Texnologiyasi

 1-§.
 
To‘ldiruvchilar vazifasi: 

 
To’ldiruvchilar  betonning  80%  gacha  hajmini  tashkil  qiladi,  beton 
tarkibidagi  defetsit  va  qimmat  bo‘lgan  sement  va  boshqa  bog‘lovchilar  sarfini 
kamaytiradi . 

 
Sement  toshi  qotishida  xajmiy  deformatsiyalarga  yo’liqadi.  Uning 
cho’kishi-2  mm/m  ga  etadi.  Cho’kish  deformatsiyalarining  notekis  bo’lishi  ichki 
zo’riqishlar  va  yorilishlarni  keltirib  chiqaradi.  Kichik  ëriqlar  ko’zga  ko’rinmaydi, 
lekin  ular  sement  toshini  mustaxkamligini  va  chidamliligini  keskin  pasaytiradi. 
To’ldiruvchi  betonda  qattiq  karkas  xosil  qiladi,  u  esa  cho’kish  deformatsiyalarini 
qabul qilib, cho’kishini kamaytiradi, (bu esa taxminan sement toshiga nisbatan 10 
baravar kam). 

 
YUqori  mustaxkamlikdagi  to’ldiruvchilardan  iborat  qattiq  karkas 
beton mustaxkamlik va qayishqoqlik modulini oshiradi (yani konstruksiyaning yuk 
ta’siridagi 
deformatsiyasini 
kamaytiradi), 
betonning 
cho‘ziluvchanligini 
kamaytiradi  (ya’ni  yuklarning  uzoq  vaqt  ta’sirida  betonning  qaytmas  plastik 
dnformatsiyalarini kamaytiradi). 

 
Engil  g‘ovak  to’ldiruvchilar  betonning  zichligini  va  issiqlik 
o’tkazuvchanligini  kamaytiradi,  bunday  betonlar  to’siq  konstruksiyalarda  issiqlik 

---

12 
 
izolyasiyalari uchun ishlatiladi. 

 
Alohida og‘ir va  gidrat to’ldiruvchilar betonning  radiatsiyadan  yaxshi 
saqlaydi (atom elektrostansiyalarida va sh.k.). 
  To’ldiruvchilarni  sanab  o‘tilgan  vazifasi,  betonlarda  samarali  ishlatilishini 
belgilaydi,  shuningdek  ular  betonning  muhim  tarkibiy  qismi  bo‘lib,  uning 
xususiyatlari hamda texnik iqtisodiy samaradorligiga ta’sir etadi.