Toshkent moliya instituti iqtisodiyot nazariyasi

Aralash tartibda boshqarishda xususiy sektor bilan bir qatorda davlat ham resurslar va ne’matlar ishlab chiqarish, taqsimlash, ayirboshlash, va iste’mol qilishda muhim rol o’ynaydi. Davlat bozor iqtisodiyotiga aralashadi, lekin bozorning o’zini-o’zi tartibga solish rolini yo’qqa chiqarmaydi.

Real hayotda stixiyali tartibga solish bilan ierarxiya birgalikda amal qiladi. Hozirgi paytda AQSh, Angliya, Frantsiya, Germaniya va boshqa rivojlangan mamlakatlar iqtisodiyoti ana shunday tarzda boshqariladi.

Iqtisodiyot nazariyasida bunday tizim aralash iqtisodiyot deb yuritiladi. Aralash iqtisodiyotning muhim belgilari quydagilar:

• 
  mukammal texnika va texnologiyaga asoslanadi;
  

• 
  mayda va o’rta biznes keng rivojlanadi;
  

• 
  mulkchilikning turli tumanligi raqobat kurashi va tanlash imkonini kengaytiradi;
  

• 
  daromad ishlab chiqarishning o’zida uning ishtirokchilari, resurs egalarining hissasiga ko’ra o’zlashtiriladi, daromadlarda ish haqi hissasi ortib boradi;
  

• 
  monoiqtisodiyotda manfaatlar to’qnashuvi sodir bo’lsa, aralash iqtisodiyotda manfaatlar muvozanatlashuviga imkon yaratiladi;
  

• 
  milliy boylik tarkibida aholi mol-mulkining hissasi ortib boradi;
  

• 
  bozorga xos bo’lgan munosabatlar bilan bir qatorda bozorga xos bo’lmagan munosabatlar ham mavjud bo’ladi, rivojlanadi;
  
• 
  xalq iste’molini qondiruvchi sohalar ustuvor rivojlanadi;
  

• 
  aralash iqtisodiyot iqtisodchilarning e’tiroficha, insoniyat iqtisodiy tsivilizatsiyasining eng katta yutug’i misoblanadi.
  

Aralash iqtisodiyotni bir guruh iqtisodchilar bozor iqtisodiyoti sifatida talqin etsalar, boshqalar bozor iqtisodiyotining yuqori bosqichi sifatida ta’riflaydilar.

Har ikki qarashni ham hisobga olgan holda bizda ko’proq bozor iqtisodiyoti atamasi qo’llaniladi.