Тошкент фармацевтика институти

Suyak sinishida BTYO. 
Suyak  sinishida  jaroxatlangan  odamning  taqdiri  vaqtida  va  to„g„ri  kursatilgan 
BTYO ga bog„liq. 
Ochiq sinishda: 1. Vaqtinchalik qon oqishi tuxtatiladi. 
2.  og„riqni  kamaytirish  maqsadida  jaroxatlangan  suyakni  va  u  bilan  bog„liq 
bug„inlarni xarakatsizlantiriladi ( immobilizatsiyalanadi) va bu bilan shokka tushishning 
oldi olinadi. Agar tug„ri immobilizatsiya qilinmasa, qon tomir, nervning SHikastlanishi, 
shok xolati kuzatiladi. Asosiysi tranport immobilizatsiyasi SHikastlangan odamni sog„, 
asoratsiz  va  tezlikda  satsionarga  olib  borishdan  iborat.  Buning  uchun  maxsus 
shinalardan  (qimirlatilmaydigan,  qimirlatish  va  tortish  uchun  muljallanib),  bular 
bo„lmaganda faner, kardon, yog„och-taxtalardan shina sifatida foydalanish mumkin.  
Transport immobilizatsiyasining qoidalari: 
1.  quyilayotgan  shina  pastki  va  yuqori  ikki  bo„g„imni  qamrashi  kerak.  Ayrim 
hollarda esa 3 ta bo„g„im (son va elka suyaklari sinishida) ham harakatsizlantiriladi. 
2.  SHikastlangan  oyoq  qo„lni  iloji  boricha  fiziologik  holatda,  agar  imkoniyat 
bo„lmasa og„riq kam seziladigan holatga qo„yiladi. 
3.  ochiq  sinishda  chiqib  turgan  suyak  bo„lagini  qaytadan  joyiga  qo„yish  mann 
etiladi. Bunda serillangan bog„lam bilan bog„lanadi va shu holatda shina qo„yiladi. 
4.  YOpiq sinishda jaroxatlangan shaxsni utski kiyimlarini echish taqiqlanadi. 
5.  SHina  tagiga  Yumshoq  buyumlar  (paxta,  sochiq,  ro„mol  va  b.)  qo„yish  tavsiya 
etiladi.  
6.  Jaroxatlangan shaxsni ko„tarish  va  yotqizishda SHikastlangan oyoq  yoki qo„lni 
ushlab turish zarur. 
7.  Ushbu  tavsiyalar  e‟tiborga  olinmasa  jaroxatlangan  shaxsni  axvoli  og„irlashadi, 
yopiq sinish ochiq turiga o„tishi, qon va nerv tomirlari SHikastlanishi va b. asoratlar ro„y 
berishi mumkin.  
Singan  suyakka  qarab  immobilizatsiyaning  turli    usullaridan  foydalaniladi.    Son 
suyagi singanda Diterixs va norvonsimon simli shinalar, boldir suyagi singanda fanerli, 
narvonsimon simli va boshqa qo„l kelgan shinalar ishlatiladi. Qo„l  suyaklarini sinishida 
narvonsimon  simli  shina  yoki  boshqalar  (to„rsimon,  fanerli)  qo„llanadi.  Qovurg„a 
suyaklari singanda Elanskiy shinalari yoki paxtali dokadan yasalgan bog„lam ishlatiladi. 
BTYO  dan  sung  davolash  immobilizatsiyasi  satsionarda  utkaziladi.  Bunda  gipsli 
bog„lamdan foydalaniladi. Gips 100-130
0
 S  issiqlikda quritilgan kalsiy sulfatdir. 10-12 
daqiqada qotadi,  uta gigroskopik. SHikastlanishning boshlang„ich davrida langet ( gipsli 
bog„lam yarim uraladi), to„qima shishlari qaytganda sirkulyar (keng, urtacha tor xolda) 
gipsli bog„lam uraladi.  
Gipslashning asosiy qoidalari:  
1. gips qo„yishda paytda qul-oyoq xarakatsiz va qulay xolatda bulishi lozim,  
2. gipslanayotgan a‟zo yordamchi tomonidan faqat kaft bilan ushlanadi, 3. gipsning 
yaxshi qotishi va sinmasligini ta‟minlash uchun extiyot choralari ko„riladi,  
4. gipsli bint o„ralayotganda har gal oldingi o„rashni 2/3 qismi qamrab olinadi, 
5. har bir gipsli bint qavati utsidan qul bilan tekislanadi,  
6. gipslangan oyoq yoki qul barmoqlarining uchlari ochiq qoldirilishi lozim, 

---

 
62 
7. gips qotgach oyoq yoki qul kutarilib quyilishi, agar og„riq sezilsa maxsus qaychi 
bilan kesilib langet tarzida utsidan bog„lanadi.