.
2. Kaykovus. Qobusnoma (Forschadan Muhammad- Rizo Ogahiy taijimasi).: S.Dolimov. - Т., O'qituvchi, 2006. - 208 b.
3. Mahmudov N. M. O'qituvchi nutq madaniyati. Darslik. - Т.: O'zb. Milliy kutubxonasi. 2007. - 185 b.
4. Muhiddinov AG. O'quv jarayonida nutq faoliyati. - Т.: O'qituvchi, 1995.
5. Navoiy A. Mahbub ul-qulub. Asarlar 15-tom - Т.: Fan 2005.
6. Omonov N.T. Pedagogik texnologiyalar va pedagogik mahorat. - Т.: Iqtisod-moliya. 2009. - 240 b.
7. Pedagogika nazariyasi va tarixi. 1-qism: Pedagogika nazariyasi. (M.X.Toxtaxodjayeva va boshqalar) - Т.: “IQTISOD-MOLIYA”. 2007. - 380 b.
8. Hotamov N.T. Davraga she’r ulashing. - Т.: “MERIYUS”, 2009. - 287 b.
9. Husanov B.G'ulomov V. Muomala madaniyati. Darslik. - Т.: Iqtisod -moliya 2009,- 156 b.