Tuzuvchilar: Maxmudov A. M

Tajriba ishi № 5.
Ko’p cho’michli ekskavatorlar konstruktiv sxemalarini o’rganish.


Reja:

1. 
   Ko’p cho’michli ekskavatorlar konstruktiv tuzilishi va asosiy qismlari.
   
2. 
   Rotorli ekskavatorlar konstruktiv sxemalari.
   
3. 
   Zang’ir-kurakli va zang’ir-cho’michli ekskavatorlar konstruktiv sxemalari.
   

Ishdan maqsad: Talabalar o`z bilimlarini, ko’p cho’michli ekskavatorlar konstruktiv sxemalarini o’rganish orqali yanada mustahkamlash.

Uzluksiz ishlovchi qazish-yuklash mashinalari – ko’p cho’michli ekskavatorlar ishchi organi turi va uning ish uslubi bo’yicha farqlanadi.

Ishchi organi turi bo’yicha ko’p cho’michli ekskavatorlar: zanjirli; sidirgich-cho’michli; rotorli; frezer-cho’michli; cho’michsiz frezerli ishchi organli bo’ladi.
Ishchi organi harakati tavsifi bo’yicha:
bo’ylama qamrovchi ekskavatorlar–rotor yoki zanjirning ish harakati yo’nalishi ekskavator yo’nalishi bilan mos keladi;
ko’ndalang qamrovchi ekskavatorlar – rotor, zanjir yoki sidirgichning ish harakati yo’nalishi ekskavator harakatiga perpendikulyar yo’nalgan;
radial qamrovchi ekskavatorlar – rotorli yoki cho’mich zanjirli ishchi organ platforma bilan birgalikda ma’lum burchakka buriladi.
Ochiq kon ishlarida asosan ko’ndalang va radial qamrovchi rotorli va zanjirli ekskavatorlar ishlatiladi.
Ko’ndalang qamrovchi ekskavatorlar transheya hosil qiluvchi, frezerli va yer ishlariga mo’ljallangan mashinalar bo’lib kanallar va kichik transheyalar o’tishda ishlatiladi.
Zanjirli ekskavator

Ko’p cho’michli zanjirli ekskavator (36.-rasm) tog’ jinsini uzluksiz zanjirga mahkamlangan cho’michlari 1 yordamida qamraydi. Uzluksiz zanjir yurituvchi yulduzcha 3 yordamida rama 2 bo’ylab harakatlanadi. Cho’michli zanjir pastdan yuqoriga harakatlanib, qabul qilish tarnovi 4 ga yukni uzatib beradi. Bundan ekskavatorda joylashgan bunkerga yoki oraliq konveyerga, bundan esa vagon yoki konveyerga yuklanadi. Ekskavator ishchi organi tog’ jinsi qatlamini massivdan ajratishda gorizontal va vertikal tekisliklarda harakatlanadi. Ekskavatorning asosiy ish usuli cho’michlarning rasm joylashgan tekislikdagi to’g’ri chiziqli harakati va ramaning ko’ndalang harakatidan iborat.

Ko’ndalang qamrovchi zanjirli ekskavatorlar quyidagi belgilari bo’yicha farqlanadi:
- ekskavator va zaboyning o’zaro joylashishi bo’yicha;
- ishchi organining konstruksiyasi bo’yicha;
- ishchi organini zaboyga uzatish usuli bo’yicha;
- yuk tushirish qurilmasining konstruksiyasi bo’yicha;
- ishchi uskunalarining yuruvchi telejka bilan bog’lanish usuli bo’yicha;
- yurish uskunalarining turi bo’yicha.