Toshkent moliya instituti iqtisodiyot nazariyasi

Tanlovning muqobil qiymati nimani ifodalaydi? Tanlovning muqobil qiymati deb, tanlov natijasida voz kechilgan imkoniyatlar ichidan tanlovchi uchun eng katta naf keltiruvchi yoki qadrlanuvchi imkoniyatga aytiladi. Masalan: sizga kitob, daftar, flomaster kerak. Agar eng zaruri kitob bo’lsa, ikkinchi navbatda daftar, uchinchi navbatda flomaster sotib olasiz. Pulingiz hammasini kerakli miqdorda sotib olishga etmaydi. Kitob sotib oldingiz. Uning muqobil qiymati daftar bo’ladi. Bordi-yu, daftardan ko’ra flomaster zarurroq bo’lsa, u holda kitobning muqobil qiymati flomaster bo’ladi. Agarda har biridan ma’lum miqdorda sotib olinsa murosali tanlov bo’ladi.

Muqobil qiymat doimiy, o’sib boruvchi, pasayib boruvchi bo’lishi mumkin.

Ilmiy abstraktsiya usulini qo’llab, ana shu imkoniyat chegarasini ikki tur mahsulot ishlab chiqarish modeli asosida tahlil qilamiz. Ikki xil mahsulot - guruch va avtomobil ishlab chiqariladi deylik. Hamma resurslarni pulda ifodalasak, 100 birlik (100 mlrd. so’m, dollar, marka)dan iborat. Guruch etishtirish uchun 2 birlik, avtomobil ishlab chiqarish uchun 4 birlik resurs zarur. Agarda guruchni X, avtomobilni Y bilan belgilasak, mavjud resurslardan foydalanib ishlab chiqarish mumkin bo’lgan tovarlar miqdori o’rtasidagi bog’lanish quyidagicha bo’ladi.

2X+4Y=100

Mavjud resurslarni to’liq ishlatish sharoitida guruch va avtomobil ishlab chiqarish imkoniyati chegarasi