Toshkent davlat yuridik universiteti

O‘zbekiston 
Respublikasining 
“Davlat 
yer 
kadastri 
to‘g‘risida”gi  qonunining  14-moddasiga  muvofiq
  yer  uchastkalariga 
bo‘lgan  huquqlarni  davlat  ro‘yxatiga  olish  vaqtida  tuman  (shahar)  yer 
kadastri daftariga tegishli ma’lumotlar kiritilishi belgilangan. Davlat yer 
kadastrining ikkinchi tarkibiy qismi bo‘lib, yerlarning miqdori va sifatini 
hisobga  olish  hisoblanadi.    Ushbu  tartib  mazkur  qonunning  
17-moddasida 
belgilangan  tartibda  yerlarni  hisobga  olish  qoidalari 
mustahkamlangan  bo‘lib,  unga  ko‘ra  yerlarning  miqdori  va  sifatini 
hisobga olish ularning haqiqiy holati va ulardan foydalanilishiga qarab, 
yer  uchastkalari  va  maydonlari,  aholi  punktlari,  tumanlar,  viloyatlar, 
Qoraqalpog‘iston 
Respublikasi 
va 
umuman 
O‘zbekiston 
Respublikasining  butun  hududida  amalga  oshiriladi.  Demak,  yerlarni 
ularning  miqdori  bo‘yicha  hisobga  olish  ikki  usulda,  ya’ni  yer 
uchastkalari bo‘yicha va yer maydonlari bo‘yicha amalga oshiriladi.  
 
Yer  uchastkalari  va  maydonlarini  yer  toifalari  doirasida  ularning 
miqdori  va  sifati  bo‘yicha  hisobga  olish  tuproqning  mexaniq  tarkibi, 
sho‘rlanganlik  darajasi,  namligi,  botqoqlik  va  toshloqlik  darajasi, 
eroziyasi  (yer  qobig‘ining  turli  ta’sirlar  ostida  parchalanishi, 
yemirilishi),  hududning  past-balandligi,  chirindi  zahirasi,  mineral 
o‘g‘itlar  bilan  ta’minlanishi  va  boshqa  ko‘rsatkichlar  bo‘yicha  amalga 
oshiriladi.  
Yer  sifatini  hisobga  olish  tabiiy-qishloq  xo‘jaligi  bo‘yicha 
rayonlashtirishni,  tuproq  va  yerlarni  tasniflashni,  ularni  agronomik, 
ekologik,  texnologik  va  shaharsozlik  belgilari  bo‘yicha  tavsiflashni, 
tuproqni guruhlarga ajratishni o‘z ichiga oladi.  
Tuproq  bonitirovkasi  yerlarni  kompleks  o‘rganishning  mantiqiy 
davomi  hisoblanib,  yerlarni  iqtisodiy  baholashdan  oldin  amalga 
Esda tuting! 
Yer kadastri tizimida yerlarning sifatini hisobga 
olish  nafaqat  tuproqni,  balki  yerlarni  ham 
tasniflashni nazarda tutadi. 

---

101 
 
oshiriladi.  Tuproq  bonitirovkasi  shkalasi  tuproqning  turli  guruxlari 
bo‘yicha  tabiiy  ko‘rsatkichlarning  miqdori  va  o‘lchamlariga  muvofiq 
bo‘lgan  raqamlar  bilan  ifodalangan  ma’lumotlar  tizimini  ifodalaydi. 
Bunda  odatda  ikki  shkala  tuziladi: