Тошкент-2021 3 Май 2021 3-қисм Тошкент май 2021 йил. Тошкент: «Tadqiqot»

Май 2021 3-қисм
Тошкент
ko‘rsatadi. Asosiysi ham shu, darsga kelgan har bir o‘quvchi biror yangi ma’lumot (ta’limiy 
maqsad bo‘yicha) bilim olishi, olgan bilimini qayerda qo‘llay olishini tushunishi (rivojlantiruvchi 
maqsad bo‘yicha) ko‘nikma va malakaga ega bo‘lishi, shaxs sifatida nimagadir yoki kimgadir 
nisbatan munosabati o‘zgarishi (tarbiyaviy maqsad bo‘yicha), ya’ni kechagidan bir pog‘ona 
yuqoriga ko‘tarilib, darsdan chiqib ketishi zarur.
Innovatsion metodlarni qo‘llaydigan o‘qituvchilar darsda qulay pedagogik vaziyat 
yaratish maqsadida, kichik guruhlar tashkil etishlari lozim. Ushbu jarayonda barcha o‘quvchilarni 
bir vaqtning o‘zida qamrab olinishi, o‘z – o‘zlarini va bir – birlarini tahlil qila olishi, baholash 
imkoniyatlari paydo bo‘lishi, o‘quvchilarning muloqot qilish malakalarini rivojlantirish bilan 
diqqatga sazavordir. Chunki “dolzarb muammo va vazifalarni yechishda muloqot, faoliyat va 
hamkorlikdagi harakat, ya’ni jamoatchilik yo‘li orqali chuqur bilim va tushunchalar olinadi” 
(L.S.Vigotskiy).
Xuddi shunday fikrlarni Abu Nasr Farobiy ham “Insonlarning miyasi, tanasi, sezgi organlari 
tug‘ilishidan mavjud, lekin aqliy bilimi ma’naviyati va ahloqiy xususiyatlari boshqa insonlar bilan 
muloqotda vujudga keladi. Ular o‘z faoliyati yordamida ularga erishadi” – degan edi.
O‘quv jaryoniga qo‘yiladigan eng muhim talab ta’lim oluvchilarda ijobiy – shaxsiy 
sifatlarni rivojlantirishdan iboratdir. Ijodiy faoliyat asosiy turlarining tahlili shuni ko‘rsatadiki, 
uni muntazam ravishda amalga oshirish insonda o‘zgaruvchan sharoitlarda o‘zini yo‘qotmaslik, 
muammoni aniq olish, ixtirochilik, sezgirlik kabi sifatlarni shakllantirishga ko‘maklashadi. Shu 
maqsadda zamonaviy o‘quv jarayonida reproduktiv usul bilan bir qatorda mahsuldor, ijodiy 
qidiruv usullarini ham qo‘llash kerak. Ular quyidagi afzalliklarga ega:
- mantiqiy fikr yuritish va muammolarni ilmiy asosda ijodiy yechishga o‘rgatadi;
- zarur bilimlarni mustaqil ijodiy qidirishga odatlantiradi;
- duch kelgan qiyinchiliklarni yengish ko‘nikmasini hosil qiladi;
- o‘quv materialini tushunarli darajada bayon qilish imkonini beradi;
- o‘quv materialini chuqur va mustahkam o‘zlashtirish uchun sharoit yaratadi;
- o‘zlashtirilgan bilimlarning aniqligi va ishonchliligini ta’minlaydi;
- bilim olishga nisbatan ijobiy mayl uyg‘otadi;
- bilish jarayoniga qiziqish uyg‘otadi;
- ijodkor shaxsni shakllantirishga yordam beradi.
O‘qituvchining innovatsion faoliyati o‘z ichiga yangilikni tahlil qilish va unga baho bеrish, 
kеlgusidagi harakatlarning maqsadi va kontsеptsiyasini shakllantirish, ushbu rеjani amalga oshirish 
va tahrir qilish, samaradorlikka baho bеrish kabilarni qamrab oladi. Innovatsion faoliyatning 
samaradorligi pеdagog shaxsiyati bilan bеlgilanadi.