Transport inshootlarini loyihalash va


 Arkali va kombinatsiyalangan ko‘priklarning



Download 7,79 Mb.
Pdf ko'rish
bet26/77
Sana13.01.2022
Hajmi7,79 Mb.
#358213
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   77
Bog'liq
transport inshootlarini loyihalash va qurish.

6.2. Arkali va kombinatsiyalangan ko‘priklarning 
konstruksiyalari 
 
Arkali oraliq qurilmalarning asosiy konstruktiv elementlari ayri arkalar 
yoki  gumbazlar  ko„rinishida  tayyorlanadi.  Qatnov  ustidan  bo„lgan  arkali 
ko„priklar konstruksiyalari ko„ndalang kesimlarining xarakterli turlari rasm 
6.3 da keltirilgan. 
Gumbazli  arkaning  arka  usti  qurilmasida  qatnov  qismining 
konstruksiyasi  ko„ndalang  devor-ustunlarga  tayangan  plita  ko„rinishida 
bo„lishi mumkin. Devor-ustunlar orasidagi masofa ortganda, qatnov qismi 


79 
 
qovurg„ali konstruksiya ko„rinishida qilinadi (rasm 6.3,
a,b
). 
 
 
 
 
 
 
Rasm 6.3. Arkali oraliq 
qurilmalarning ko„ndalang 
kesimlari:1 – plita; 2 – devor-
ustun; 3 – gumbaz; 4 – to„sin;  
5 – ustun; 6 – arka; 7 – rasporka 
Ayri  arkali  oraliq  qurilmalarda  qatnov  qismi,  odatda,  ustunlar  orqali 
arkaga  tayangan  qovurg„ali  konstruksiyaga  ega  bo„ladi.  Katta  bo„lmagan 
oraliqli  konstruksiyalarda  arka  o„qlari,  ustunlari  va  qatnov  to„sinlari 
qovurg„alari  orasidagi  masofa  bir-biriga  to„g„ri  keladi  (rasm  6.3,v). 
Arkaning  oraliq  uzunligi  ortgani  sari  gorizontal  bikrlikni  ta‟minlash 
shartiga ko„ra arkalar orasidagi masofa ham ortib boradi. Arkalar orasidagi 
masofa  oraliqning  1/20  sidan  yoki  arka  ko„tarilish  strelkasining  1/5†1/6 
sidan kam bo„lishi kerak emas (rasm 6.3,
g
). 
Katta  oraliqlarda  gumbazning  kengligi  yoki  arkalar  orasidagi  masofa 
o„zgaruvchan, oraliq o„rtasidan tovonlarga tomon ortib boradigan bo„lishi 
mumkin.  Bu  holda  arkalar  planda  egri  chiziqli  shaklga  ega,  ustunlar  esa 
ko„ndalang yo„nalishda – qiyadir (rasm 6.3,
d
). 
Arkalar  va  gumbazlar  ko„ndalang  kesimlarining  turli  tiplari 
qo„llaniladi.  Konstruksiyasi  jihatdan  eng  oddiylari  –  yaxlit  gumbazlardir 
(rasm  6.4,
a
).  Ular  oraliqlari  50†60m  bo„lgan  monolit  ko„priklar  uchun 
xarakterlidir.  Ular  gumbazining  balandligi  (1/50†1/70)
l
  gacha  bo„lishi 


80 
 
mumkin. 
Katta  oraliqli  ko„priklarda  ichi  kavak  qutili  gumbazlar  qo„llaniladi 
(rasm  6.4,
b
).  Gumbazlarning  keng  qutilari,  odatda,  oraliq  devorlar  bilan 
bo„lingandir.  Inshootning  kengligi  katta  bo„lganda,  rasporkalar  bilan 
birlashtirilgan  ayri  gumbazlar  ham  qo„llaniladi  (rasm  6.4,
v
).  Qutili 
gumbazlar  plitalari  va  devorlarining  qalinligi  20sm  dan  kam  bo„lishi 
mumkin  emas.  Ayri  arkalarning  ko„ndalang  kesimlari  to„g„ri  to„rtburchak 
(rasm 6.4,g), ikki tavrli (rasm 6.4,
d
) yoki quti shakliga (rasm 6.4,
e
) ega. 
 
Katta 
oraliqli 
yig„ma 
ko„priklarda 
qutili 
kesim 
zavodlarda  tayyorlangan  ayri-ayri 
tekis  plitalardan  tashkil  topishi 
mumkin. 
 
Rasm 6.4. Gumbazlar va arkalarning 
ko„ndalang kesimlari
 
Arkalar  kesimining  yuzasi  yaxlit  to„g„ri  to„rtburchak  kesim  uchun 
(1/30†1/60)
l
,  ikki  tavrli  yoki  qutili  kesim  uchun  esa  (1/25†1/60)
  l
 
chegaralarida  o„zgaradi.  Ba‟zi  hollarda  arkaning  balandligini  uning 
uzunligi  bo„yicha  o„zgaruvchan  etib  belgilanadi.  Sharnirsiz  arkalarda 
kesimning  balandligi  qulfdan  tovonga  qarab  1,2†1,5  martagacha  ortishi 
mumkin. 
Arkaning  elementlari  vertikal  tekislikda  asosan  siqilishga  va  egilishga 
ishlaydi.  Vaqtinchalik  yukning  joylashishiga  qarab  arkaning  kesimlarida 
turli  ishorali  eguvchi  momentlar  hosil  bo„lishi  mumkin.  Shuning  uchun 
arka kesimlari ham ostidan, ham ustidan armaturalanadi. 


81 
 
Rasm  6.5  da  monolit  temirbetonli  arkaning  bir  paneli  va  arka  usti 
qurilmasining  armaturalanishi  misoli  keltirilgan.  Ishchi  armaturaning 
asosiy qismi ikki tavrli kesimning ustki va ostki zonalariga joylashtirilgan. 
Siqilgan  armatura  sterjenlarining  turg„unligi  yo„qotilishini  oldini  olish 
uchun  xomutlar  qo„yilgan.  Bu  xomutlarning  diametri  8mm  dan  kam 
bo„lishi,  oralaridagi  masofa  esa  ishchi  armaturaning  15  diametridan  ko„p 
bo„lishi mumkin emas. 
Arka  usti  qurilmasining  rigeli  va  ustunlari  kichik  oraliqli  romli 
ko„priklar  konstruksiyalariga  o„xshash  armaturalanadi.  Ustunlarning 
bo„ylama  armaturasi  xomutlar  bilan  birlashtirilgan.  Xomutlarning 
joylashishi arkalarga qo„yilgan talablarga javob berishi kerak. 
 

Download 7,79 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   77




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish