Texnik jihatdan tartibga solish tizimlarining sifatni boshqarishdagi o

2.5.3. Standartlashtirish usullari

Standartlashtirishning keng tarqalgan usullari sifatida birxillashtirish, agregatlashtirish va turlashni olishimiz mumkin. Aynan shu usullar yor-damida o'zaro almashuvchanlikni ta'minlash imkoni bor. Endi shu usul-lami birma-bir ko'rib chiqaylik.

Standartlashtirish bo'yicha faoliyat murakkab va ko'p qirralidir. Yuqori sifatli standartlashtirishga erishish bir qator usullardan foyda-lanishga mo‘ljallangan.

Metod (usul) (grekchadan «methodos») - aniqlangan masalani hal etishda nazariy yoki amaliy tadqiqotlami qabul qilish, qo'llash, ko'p marotabali takrorlanishlar uchun oldindan rejalashtirilgan va maqbul bo'lgan murakkab faoliyatni bajarish yoMidir.

Standartlashtirishda quyidagi kompleks metod (usul)Iardan foyda-laniladi:

• 
  falsafiy;
  
• 
  umum ilmiy;
  
• 
  maxsus.
  

1. Falsafiy usullar. Bunga quyidagilar taalluqlidir:

- teng huquqlilik usuli - nazariy tadqiqotlaming ilmiy usuli bo'lib, o'zida obyekt to'g'risidagi abstrakdan, muayyan hamma tomonlama o'rganishga harakat qilingan fikrlami ifoda etadi;

47

• 
  tarixiy usul - vaqt bo'yicha o'zgarish va rivojlanishga faoliyat
  sifatida imkon berishga mansub usul;
  
• 
  mantiqiy usul - turli nazariyalar ma'lumotlaridan kelib chiqib
  ishonchli bilimni kafolatlovchi, mantiqiy aloqadorlikni va munosabatni
  aniqlaydi.